Việt Nam và Nam Mỹ kéo giảm xuất khẩu cà phê toàn cầu
Báo cáo của ICO cho thấy, tổng lượng xuất khẩu toàn cầu trong tháng 1/2025 đạt 10,8 triệu bao, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm trước. Tính trong 4 tháng đầu niên vụ 2024-2025 (từ tháng 10/2024 đến tháng 1/2025), tổng xuất khẩu cà phê thế giới đạt 42,79 triệu bao, thấp hơn 4,9% so với con số 45,01 triệu bao cùng kỳ niên vụ trước.
 |
Ba trong bốn nhóm cà phê nhân xanh đều giảm mạnh, đặc biệt là cà phê robusta – mặt hàng chủ lực của Việt Nam. Trong tháng 1/2025, xuất khẩu robusta toàn cầu chỉ đạt 3,7 triệu bao, giảm 27,5% so với cùng kỳ năm trước.
Việt Nam là nguyên nhân chính kéo giảm xuất khẩu robusta toàn cầu khi sản lượng xuất khẩu của nước ta giảm 43,8%, chỉ còn 2,1 triệu bao – mức thấp nhất trong vòng 6 năm qua. Nguyên nhân được cho là do tình trạng nguồn cung trong nước bị thắt chặt, cộng với giá cước vận chuyển cao và nhu cầu nhập khẩu từ Trung Quốc giảm.
Ngoài Việt Nam, xuất khẩu cà phê từ Nam Mỹ cũng giảm 4,2%, đạt 5,2 triệu bao trong tháng 1. Đây là tháng thứ hai liên tiếp khu vực này ghi nhận mức giảm xuất khẩu sau 14 tháng liên tục tăng trưởng. Peru là nước có mức giảm mạnh nhất, với xuất khẩu giảm 58,9%, chỉ còn 0,2 triệu bao, do tồn kho nội địa cạn kiệt.
Châu Phi và Indonesia bất ngờ trở thành điểm sáng
Trái ngược với tình trạng giảm sút tại châu Á và Nam Mỹ, xuất khẩu cà phê từ châu Phi lại tăng trưởng mạnh mẽ. Tháng 1/2025 ghi nhận mức tăng 7,1%, đạt 1,1 triệu bao, đánh dấu tháng thứ 14 liên tiếp khu vực này duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu. Đây cũng là mức xuất khẩu cà phê cao nhất của châu Phi kể từ năm 1997.
Bờ Biển Ngà và Uganda là hai quốc gia dẫn đầu đà tăng trưởng này. Tổng lượng xuất khẩu từ hai nước đã tăng 28,1%, đạt 0,6 triệu bao. Các chuyên gia nhận định, sự sụt giảm của Việt Nam đã tạo điều kiện cho các nhà xuất khẩu robusta tại châu Phi mở rộng thị phần và đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn từ các thị trường nhập khẩu.
Một điểm sáng khác là Indonesia – quốc gia đã ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu lên tới 47,4%, đạt 0,7 triệu bao trong tháng 1. Nhờ nguồn cung dồi dào và giá cà phê robusta tăng cao, Indonesia đang dần trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam trong phân khúc cà phê robusta.
 |
Dự báo thị trường: Giá cà phê biến động, Việt Nam cần chiến lược thích ứng
Dù xuất khẩu giảm, nhưng tỷ trọng cà phê arabica trong tổng xuất khẩu cà phê nhân xanh toàn cầu đã tăng lên 65,4%, so với 60,5% cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy, trong bối cảnh robusta gặp khó khăn, các dòng cà phê arabica đang chiếm ưu thế hơn trên thị trường thế giới.
Giá cà phê robusta đã giảm do nguồn cung bị thắt chặt, nhưng cà phê arabica vẫn duy trì mức giá cao, nhờ nhu cầu ổn định từ châu Âu và Mỹ. Các chuyên gia dự báo, nếu nguồn cung từ Việt Nam không sớm phục hồi, thị trường có thể tiếp tục chứng kiến sự điều chỉnh giá trong thời gian tới.
Việt Nam hiện là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, sau Brazil, và chiếm hơn 40% thị phần cà phê robusta toàn cầu. Do đó, sự sụt giảm mạnh của xuất khẩu Việt Nam có thể gây ảnh hưởng lớn đến thị trường thế giới.
Trong bối cảnh đó, ngành cà phê Việt Nam cần chủ động điều chỉnh chiến lược, bao gồm:
Đẩy mạnh chế biến sâu để tăng giá trị gia tăng của sản phẩm thay vì chỉ tập trung xuất khẩu nguyên liệu thô.
Tăng cường mở rộng thị trường xuất khẩu thay vì phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc.
Cải thiện chất lượng cà phê robusta để có thể cạnh tranh với các nguồn cung từ Indonesia và châu Phi.
Bên cạnh đó, Chính phủ và các hiệp hội ngành cà phê cần hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận vốn vay, nâng cấp cơ sở hạ tầng sản xuất và tìm kiếm các đối tác chiến lược nhằm giúp Việt Nam duy trì vị thế hàng đầu trên thị trường cà phê thế giới.
Minh Phương