Sức và lực của doanh nghiệp Việt trước "cuộc chơi lớn" mang tên Đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Ngày 14/5/2025, Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt tổ chức tọa đàm với chủ đề “Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Cơ hội để kinh tế tư nhân bứt phá trong kỷ nguyên mới”. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Chính phủ đang thúc đẩy mạnh mẽ vai trò của khu vực tư nhân trong các dự án hạ tầng quy mô lớn, đặc biệt là tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, với tổng vốn đầu tư dự kiến lên tới 67 tỷ USD.

“Phép thử chiến lược” với khu vực tư nhân

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được xác định là dự án trọng điểm quốc gia, không chỉ mang tính biểu tượng về hạ tầng mà còn là “phép thử chiến lược” đối với khối kinh tế tư nhân – thành phần được xem là “động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”.

Theo định hướng, doanh nghiệp tư nhân trong nước sẽ được tạo điều kiện tham gia toàn diện vào chuỗi giá trị của dự án, từ cung cấp vật liệu, thiết bị, thi công hạ tầng đến vận hành và bảo trì. Sự mở cửa này được kỳ vọng sẽ kích hoạt một chu kỳ phát triển mới cho các doanh nghiệp Việt trong lĩnh vực xây dựng, công nghiệp hỗ trợ và công nghệ cao.

Trong bối cảnh Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị cùng nhiều đạo luật như Luật Doanh nghiệp, Luật Công nghệ cao đang được sửa đổi theo hướng tăng cường hỗ trợ khu vực tư nhân, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có thể trở thành “đòn bẩy” thực sự để doanh nghiệp Việt tiến ra sân chơi lớn.

FECON: Đặt cược sớm, chuẩn bị kỹ, chọn lối đi dài hạn

Tại tọa đàm, ông Hồ Đức An – Giám đốc Kỹ thuật Công ty CP FECON (HoSE: FCN) – chia sẻ rằng từ hơn một thập kỷ trước, doanh nghiệp đã bắt đầu chuẩn bị để tham gia vào các dự án đường sắt. “Khi các tuyến đường sắt đô thị đầu tiên khởi động, chúng tôi thành lập công ty thành viên chuyên về hạ tầng đường sắt, tuyển dụng chuyên gia nước ngoài, cử kỹ sư Việt đi học trực tiếp tại công trường. Chúng tôi học từ thực tế, không chỉ học trong sách”, ông An nói.

Chiến lược này giúp FECON tích lũy năng lực thực tiễn, không chỉ trong lĩnh vực đường sắt mà còn ở các công trình phức tạp như cảng biển, công nghiệp nặng, logistics và năng lượng. Doanh nghiệp hiện đảm nhận vai trò tổng thầu trong nhiều gói thầu nền móng, kết cấu, công trình kỹ thuật.

Theo đánh giá của ông An, với các hạng mục như nền đường, cầu, hầm, nhà ga và hệ thống kỹ thuật, doanh nghiệp trong nước hoàn toàn có thể đảm nhận 70–80% khối lượng xây dựng. Tuy nhiên, dự án tuyến đường sắt tốc độ cao đòi hỏi năng lực tổ chức siêu quy mô, sự phối hợp chuỗi cung ứng liên vùng và đặc biệt là khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến.

4 hướng chuẩn bị chiến lược để “vào đường đua”

Để không bị động khi dự án chính thức khởi công, FECON đã triển khai đồng thời 4 nhóm hành động chiến lược:

Tham gia chuỗi cung ứng nội – ngoại: Xây dựng hệ sinh thái cung ứng vật liệu, thiết bị trong và ngoài nước nhằm chủ động đầu vào thi công.

Đầu tư nhà máy chuyên dụng: Phát triển các nhà máy sửa chữa thiết bị và nhà máy sản xuất cấu kiện bê tông đúc sẵn, chuẩn bị cho khối lượng công trình lớn.

Nâng cao chất lượng nhân lực: Cử cán bộ kỹ thuật sang học tập ở các quốc gia có công nghệ đường sắt phát triển, kết hợp đào tạo nội bộ bài bản.

Hợp tác quốc tế sâu rộng: Liên kết với các đối tác để cập nhật công nghệ thi công hiện đại, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật khắt khe của tuyến đường sắt tốc độ cao.

“Dự án đường sắt tốc độ cao không chỉ là chuyện trúng thầu hay một gói thầu cụ thể. Đó là cơ hội để doanh nghiệp Việt thực sự trưởng thành trong hệ sinh thái hạ tầng”, ông An khẳng định.