“Sóng” cổ phiếu ngân hàng đến từ đâu?

“Bộ ba” nhóm cổ phiếu ngân hàng thương mại gốc quốc doanh là VCB, CTG và BID đóng vai trò khởi xướng và liên tục duy trì diễn biến tích cực (lần lượt tăng 19,5%; 10,3% và 12,7% so với thời điểm cách đây hơn một tháng). Nhóm cổ phiếu ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân cũng bắt đầu nhận được sự lan tỏa của dòng tiền và tăng tốc mạnh trong hai phiên cuối tuần trước, điển hình trong số này là STB và ACB.

Vậy đâu là nguyên nhân chính giúp nhóm cổ phiếu ngân hàng (thường được đánh giá là có chuyển động chậm hơn so với thị trường chung) bất ngờ nổi sóng trong thời gian gần đây? Người viết cho rằng có ba nguyên nhân chủ yếu:

Thứ nhất, kết quả kinh doanh quí 1 của nhóm cổ phiếu ngân hàng khá tích cực.

Cụ thể, VCB mặc dù đã trích lập dự phòng 1.300 tỉ đồng trong quí 1 nhưng vẫn có lợi nhuận trước thuế đạt 2.300 tỉ đồng, tăng trưởng 61% so với cùng kỳ. Cùng với đó, tăng trưởng tín dụng của VCB khá cao ngay trong quí đầu năm với 6,5% trong khi tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng này chỉ ở mức 1,76%. CTG cũng không kém cạnh khi lợi nhuận ròng đạt 1.923 tỉ đồng, tăng 54% so với cùng kỳ năm trước với tỷ lệ nợ xấu thậm chí còn thấp hơn VCB (chỉ là 0,96%). BIDV có chi phí trích lập dự phòng lên tới 1.900 tỉ đồng, tăng hơn 200% so với cùng kỳ năm trước khiến lợi nhuận sau thuế sụt giảm gần 10%, đạt 1.683 tỉ đồng. Tuy vậy, đây cũng là kết quả không quá tệ xét trong bối cảnh việc sáp nhập với MHB đã ảnh hưởng không nhỏ đến tỷ lệ nợ xấu chung của BIDV. Trong khối cổ phần, MBB đạt lợi nhuận 862 tỉ đồng trong quí 1, tăng 10% so với cùng kỳ, tỷ lệ nợ xấu được khống chế ở mức 1,61%.

Thứ hai, nhà đầu tư đang rất kỳ vọng vào khả năng dự thảo Thông tư 36 sẽ được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) xem xét giãn, hoãn hoặc sửa đổi một số điều khoản nhằm phù hợp với tình hình thực tế của hệ thống ngân hàng hiện nay, đặc biệt sau đề xuất từ Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (UBGSTCQG) và Nghị quyết họp Chính phủ thường kỳ tháng 4 vừa qua.

Tại báo cáo tình hình kinh tế tháng 4 và bốn tháng đầu năm 2016, UBGSTCQG cho biết: thời gian qua thanh khoản ngân hàng có dấu hiệu chịu áp lực, đẩy lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh. Nguyên nhân xuất phát từ nhóm các ngân hàng thương mại có tỷ lệ cho vay so với vốn huy động và tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn cao hơn mức dự kiến điều chỉnh trong dự thảo Thông tư 36. Ngoài ra, lãi suất liên ngân hàng tăng còn do áp lực từ lãi suất huy động trên thị trường một khi các ngân hàng tăng dự trữ vốn nhằm phục vụ cho nhu cầu tín dụng tăng cao hơn trong quí 2. Lãi suất huy động tăng đã đẩy lãi suất cho vay tăng nhẹ, lên mức 9,3-11%/năm đối với các khoản vay trung và dài hạn. Một số ngân hàng thương mại nâng lãi suất cho vay dài hạn (từ 12-60 tháng) lên tới 11,5%/năm. Trên cơ sở đó, UBGSTCQG kiến nghị: lộ trình điều chỉnh Thông tư 36 cần được xem xét và có giải pháp thích hợp cho các tổ chức tín dụng đang có tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn cao vượt mức dự kiến điều chỉnh.

Đối với thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam - một thị trường còn non trẻ, dòng vốn luân chuyển trên thị trường mang tính ngắn hạn, phụ thuộc nhiều vào tín dụng margin từ ngân hàng và các công ty chứng khoán thì mọi đề xuất liên quan đến tỷ lệ an toàn vốn của các ngân hàng hay việc siết lại dòng tín dụng vào một số lĩnh vực luôn tạo ra lo ngại cho nhà đầu tư. Do vậy, khi thông tin về khả năng giãn, hoãn, sửa đổi dự thảo Thông tư 36 được lan truyền gần đây, kỳ vọng của nhà đầu tư về nhóm cổ phiếu ngân hàng được nhen nhóm trở lại.

Thứ ba, xuất hiện thông tin liên quan đến khả năng mở “room” tại một số ngân hàng. Đây là câu chuyện không còn mới đối với TTCK Việt Nam nói chung và nhóm cổ phiếu ngân hàng nói riêng. Tuy vậy, cứ mỗi khi có thêm thông tin liên quan đến vấn đề này, đặc biệt đối với nhóm cổ phiếu blue-chips và có tính “nhạy cảm” cao như ngành ngân hàng thì vẫn luôn thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư.

Cụ thể, theo những nguồn tin mới nhất, Vietcombank và VietinBank đang trình Chính phủ việc nới room cho nhà đầu tư nước ngoài lên mức lần lượt 35% và 40% (vượt quy định hiện nay là 30%). Theo đó, Vietcombank đề nghị nới room thêm 10% để phát hành cho đối tác chiến lược, trong đó, Ngân hàng Mizuho Nhật Bản ngỏ ý muốn mua thêm 5% cổ phần để nâng tỷ lệ nắm giữ đến 15%. VietinBank đề nghị cho phép nới room (có thể theo lộ trình lên 30%, 35%, 40% và những mức khác nữa). Trước đó, vào tháng 2-2016, Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội (MB) cũng đã được chấp thuận nới room cho nhà đầu tư ngoại từ 10% lên 20%.

Xét trên khía cạnh diễn biến thị trường, sau khi vượt qua được các ngưỡng kháng cự thiết lập hồi đầu năm, các cổ phiếu như VCB, CTG, BID được dự báo sẽ tiếp tục tăng giá trong ngắn hạn (dù có thể sẽ có một nhịp điều chỉnh ngắn). Đây cũng là cơ sở để nhà đầu tư kỳ vọng chỉ số VN-Index sẽ hướng đến chinh phục mốc điểm tiếp theo tại xung quanh 630 điểm.

Theo Thời báo Kinh tế Sài Gòn