Tên lửa nặng hơn nửa tấn, tầm bắn gần 300km, dẫn đường cực chính xác, tương lai tác chiến chống hạm

Tên lửa hành trình chống hạm “made in Türkiye” ghi dấu bước tiến công nghệ

Thổ Nhĩ Kỳ vừa công bố kết quả một cuộc thử nghiệm bắn đạn thật của tên lửa hành trình chống hạm SOM-J, sự kiện được giới quân sự theo dõi chặt chẽ do ý nghĩa cả về năng lực tác chiến lẫn chính sách phát triển công nghiệp quốc phòng. Theo thông tin do các nhà sản xuất công khai, SOM-J là sản phẩm hợp tác giữa TÜBİTAK SAGE và Roketsan, được thiết kế để phóng từ các nền tảng hàng không bao gồm tiêm kích F-16, F-35 và các loại máy bay không người lái trang bị vũ khí (UCAV).

Về mặt kỹ thuật, SOM-J được mô tả là có trọng lượng phóng khoảng 540 kg và chiều dài 3,9 m, cấu trúc mô-đun giúp dễ tích hợp dưới cánh hoặc trong khoang vũ khí của nhiều loại phi cơ. Tên lửa có tầm bắn từ 200 đến 275 km và bay ở chế độ tốc độ cận âm (high subsonic). Điểm nhấn trong thiết kế là khả năng bay “sea-skimming” ở độ cao rất thấp (chỉ vài mét so với mặt biển) cùng năng lực bay theo địa hình (terrain-following) vốn được cho là làm giảm khả năng phát hiện bởi radar đối phương. Thử nghiệm ngày 13/10, theo mô tả, cho thấy tên lửa tách khỏi máy bay phóng, hạ thấp độ cao theo chế độ sea-skimming, duy trì hành trình thấp và đánh trúng mục tiêu biển cố định với độ chính xác cao.

Hệ thống dẫn đường của SOM-J kết hợp nhiều phương tiện: định vị quán tính (INS) có khả năng chống nhiễu, GPS chống jamming, dẫn đường theo địa hình (TRN/GRNS) và đầu tìm kiếm hồng ngoại hình ảnh (IIR) cho giai đoạn cuối. Sự tích hợp một liên kết dữ liệu (datalink) cho phép cập nhật mục tiêu thời gian thực và phối hợp tấn công với các cảm biến hoặc vũ khí khác. Đầu đạn được báo cáo có khối lượng khoảng 140 kg, có thể là loại nổ mảnh cao hoặc xuyên giáp bán cứng, đủ để gây thiệt hại đáng kể cho các tàu mặt nước có kích thước trung bình.

Ý nghĩa chiến lược và hậu cảnh sản xuất nội địa

Về chiến lược, SOM-J được xem là một phần trong nỗ lực nâng cao năng lực tự chủ công nghệ quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ. Việc chủ động phát triển tên lửa chống hạm nội địa giúp giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài, đồng thời tăng tính linh hoạt trong trang bị cho lực lượng không quân và lực lượng tác chiến biển. Với khả năng tấn công tầm xa từ nền tảng hàng không, lực lượng không quân có thể thực hiện các nhiệm vụ tác chiến biển mà không cần đưa tàu chiến hoặc máy bay tiếp cận vùng nguy cơ cao.

Trong bối cảnh khu vực, năng lực này có thể được sử dụng để tăng khả năng răn đe tại các eo biển và vùng biển có tranh chấp, giúp thay đổi phần nào cán cân tác chiến ở các vùng như Aegean hay Biển Đen. Ngoài mục tiêu phục vụ quốc phòng nội bộ, sản phẩm do các doanh nghiệp quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ phát triển cũng có tiềm năng xuất khẩu, góp phần cả về ngoại giao lẫn kinh tế trong dài hạn.

Tuy nhiên, từ góc độ phân tích, việc giới thiệu và thử nghiệm loại vũ khí mới luôn đi kèm với nhiều yếu tố cần theo dõi: hiệu năng thực tế trong các điều kiện tác chiến đa dạng, độ tin cậy của chuỗi cung ứng, chi phí vận hành và bảo dưỡng, cũng như tác động tới cân bằng lực lượng trong khu vực. Các thông tin công khai thường chỉ phản ánh kết quả thử nghiệm theo kịch bản kiểm soát; đánh giá toàn diện yêu cầu thêm dữ liệu độc lập và thời gian quan sát khi hệ thống được triển khai thực tế.