“Siêu tảng băng trôi” nặng 1.000 tỷ tấn vỡ vụn, mất danh hiệu lớn nhất thế giới

“Gã khổng lồ băng” sau gần 40 năm đã tan vỡ

Theo Cơ quan Khảo sát Nam Cực Anh (BAS), tảng băng trôi A23a – từng nặng tới 1.100 tỷ tấn và rộng 3.672 km², chính thức vỡ thành nhiều mảng lớn trong tháng 9/2025. Đây là dấu mốc quan trọng khi A23a, vốn nhiều lần giữ danh hiệu tảng băng trôi lớn nhất hành tinh, đã mất vị trí này sau gần bốn thập kỷ kể từ khi tách khỏi thềm băng Filchner-Ronne năm 1986.

Trong suốt hơn 30 năm, A23a bị mắc kẹt dưới đáy biển Weddell, giữ nguyên hình khối khổng lồ và ít di chuyển. Chỉ đến năm 2020, khi thu nhỏ kích thước, nó mới mất điểm tựa và bắt đầu trôi theo dòng hải lưu. Các nhà khoa học từng bất ngờ khi khối băng này có thể duy trì nguyên khối lâu như vậy, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến các tảng băng lớn thường nhanh chóng vỡ vụn.

Ông Andrew Meijers, nhà hải dương học của BAS, cho biết: “A23a đang vỡ nhanh chóng và tách thành những mảnh rất lớn. Ngay cả những mảnh vỡ đó cũng được coi là những tảng băng trôi cỡ lớn”. Hiện tại, A23a chỉ còn khoảng 1.700 km², giảm gần một nửa so với diện tích ban đầu.

Trong hành trình mới nhất, tảng băng bị cuốn vào Dòng chảy vòng Nam Cực phía Nam (SACCF) và di chuyển quanh vùng biển Nam Georgia. Việc liên tục mắc cạn, nổi tự do và bị xoáy nước Taylor tác động đã tạo điều kiện khiến A23a dễ dàng nứt vỡ. Các chuyên gia dự đoán những mảnh vỡ này sẽ tiếp tục trôi dạt về phía đông bắc trong hành lang băng trôi toàn cầu.

Danh hiệu băng trôi lớn nhất đổi chủ và dấu hiệu từ biến đổi khí hậu

Sau khi A23a vỡ, tảng băng D15a hiện trở thành tảng băng trôi lớn nhất thế giới với diện tích khoảng 3.000 km². D15a được đánh giá khá ổn định, neo giữ gần bờ biển Nam Cực, sát trạm nghiên cứu Davis của Úc. Trong khi đó, A23a – nay chỉ đứng thứ hai – nhiều khả năng sẽ tiếp tục phân rã trong vài tuần tới.

Các nhà khoa học nhìn nhận sự kiện này là một quá trình tất yếu: khi tảng băng trôi ra xa vùng Nam Cực, nó khó tránh khỏi việc suy yếu và tan rã. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu toàn cầu đang góp phần làm tăng tốc quá trình này. Nhiệt độ nước biển tăng cao, băng tan nhanh hơn, tạo ra nhiều tảng băng trôi khổng lồ nhưng tuổi thọ lại ngắn hơn so với trước đây.

Trường hợp A23a cho thấy rõ quy luật: mặc dù là một “siêu băng trôi” tồn tại bền bỉ trong nhiều thập kỷ, cuối cùng nó vẫn chung số phận với các “anh em” khổng lồ khác như A68 (2017) và A76 (2021) – đều vỡ ra quanh khu vực Nam Georgia.

Giới khoa học hiện tiếp tục theo dõi sát sao sự di chuyển và phân rã của A23a. Những mảnh vỡ của nó, dù nhỏ hơn, vẫn có thể trở thành mối nguy hiểm cho tàu thuyền qua lại khu vực Nam Đại Tây Dương. Đồng thời, sự kiện này nhấn mạnh mối liên hệ mật thiết giữa biến đổi khí hậu và các hiện tượng tự nhiên quy mô lớn, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái toàn cầu.