Tại sao gửi tiết kiệm lãi suất đang không hấp dẫn nhưng vẫn rất đông người chọn?

Dòng tiền đổ mạnh bất chấp lãi suất giảm sâu

Trong quý I/2025, hệ thống ngân hàng ghi nhận dòng tiền gửi từ khu vực dân cư tiếp tục tăng mạnh, bất chấp mặt bằng lãi suất huy động đang ở vùng thấp nhất trong nhiều năm. Hiện tượng này đặt ra một câu hỏi đáng chú ý: Vì sao người dân vẫn chọn gửi tiết kiệm trong thời kỳ “tiền rẻ”?

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tổng số dư tiền gửi tại các tổ chức tín dụng đến cuối tháng 3 đạt gần 15 triệu tỷ đồng. Trong đó, tiền gửi từ dân cư chiếm gần 7,5 triệu tỷ đồng – tăng hơn 404.800 tỷ đồng so với đầu năm, tương đương mức tăng 5,73% chỉ trong 3 tháng đầu năm.

Trái ngược với sự tăng mạnh của tiền gửi, lãi suất tiết kiệm lại duy trì ở mức rất thấp. Hiện mức lãi suất cho kỳ hạn 12 tháng tại các ngân hàng thương mại cổ phần dao động quanh ngưỡng 5%/năm. Nhóm ngân hàng quốc doanh thấp hơn, phổ biến ở mức 4,7% – thấp nhất trong vòng gần một thập kỷ.

Tuy vậy, dòng tiền vẫn tiếp tục lựa chọn kênh ngân hàng. Theo ông Nguyễn Đức Lệnh – Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực II – chính sách lãi suất hiện tại đã đạt được mục tiêu kép: “Một mặt đảm bảo hỗ trợ chi phí vốn cho doanh nghiệp; mặt khác vẫn đủ độ hấp dẫn để giữ chân dòng tiền tiết kiệm của người dân trong hệ thống”.

Nhà đầu tư nhỏ lẻ ưu tiên sự chắc chắn

Bối cảnh đầu tư thiếu ổn định là nguyên nhân chính khiến nhiều người lựa chọn gửi tiết kiệm, dù lợi suất không cao. Với tâm lý đề cao an toàn, tiết kiệm tiếp tục đóng vai trò là “nơi giữ tiền tạm thời” khi chưa có cơ hội đầu tư rõ ràng hơn.

Anh Trần Quốc Dũng (TP. Thủ Đức, TP.HCM), một kỹ sư phần mềm đang tích lũy để mua nhà, chia sẻ: “Tôi không muốn mạo hiểm khoản dành dụm vài trăm triệu vào lúc thị trường còn quá nhiễu. Với tôi, tiết kiệm ngân hàng lúc này tuy không lời nhiều nhưng ít nhất chắc chắn và dễ kiểm soát. Thị trường cổ phiếu hay bất động sản đều có thể sụt nhanh, còn tiền gửi thì vẫn nằm yên”.

Ở một góc nhìn khác, bà Đoàn Thị Minh (65 tuổi, Hải Phòng), nghỉ hưu được gần 5 năm, cho biết: “Tuổi tôi không theo nổi mấy trò đầu tư lướt sóng. Có chút tiền tích cóp, tôi gửi ngân hàng để mỗi tháng có đồng lãi phụ. Lúc này không phải thời điểm liều lĩnh”.

Tâm lý phòng thủ này không chỉ xuất hiện ở nhà đầu tư lớn tuổi. Với cả nhóm nhà đầu tư trẻ, tình hình thị trường nhiều rủi ro cũng khiến họ tạm hoãn kế hoạch đầu tư. Chứng khoán diễn biến lình xình, bất động sản tiếp tục trầm lắng, còn vàng tuy tăng giá nhưng biến động quá mạnh.

Chuyên gia tài chính Nguyễn Quang Huy đánh giá: “Gửi tiết kiệm là lựa chọn mang tính chiến thuật. Khi các kênh đầu tư chưa rõ xu hướng, người dân giữ tiền ở ngân hàng để tránh rủi ro, nhưng sẵn sàng dịch chuyển khi có tín hiệu tích cực hơn”.

Hệ thống ngân hàng vẫn kiểm soát tốt thanh khoản

Cùng với sự gia tăng của tiền gửi, tín dụng trong nền kinh tế cũng tăng trưởng nhanh. Đến cuối quý I, tổng dư nợ tín dụng đạt khoảng 16,2 triệu tỷ đồng – cao hơn tổng huy động hơn 1,1 triệu tỷ đồng. Mức chênh lệch này không gây áp lực lớn vì các ngân hàng vẫn duy trì được thanh khoản tốt thông qua nhiều nguồn vốn bổ sung khác.

Một số kênh như phát hành giấy tờ có giá, vốn chủ sở hữu và dòng tiền từ thị trường liên ngân hàng giúp các tổ chức tín dụng cân bằng được nguồn ra và vào. Theo báo cáo nội bộ, tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR) vẫn trong ngưỡng an toàn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Nhiều ngân hàng thương mại cũng đang chủ động tái cơ cấu nguồn vốn, đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn (CAR), đồng thời tăng cường dự phòng rủi ro để ứng phó với các kịch bản thị trường khó lường trong nửa cuối năm.

Xu hướng tiết kiệm sẽ kéo dài tới khi nào?

Theo dự báo, nếu mặt bằng lãi suất không thay đổi đáng kể và các kênh đầu tư khác chưa khởi sắc, dòng tiền từ khu vực dân cư sẽ còn tiếp tục ổn định trong hệ thống ngân hàng ít nhất đến hết quý III.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo: xu hướng này sẽ đảo chiều nhanh nếu thị trường xuất hiện cú hích từ chính sách hoặc tín hiệu tăng trưởng rõ ràng. Một khi thị trường chứng khoán phục hồi hoặc bất động sản khởi sắc trở lại, dòng tiền sẽ rời khỏi kênh tiết kiệm để tìm kiếm biên độ sinh lời cao hơn.

“Tiền gửi ngân hàng hiện như dòng vốn đang nghỉ giữa trận. Khi ‘trận đấu’ thực sự quay lại – với chính sách lãi suất thay đổi hoặc cơ hội đầu tư rõ nét – hành vi tài chính của người dân sẽ khác ngay”, chuyên gia Nguyễn Quang Huy phân tích thêm.