Sau sáp nhập, đường sắt cao tốc Bắc – Nam sẽ băng qua tỉnh mới sở hữu hai ngôi chùa lớn nhất Việt Nam

Khi đường ray tốc độ cao mở ra trục kết nối di sản tâm linh

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024. Với chiều dài toàn tuyến 1.541 km, tốc độ thiết kế lên tới 350 km/h và tổng vốn khoảng 67 tỷ USD, tuyến tàu sẽ băng qua 20 tỉnh, thành phố theo địa giới hành chính trước sáp nhập.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, khi bản đồ hành chính Việt Nam chính thức thay đổi theo Nghị quyết 60-NQ/TW và Quyết định 759/QĐ-TTg, cả nước sẽ còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, và tuyến tàu cao tốc Bắc – Nam sẽ chỉ còn đi qua 15 tỉnh, thành mới, trong đó có tỉnh Ninh Bình mới – được hình thành sau sáp nhập từ ba địa phương: Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình cũ.

Tuyến tàu cao tốc dừng tại ga Ninh Bình không chỉ là thay đổi về vị trí địa lý, mà còn mở ra một cơ hội định vị lại bản đồ du lịch tâm linh vùng Đồng bằng sông Hồng – nơi hội tụ các biểu tượng tôn giáo, văn hóa và thiên nhiên đẳng cấp quốc gia và quốc tế.

Một tỉnh – hai đại danh lam: Bái Đính và Tam Chúc quy tụ giữa non thiêng

Nằm ở hai đầu của tỉnh mới, chùa Bái Đính và chùa Tam Chúc là hai trong số những quần thể chùa lớn nhất Việt Nam và được so sánh như “trụ cột phía Bắc” của du lịch tâm linh.

Chùa Bái Đính (Ninh Bình) trải rộng trên diện tích 539 ha, nổi bật với các kỷ lục châu Á: tượng Phật bằng đồng dát vàng lớn nhất, hành lang La Hán dài nhất, chuông đồng lớn nhất Việt Nam. Khu chùa mới nối liền chùa cổ trên núi qua những dãy hành lang thanh tịnh, mang kiến trúc hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại, nằm giữa thiên nhiên hữu tình, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi dịp đầu năm.

Chùa Tam Chúc (Hà Nam cũ) lại mang vẻ hùng vĩ giữa thiên nhiên rừng núi và hồ nước mênh mông. Với diện tích gần 5.000 ha, chùa Tam Chúc nổi bật với chùa Ngọc bằng đá granit đỏ, điện Quan Âm có tượng nặng 100 tấn, và hơn 8.500 bức phù điêu đá tạc thủ công. Đặc biệt, nơi đây từng là địa điểm đăng cai Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc (Vesak 2019) – minh chứng cho tầm vóc quốc tế của điểm đến này.

Cả hai ngôi chùa – một phía Bắc, một phía Nam của tỉnh – tạo thành trục hành hương mang dấu ấn linh thiêng, gắn kết bởi lịch sử Phật giáo, văn hóa bản địa và quy hoạch không gian đậm tính biểu tượng.

Đền Trần và Tràng An – nơi tâm linh gặp gỡ di sản thiên nhiên

Tỉnh mới không chỉ có Phật giáo mà còn là trung tâm của tín ngưỡng thờ vua – tướng và đạo Mẫu, với điểm nhấn là quần thể đền Trần Nam Định. Đây là nơi thờ 14 vị vua Trần và các công thần, gắn liền với lễ khai ấn linh thiêng mỗi đầu xuân, thu hút hàng vạn người dân cả nước hành hương về cầu may.

Bên cạnh đó là Tràng An – Tam Cốc – Bích Động, quần thể danh thắng duy nhất tại Việt Nam được UNESCO công nhận là di sản hỗn hợp văn hóa và thiên nhiên thế giới. Với hơn 100 hang động xuyên thủy, hệ thống chùa cổ, đền đài và cảnh quan núi đá vôi tuyệt đẹp, nơi đây vừa gợi cảm giác thiêng liêng, vừa là điểm đến sinh thái hấp dẫn hàng đầu phía Bắc.

Tam Cốc – Bích Động, từng được ví như “vịnh Hạ Long trên cạn”, lại càng trở nên nổi bật khi kết hợp cùng Tràng An, tạo nên một chuỗi trải nghiệm văn hóa – cảnh quan – tâm linh kéo dài hàng chục cây số, dễ dàng di chuyển và kết nối.

Du lịch tâm linh vùng Đồng bằng sông Hồng: Cơ hội bứt phá sau sáp nhập

Sáp nhập Hà Nam – Nam Định – Ninh Bình không chỉ giúp tinh gọn bộ máy, mà còn mở ra hướng tiếp cận du lịch vùng liên kết thay vì du lịch đơn lẻ theo tỉnh. Trong đó, du lịch tâm linh – sinh thái trở thành “chất keo” gắn kết ba vùng địa văn hóa, lịch sử và tôn giáo.

Việc có chung một hệ thống điều phối – quản lý cũng cho phép xây dựng các tuyến hành hương kết nối như:

Tuyến sông Hồng – chùa Tam Chúc – chùa Bái Đính – Tràng An – đền Trần. Và hành trình từ các nhà thờ Gothic vùng Trà Lũ – Hưng Nghĩa, qua Phủ Dầy – chùa Keo Hành Thiện, đến tháp Phổ Minh và chùa Bích Động…

Cùng với đó, hạ tầng được đầu tư bài bản: tàu cao tốc dừng tại ga Ninh Bình, cao tốc Bắc Nam, quốc lộ 1A, đường ven biển… tạo điều kiện tối ưu cho việc mở rộng các sản phẩm du lịch theo mô hình liên tuyến, liên vùng.

Khi tàu cao tốc Bắc – Nam khởi công vào cuối năm 2026 và tỉnh mới Ninh Bình chính thức vận hành từ giữa năm 2025, “một trung tâm du lịch tâm linh mới” sẽ không còn là viễn cảnh, mà là hiện thực đang thành hình.

Một tỉnh – ba vùng di sản, từ chùa Tam Chúc, chùa Bái Đính, đền Trần, đến Tràng An, Tam Cốc, Phủ Dầy... là quá đủ để hút chân du khách trong nước và quốc tế. Và khi được quy hoạch đồng bộ, kết nối bởi trục giao thông cao tốc, kết hợp công nghệ du lịch thông minh – nơi đây hoàn toàn có thể trở thành “thung lũng tâm linh” của Bắc Bộ, sánh ngang Kyoto của Nhật hay Chiang Mai của Thái Lan.