Sân bay đầu tiên trên thế giới được xây dựng trên biển, tổng chi phí hơn 500.000 tỷ đồng

Sân bay giữa đại dương và kỳ tích kỹ thuật của Nhật Bản

Sân bay Quốc tế Kansai (KIX) là một trong những công trình hạ tầng hàng không nổi bật của Nhật Bản và thế giới. Được đưa vào vận hành từ tháng 9/1994, Kansai không chỉ là một sân bay quốc tế quan trọng của khu vực Kansai (gồm Osaka, Kyoto và Kobe) mà còn là một biểu tượng cho sự táo bạo trong tư duy quy hoạch hạ tầng.

Được xây dựng hoàn toàn trên một đảo nhân tạo giữa vịnh Osaka, sân bay Kansai có chiều dài 4 km, rộng 1,2 km, cách đất liền khoảng 5 km và có tổng chi phí xây dựng vượt 20 tỷ USD. Dự án được thực hiện để giảm áp lực cho sân bay Itami, vốn nằm trong khu dân cư đông đúc và chịu nhiều giới hạn mở rộng do tiếng ồn.

Ý tưởng xây sân bay ngoài khơi từng bị nhiều chuyên gia phản đối vì độ rủi ro kỹ thuật cao. Tuy nhiên, với sự tham gia của kiến trúc sư Renzo Piano và hàng nghìn kỹ sư, công trình đã được hoàn thành đúng tiến độ. Nhà ga chính của sân bay có chiều dài 1,7 km được xem là nhà ga hành khách dài nhất thế giới lúc khánh thành, nổi bật với mái cong khí động học, hỗ trợ lưu thông không khí tự nhiên.

Hệ thống kết nối giữa sân bay và đất liền gồm cầu Sky Gate dài gần 4 km và các tuyến tàu điện tốc độ cao, cho phép hành khách di chuyển nhanh đến trung tâm Osaka và các vùng phụ cận. Hàng loạt hãng hàng không lớn như Japan Airlines, ANA, Korean Air, Vietnam Airlines có đường bay thẳng đến đây, đưa Kansai trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế trọng yếu của Nhật Bản.

Sân bay đang chìm: Thách thức kỹ thuật từ thực tế thiên nhiên

Dù là một biểu tượng của kỳ tích kỹ thuật, sân bay Kansai đang phải đối mặt với thách thức không nhỏ: nền móng đảo nhân tạo lún nhanh hơn nhiều so với dự đoán ban đầu. Theo tính toán, đảo sẽ lún khoảng 5–6 mét trong vài thập kỷ đầu vận hành. Tuy nhiên, chỉ trong 8 năm đầu, nó đã lún tới 12 mét. Đến năm 2025, độ lún tổng cộng vượt 17 mét và tiếp tục tăng.

Nguyên nhân chính đến từ tính chất địa chất của đáy biển tại vịnh Osaka, nơi đất nền có độ sệt cao. Dù các giải pháp kỹ thuật như bơm cát, nâng nền, tăng độ nén đã được áp dụng, tình trạng lún vẫn không thể kiểm soát hoàn toàn. Một số dự báo cho thấy nếu không có biện pháp hiệu quả, đến năm 2067, móng sân bay có thể ngang mực nước biển.

Ngoài ra, Kansai còn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các hiện tượng thời tiết cực đoan. Năm 2018, siêu bão Jebi đã khiến đường băng ngập nặng, khiến toàn bộ sân bay tạm dừng hoạt động trong nhiều ngày. Vụ việc là một cảnh báo nghiêm trọng về khả năng chống chịu của sân bay đối với thiên nhiên khắc nghiệt.

Trước thực trạng này, các chuyên gia bắt đầu đặt câu hỏi về tính bền vững lâu dài của mô hình sân bay ngoài khơi. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu vận tải hàng không tăng cao, bài toán đặt ra không chỉ là làm sao để xây dựng những công trình kỳ vĩ, mà còn là đảm bảo chúng có thể tồn tại vững bền trước những biến đổi tự nhiên ngày càng khó lường.

Dẫu vậy, Kansai vẫn là một trong những sân bay hoạt động hiệu quả nhất Nhật Bản, đón hàng chục triệu lượt khách mỗi năm. Đây vừa là thành quả của một tầm nhìn chiến lược, vừa là một bài học đắt giá cho các quốc gia đang có kế hoạch mở rộng hạ tầng hàng không, đặc biệt ở các khu vực ven biển hoặc ngoài khơi.