Thị trường chứng khoán biến động mạnh, nhà đầu tư thông minh vẫn bình tĩnh nhờ 5 nguyên tắc này

Khi thị trường chứng khoán lao dốc, phản ứng đầu tiên của nhiều người là lo lắng, hoảng sợ và tìm cách bán tháo để "cắt lỗ". Nhưng đó thường lại là sai lầm khiến nhà đầu tư chịu lỗ nặng hơn, nhất là khi họ hành động trong tâm lý tiêu cực. Thị trường luôn mang tính chu kỳ: có lên, có xuống. Quan trọng là trong lúc thị trường rung lắc, bạn phải giữ được kỷ luật, tỉnh táo và bám sát chiến lược dài hạn đã đề ra. Dưới đây là 5 điều nhà đầu tư thông minh luôn làm khi thị trường “rực lửa”.

1. Giữ bình tĩnh, đừng hành động theo cảm xúc

Tâm lý hoảng loạn là kẻ thù số một của nhà đầu tư trong thời điểm thị trường biến động mạnh. Việc bán tháo khi giá đang giảm sâu không những khiến bạn khóa lỗ, mà còn làm mất cơ hội hồi phục khi thị trường bật tăng trở lại. Lịch sử cho thấy những ai giữ được bình tĩnh trong khủng hoảng và tiếp tục nắm giữ cổ phiếu tốt sẽ là người được hưởng lợi khi thị trường hồi phục. Thị trường giảm là tạm thời, nhưng hậu quả của quyết định sai trong lúc nóng vội có thể kéo dài rất lâu.

2. Hiểu rõ khả năng chịu rủi ro của bản thân

Thị trường giảm là lúc để soi chiếu lại chính mình: bạn có thực sự phù hợp với kênh đầu tư mạo hiểm như cổ phiếu không? Mức giảm bao nhiêu khiến bạn mất ngủ? Để tránh bị động, bạn nên xác định mức độ chịu rủi ro từ trước, khi xây dựng danh mục đầu tư. Có thể sử dụng công cụ kiểm tra rủi ro miễn phí trên các nền tảng đầu tư, hoặc thử mô phỏng đầu tư bằng tài khoản ảo để cảm nhận rõ hơn cảm xúc của mình trước biến động giá. Người trẻ có thể mạo hiểm hơn vì còn nhiều thời gian phục hồi, trong khi người gần nghỉ hưu nên chuyển dần sang tài sản an toàn hơn như trái phiếu hoặc tiền gửi.

3. Đa dạng hóa danh mục để tránh “gãy đổ dây chuyền”

Không để tất cả tài sản vào một nhóm cổ phiếu, một ngành hay thậm chí là chỉ mỗi cổ phiếu là điều căn bản nhưng rất nhiều người bỏ qua. Khi thị trường giảm sâu, những nhà đầu tư đa dạng hóa tốt sẽ chịu tác động ít hơn rất nhiều so với người “đặt cược tất tay”. Ngoài cổ phiếu, bạn có thể cân nhắc phân bổ thêm vào trái phiếu, quỹ trái phiếu, vàng, bất động sản hoặc tiền mặt. Mỗi tài sản sẽ có chu kỳ và đặc tính rủi ro khác nhau, giúp danh mục tổng thể ổn định hơn trước sóng gió thị trường.

4. Duy trì đầu tư định kỳ, không cố “bắt đáy”

Trong bối cảnh thị trường liên tục điều chỉnh, thay vì cố đoán đáy để giải ngân, bạn có thể chọn chiến lược đầu tư định kỳ theo tháng (Dollar-Cost Averaging). Việc bỏ ra một khoản cố định mỗi tháng để đầu tư sẽ giúp bạn trung bình giá mua và hạn chế rủi ro ngắn hạn. Khi thị trường xuống, bạn mua được nhiều cổ phiếu hơn với cùng một số tiền. Khi thị trường hồi phục, giá vốn được tối ưu, lợi nhuận sẽ cải thiện. Đây là cách tiếp cận vừa đơn giản, vừa bền vững mà các nhà đầu tư cá nhân có thể áp dụng ngay cả khi không có nhiều kinh nghiệm.

5. Xem xét cơ hội mua thêm cổ phiếu tốt

Không phải cổ phiếu nào giảm cũng nên mua, nhưng thị trường giảm lại là cơ hội tốt để tích lũy thêm các cổ phiếu chất lượng với mức định giá hợp lý. Hãy tập trung vào những doanh nghiệp có nền tảng tài chính lành mạnh, lợi nhuận ổn định, ban lãnh đạo uy tín và triển vọng tăng trưởng rõ ràng. Đừng chạy theo cổ phiếu “ăn theo sóng” hay những mã đầu cơ rủi ro cao. Việc tích lũy từng bước các cổ phiếu tốt trong giai đoạn thị trường giảm sẽ giúp bạn xây dựng danh mục giá trị để hưởng lợi khi thị trường hồi phục trong tương lai.