Sau sáp nhập, Thanh Hóa định hình chiến lược công nghiệp xanh và công nghệ cao đến 2030

Tăng trưởng vượt bậc và dấu ấn chuyển dịch cơ cấu công nghiệp

Giai đoạn 2021–2025, công nghiệp Thanh Hóa duy trì vai trò chủ lực khi giá trị gia tăng ngành tăng trung bình 17%/năm. Riêng năm 2024, mức tăng đạt tới 21,67%, một con số đáng chú ý trong bối cảnh nhiều địa phương gặp khó khăn về đầu tư và thị trường. Tỷ trọng giá trị công nghiệp trong GRDP tăng từ 29% (năm 2020) lên 39% (năm 2025), củng cố vai trò dẫn dắt của khu vực sản xuất trong cơ cấu kinh tế.

Cùng với đó, cơ cấu nội ngành đã có bước chuyển mạnh từ khai thác, sản xuất thô sang chế biến, chế tạo. Nếu năm 2020, công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm 75,2% thì đến năm 2025, tỷ trọng này tăng lên 79,4%. Quá trình chuyển đổi không chỉ thể hiện ở con số mà còn qua hàng loạt dự án quy mô và công nghệ hiện đại được đưa vào hoạt động, như Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 2 (1.200 MW), dây chuyền 3 và 4 của Xi măng Long Sơn, Nhà máy bao bì Miza hay các cơ sở da giày, dệt may tự động hóa.

Ngành lọc hóa dầu tiếp tục giữ vai trò trụ cột khi không chỉ chiếm sản lượng lớn mà còn thúc đẩy các ngành chế biến sản phẩm sau lọc dầu như propylen, nhựa tổng hợp. Song song, nhiều doanh nghiệp địa phương tích cực đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh. Đơn cử như Nhà máy dinh dưỡng cây trồng Tiến Nông Bỉm Sơn với doanh thu vượt 800 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025, đang vận hành dây chuyền sản xuất phân bón ứng dụng công nghệ BIOC, tự động hóa toàn bộ quy trình.

Thách thức về hạ tầng, nhân lực và chiến lược phát triển giai đoạn mới

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, công nghiệp Thanh Hóa vẫn còn những điểm nghẽn đáng lưu ý. Trước hết là tình trạng suy giảm sản lượng ở một số ngành truyền thống như bia đóng chai, đường kết tinh… Trong 7 tháng đầu năm 2025, có tới 8 sản phẩm giảm sản lượng so với cùng kỳ, phản ánh thách thức về đổi mới công nghệ, nguyên liệu và thị trường.

Công nghiệp hỗ trợ phát triển chưa tương xứng với ngành chế biến, chế tạo. Trong số 159 dự án đầu tư thứ cấp vào các cụm công nghiệp (CCN), phần lớn vẫn dừng ở mức gia công đơn giản, thiếu doanh nghiệp cung cấp linh kiện, vật tư đầu vào công nghệ cao. Chuỗi liên kết ngành vì vậy chưa hình thành rõ nét, ảnh hưởng đến khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Về hạ tầng, tiến độ đầu tư các CCN còn chậm. Tính đến tháng 7/2025, Thanh Hóa có 49 cụm công nghiệp với tổng vốn đăng ký gần 13.405 tỷ đồng, nhưng chỉ khoảng 60% thu hút được dự án thứ cấp. Nhiều cụm gặp vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thiếu vốn đầu tư hạ tầng đồng bộ, trong khi thủ tục hành chính còn phức tạp, gây khó khăn cho nhà đầu tư.

Ngoài ra, nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu hụt, đặc biệt là lao động kỹ thuật trong các ngành cơ khí, điện – điện tử, vật liệu mới và công nghệ số. Nhân lực R&D và vận hành công nghệ hiện đại chưa đáp ứng yêu cầu, trở thành một “điểm nghẽn mềm” cần giải quyết bằng chiến lược đào tạo gắn với thực tiễn sản xuất.

Để vượt qua các rào cản và tiếp tục phát triển bền vững, Thanh Hóa đã xác định các nhóm giải pháp trọng tâm cho giai đoạn 2025–2030. Theo Sở Công Thương tỉnh, trọng tâm sẽ là phát triển công nghiệp công nghệ cao, xanh và tuần hoàn, phù hợp với xu thế toàn cầu và yêu cầu hội nhập. Cụ thể, tỉnh sẽ tập trung thu hút đầu tư vào các ngành thiết bị điện tử, vật liệu mới, linh kiện bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, robot công nghiệp…

Thanh Hóa cũng hướng đến phát triển năng lượng mới như hydrogen xanh, điện gió ngoài khơi, amoniac xanh…, đồng thời hình thành các chuỗi chế biến sâu gắn với vùng nguyên liệu trong lĩnh vực nông – lâm – thủy sản. Việc phát triển logistics, bảo quản lạnh và chế biến xuất khẩu sẽ giúp tăng giá trị gia tăng và sinh kế bền vững cho khu vực nông thôn.