1. Thăm mộ tổ tiên
Khi con cái tề tựu đông đủ trong gia đình sẽ cùng nhau đi thăm mộ tổ tiên và quét dọn khu mộ. Đến đây mọi người sẽ cùng nhau dâng hương hoa quả để cúng và mời vong linh của ông bà tổ tiên về ăn tết cùng con cháu. Thời điểm diễn ra vào dịp cuối năm từ ngày 23 đến ngày 30 tháng chạp (tháng 12 âm lịch).
2. Phong tục cúng ông Táo
Ngày 23 tháng chạp hằng năm, các gia đình Việt Nam thường có phong tục cúng ông Táo. Theo sự tích xưa vào ngày này ông Táo sẽ cưỡi cá chép lên chầu trời, báo cáo với Ngọc Hoàng hoạt động năm qua ở dưới hạ giới; Ngoài ra, ông Táo còn đại diện cho sự ấm no của gia đình thông qua căn bếp.
Để đảm bảo việc ông Táo lên chầu được đúng giờ các gia đình thường dọn dẹp bếp núc, nhà cửa sạch sẽ và thả cá chép xuống sông để Táo quân cưỡi lên thiên đình.
3. Phiên chợ ngày tết
Chợ tết bày bán nhiều của ngon vật lạ, sản phẩm, hàng hóa đặc trưng tết. Phiên chợ tết ngập tràn sắc hoa đủ màu sắc nhưng hoa không thể thiếu trong mỗi gia đình chính là hoa mai, hoa đào hoặc quất cảnh.
| Ảnh minh họa |
4. Gói bánh chưng
Bánh chưng là món ăn truyền thống có từ thời vua Hùng và không thể thiếu trong những ngày Tết của người Việt cho tới ngày nay. Các gia đình thường gói bánh chưng từ những ngày 27, 28, 29 Tết, đây cũng là một món quà biếu ý nghĩa cho họ hàng và bạn bè trong dịp này.
5. Bày mâm ngũ quả
Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên là phong tục không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt để cầu mong một năm mới bình an, may mắn, hạnh phúc, an khang, phú quý.
Mâm ngũ quả là mâm quả gồm 5 loại quả khác nhau, nhưng truyền thống văn hóa này ở các miền Bắc, Trung, Nam có những đặc điểm khác nhau.
6. Trang trí, dọn dẹp nhà cửa
Dịp cuối năm chính là lúc mọi gia đình dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, ngăn nắp, đường thôn ngõ xóm quang đãng, sạch sẽ.
Tết đến xuân về hoa mai, hoa đào, quất cảnh đều được được đặt ở một vị trí trang trọng có treo những đèn màu nhấp nháy. Câu đối đỏ được viết bằng chữ nho trên giấy đỏ sẽ được treo lên để cầu chúc một năm mới tốt lành may mắn.
7. Cúng tất niên
Các gia đình tại Việt Nam thường làm mâm cơm thắp hương mời thần linh, gia tiên về ăn tết cùng gia đình vào chiều 30 Tết đồng thời để kết thúc một năm cũ và chuẩn bị đón chào năm mới.
8. Đón giao thừa
Giao thừa là thời điểm chuyển giao giữa năm mới và năm cũ, là thời gian quan trọng khi đất trời giao hòa. Lễ cúng giao thừa còn được gọi là lễ trừ tịch diễn ra vào phút cuối cùng của năm với ý nghĩa đem bỏ hết những điều xấu của năm cũ để đón những điều tốt đẹp của năm mới. Lễ cúng giao thừa được thực hiện ở ngoài trời.
9. Hái lộc đầu xuân
Sau giây phút chuyển giao tiễn năm cũ và đón năm mới mọi người sẽ cùng nhau đi đến các đền chùa, đình để thắp hương và hái lộc đầu xuân. Khi về mọi người sẽ hái một cành cây non biểu tượng cho rước lộc vào nhà. Tuy nhiên nhiều năm trở lại đây việc bẻ cây hái lộc đã không được sự hưởng ứng của mọi người nữa.
| Ảnh minh họa |
10. Tục chúc tết và lì xì đầu năm
Giao thừa qua đi các thành viên trong gia đình quây quần cùng chúc nhau những lời chúc tốt đẹp nhất. Đây là dịp để con cháu trong nhà thể hiện sự hiếu kính với ông bà, cha mẹ.
Được coi là nét đẹp văn hóa của người dân Việt Nam khi các anh em, bạn bè, hàng xóm láng giềng đến nhà nhau chúc tết, khiến cho tình anh em càng thêm thân thiết, hòa thuận.
Trong những ngày lễ tết trẻ con thường thích nhất được lì xì nên các bậc cha mẹ và người lớn trong nhà sẽ chuẩn bị phong bao lì xì màu đỏ và cho một ít tiền để mừng tuổi cho các con, các cháu. Và kèm lời chúc chăm ngoan học giỏi, hay ăn chóng lớn…
11. Đi lễ chùa đầu năm
Phong tục đi lễ chùa trong những ngày đầu của năm mới là một nét đẹp văn hóa tâm linh trong đời sống mỗi người Việt. Đi lễ chùa đầu năm không chỉ là để cầu xin một năm mới may mắn, phúc lộc và tỏ tấm lòng thành kính của mình đối với đức Phật, tổ tiên.
Thu Uyên (Tổng hợp)