Ra mắt bách khoa toàn thư Grokipedia do chatbot Grok biên soạn

Tham vọng thay thế Wikipedia của Musk

Tỷ phú Elon Musk vừa giới thiệu Grokipedia, nền tảng bách khoa toàn thư trực tuyến được xem là đối thủ trực tiếp của Wikipedia, do chatbot Grok của công ty xAI đảm nhiệm biên soạn và kiểm chứng thông tin.

Theo mô tả trên trang chủ, Grokipedia hướng đến mục tiêu trở thành “nguồn tri thức AI xác thực nhất thế giới”, được vận hành hoàn toàn bằng mô hình ngôn ngữ của Grok – hệ thống trí tuệ nhân tạo mà Musk coi là “thông minh, hài hước và ít thiên kiến hơn ChatGPT”.

Thiết kế của Grokipedia đơn giản và quen thuộc, gần như bản sao của Wikipedia: nền trắng, thanh tìm kiếm lớn ở giữa, cùng cấu trúc bài viết gồm tiêu đề, tiểu mục, trích dẫn. Tuy nhiên, khác với Wikipedia, nền tảng này không công bố tác giả, mà chỉ ghi chú rằng “nội dung đã được AI Grok xác minh thông tin”. Người dùng không thể trực tiếp chỉnh sửa, mà chỉ có thể gửi biểu mẫu đề xuất nếu phát hiện lỗi.

Theo NBC News, điểm khác biệt này phản ánh triết lý kiểm soát thông tin của Musk: thay vì “tri thức cộng đồng”, Grokipedia đặt niềm tin vào AI làm biên tập viên trung tâm. Tuy nhiên, hệ thống vẫn trong phiên bản thử nghiệm (v0.1) với khoảng 885.000 bài viết, so với 7 triệu bài tiếng Anh của Wikipedia.

Nghi vấn sao chép, phản ứng từ giới công nghệ và Wikipedia

Mặc dù Musk khẳng định Grokipedia là “bước tiến vượt bậc”, nhiều bài viết trên nền tảng lại bị phát hiện sao chép nguyên văn từ Wikipedia.

NBC News và The Verge ghi nhận, trang Grokipedia về MacBook Air hiển thị dòng ghi chú: “Nội dung được biên soạn từ Wikipedia, cấp phép theo giấy phép Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0”. Các trang về PlayStation 5 và Lincoln Mark VIII thậm chí giống từng câu từng chữ với bản gốc.

Lauren Dickinson, phát ngôn viên của Wikimedia Foundation – tổ chức điều hành Wikipedia, mỉa mai: “Ngay cả Grokipedia cũng cần Wikipedia để tồn tại”.

Đây không phải lần đầu xAI bị tố sử dụng dữ liệu từ Wikipedia. Cuối tháng 9, khi một người dùng X (Twitter cũ) phát hiện chatbot Grok trích dẫn dữ liệu từ Wikipedia mà không ghi nguồn, Musk trả lời rằng “sẽ khắc phục lỗi vào cuối năm nay”.

Theo The Washington Post, Jimmy Wales, đồng sáng lập Wikipedia, tỏ ra hoài nghi: “Tôi không kỳ vọng nhiều vào Grokipedia. Các mô hình ngôn ngữ hiện nay vẫn chưa đủ tinh vi và thường mắc rất nhiều lỗi”.

Grok – chatbot của Musk, từng gây tranh cãi khi phát tán thuyết âm mưu về “cuộc diệt chủng người da trắng ở Nam Phi”, dù câu hỏi người dùng không liên quan. Sau đó, xAI phải gỡ nội dung và xin lỗi công khai.

Giới chuyên gia cho rằng, việc xây dựng bách khoa toàn thư bằng AI vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt trong vấn đề độ chính xác và bản quyền. Dữ liệu huấn luyện có thể chứa thông tin lỗi thời hoặc sai lệch, trong khi AI chưa có khả năng tự kiểm chứng sự thật như con người.

Tuy vậy, Musk vẫn khẳng định Grokipedia là một phần trong chiến lược mở rộng hệ sinh thái xAI, hướng đến một mạng tri thức toàn cầu liên kết với nền tảng X và Grok chatbot. Ông tin rằng AI có thể thay thế cộng đồng biên tập viên tự nguyện bằng hệ thống tự động kiểm duyệt, cập nhật và phản biện chéo dữ liệu theo thời gian thực.

Với tham vọng đó, Grokipedia không chỉ cạnh tranh với Wikipedia mà còn định hình lại cách nhân loại lưu trữ tri thức thời đại AI. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, Musk và xAI sẽ phải giải quyết hai thách thức lớn nhất: chứng minh tính chính xác của nguồn tin và đảm bảo tuân thủ bản quyền nội dung gốc – điều mà Wikipedia đã mất hơn 20 năm để xây dựng.