Sau sáp nhập Yên Bái, một trụ sở phường ở Lào Cai sẽ trở thành trường học công lập

Tài sản công sau sáp nhập: Hơn 15.000 trụ sở chờ giải pháp

Việc thực hiện các đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã và cấp tỉnh trên cả nước đã và đang làm phát sinh lượng lớn tài sản công không còn nhu cầu sử dụng, trong đó nổi bật là trụ sở nhà, đất công bị bỏ hoang hoặc sử dụng kém hiệu quả. Theo thống kê, tính đến cuối năm 2024, cả nước có hơn 11.000 trụ sở công không sử dụng hoặc bị lãng phí. Dự kiến, khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai vào tháng 7/2025, sẽ có thêm hơn 4.200 trụ sở công tiếp tục dôi dư, nâng tổng số lên hơn 15.200 đơn vị.

Tại tỉnh Lào Cai, nơi đang chuẩn bị sáp nhập với tỉnh Yên Bái, nhiều trụ sở cấp sở, ngành của tỉnh hiện hữu sẽ không còn chức năng hành chính cấp tỉnh. Trong đó, UBND phường Bắc Cường, TP Lào Cai sẽ sớm chuyển đổi công năng thành trường mầm non công lập, nhờ phương án sắp xếp đã được tính toán từ sớm. Đây là cách làm chủ động, tránh lãng phí, đồng thời đảm bảo phục vụ tốt hơn cho cộng đồng dân cư địa phương.

Trong công điện mới nhất, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các địa phương xử lý dứt điểm tài sản dôi dư, không để lãng phí tài sản công. Trọng tâm là điều phối, sắp xếp giữa các cấp từ Trung ương đến địa phương để đảm bảo sử dụng hiệu quả, tránh để tình trạng trụ sở bỏ hoang kéo dài, gây lãng phí ngân sách và làm chậm quá trình tinh gọn bộ máy.

Số hóa tài sản công: Nền tảng quản lý hiện đại sau sáp nhập

Để kiểm soát chặt chẽ khối lượng tài sản khổng lồ này, Bộ Tài chính đã vận hành phần mềm quản lý tài sản công quốc gia từ năm 2022. Thủ tướng yêu cầu tất cả địa phương cập nhật đầy đủ, minh bạch và kịp thời toàn bộ danh mục tài sản từ đất đai, trụ sở làm việc, công trình sự nghiệp, thiết bị, cơ sở vật chất vào hệ thống số hóa.

Không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, việc quản lý tài sản sau sáp nhập còn liên quan trực tiếp đến đánh giá cán bộ, hiệu quả lãnh đạo địa phương, nhất là ở những nơi chuyển đổi bộ máy sang chính quyền hai cấp.

Đối với việc hợp nhất tỉnh Lào Cai và Yên Bái, trụ sở chính của tỉnh Lào Cai mới sẽ đặt tại thành phố Yên Bái. Một số cơ quan chuyên biệt như Sở Ngoại vụ và Ban Quản lý Khu kinh tế dự kiến vẫn được duy trì trụ sở tại Lào Cai hiện tại, nhưng về tổng thể, số lượng cơ sở hành chính cấp tỉnh sẽ giảm đáng kể.

Sáp nhập đi kèm trách nhiệm: Không để tài sản công bị lãng phí

Việc xử lý hiệu quả tài sản công không đơn thuần là bài toán quản lý tài sản. Đây còn là thước đo năng lực điều hành, tầm nhìn quy hoạch và ý thức tiết kiệm ngân sách nhà nước ở từng địa phương. Các trụ sở dôi dư nếu được chuyển đổi thành trường học, trạm y tế, trung tâm văn hóa, công trình phúc lợi,... sẽ vừa tránh lãng phí, vừa phục vụ thiết thực cho cộng đồng.

Quốc hội hiện cũng đang xem xét sửa đổi các luật liên quan, theo hướng rút gọn thủ tục hành chính và tăng cường phân cấp, phân quyền cho chính quyền cấp tỉnh trong việc xử lý tài sản công. Điều này sẽ tạo hành lang pháp lý linh hoạt, giúp các địa phương chủ động hơn trong sắp xếp, điều chuyển và phát huy hiệu quả tài sản hiện hữu.