Một chính sách đặc biệt giúp người cao tuổi không có lương hưu vẫn có thu nhập ổn định hàng tháng
Luật BHXH 2024 sắp có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi đáng chú ý, đặc biệt là quy định mới liên quan đến trợ cấp hàng tháng cho người không có lương hưu.
Hạ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội: Thêm cơ hội cho người không có lương hưu
Luật BHXH 2024 bổ sung một chương riêng về trợ cấp hưu trí xã hội, hướng tới nhóm người cao tuổi chưa từng hoặc chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng. Theo đó, từ 1/7/2025, công dân Việt Nam từ 75 tuổi trở lên, không nhận lương hưu hoặc bất kỳ trợ cấp BHXH nào, sẽ được nhận trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng.
Đặc biệt, người từ 70 đến dưới 75 tuổi, thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo, không có lương hưu và có đơn đề nghị cũng có thể được hưởng chính sách này. Mức trợ cấp cụ thể sẽ do Chính phủ quy định và được rà soát điều chỉnh định kỳ 3 năm/lần. Ngoài ra, Hội đồng nhân dân các cấp có thể quyết định hỗ trợ thêm tùy theo khả năng ngân sách địa phương.
Người nhận trợ cấp hưu trí xã hội sẽ được đóng bảo hiểm y tế và hưởng hỗ trợ chi phí mai táng khi qua đời – một hình thức chăm lo thiết thực cho người cao tuổi không có nguồn thu nhập ổn định từ lương hưu.
Trợ cấp hàng tháng từ khoản BHXH đã đóng – Cơ hội mới cho người chưa đủ điều kiện nhận lương hưu
Đối với những người đã từng tham gia BHXH nhưng đến tuổi nghỉ hưu vẫn chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm để nhận lương hưu – theo quy định mới (giảm từ 20 năm xuống 15 năm) – Luật BHXH 2024 mở ra một lựa chọn: nhận trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đã đóng.
Cụ thể, nếu người lao động không đủ điều kiện nhận lương hưu, không nhận BHXH một lần, không bảo lưu và có đề nghị nhận trợ cấp, họ sẽ được hưởng trợ cấp hàng tháng. Mức trợ cấp thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội, hiện được Bộ Y tế đề xuất là khoảng 500.000 đồng/tháng.
Thời gian hưởng trợ cấp được tính từ lúc người lao động có đơn đề nghị khi đủ tuổi nghỉ hưu cho đến khi đủ 75 tuổi – thời điểm đủ điều kiện nhận trợ cấp hưu trí xã hội. Nếu số tháng hưởng không đủ cho đến tuổi 75, người lao động có thể đóng thêm một lần cho những tháng còn thiếu để kéo dài thời gian trợ cấp.
Cách xác định thời gian và mức hưởng trợ cấp
Thời gian và mức trợ cấp hằng tháng sẽ căn cứ theo số năm đã đóng BHXH và mức đóng trung bình của người lao động. Nếu đóng BHXH lẻ từ 1 đến 6 tháng, được tính là nửa năm; từ 7 đến 11 tháng, được làm tròn là 1 năm.
Trong quá trình hưởng trợ cấp, người lao động được ngân sách nhà nước đóng BHYT. Nếu qua đời, thân nhân sẽ được nhận khoản trợ cấp một lần cho số tháng chưa nhận và trợ cấp mai táng nếu đủ điều kiện (đóng BHXH bắt buộc đủ 12 tháng trở lên hoặc BHXH tự nguyện đủ 60 tháng trở lên).
Điều kiện mới về số năm đóng để được nhận lương hưu từ 1/7/2025
Luật BHXH sửa đổi cũng tạo điều kiện để nhiều người hơn được hưởng lương hưu, khi giảm thời gian tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm. Người lao động đóng BHXH đủ 15 năm trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng.
Tỷ lệ hưởng lương hưu tối thiểu là 45% cho người đóng đủ 15 năm, tăng thêm 2% mỗi năm với mức tối đa là 75%. Riêng nữ giới giữ nguyên quy định cũ.
Đây là một thay đổi quan trọng, giúp những người tham gia BHXH muộn, hoặc đóng không liên tục, vẫn có cơ hội tích lũy đủ thời gian để nhận lương hưu, thay vì phải nhận BHXH một lần như trước kia.
Hồ sơ và thủ tục nhận trợ cấp hằng tháng
Người lao động muốn nhận trợ cấp hằng tháng từ chính khoản BHXH đã đóng cần nộp hồ sơ đến cơ quan BHXH, gồm:
- Sổ BHXH
- Văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hằng tháng
Trong vòng 5 ngày làm việc, cơ quan BHXH phải giải quyết hoặc trả lời bằng văn bản nếu từ chối. Trường hợp thân nhân đề nghị nhận trợ cấp một lần và mai táng phí sau khi người hưởng trợ cấp qua đời, hồ sơ phải nộp trong 90 ngày kể từ ngày mất, với các giấy tờ cần thiết như giấy chứng tử và tờ khai thân nhân.
Việc bổ sung chính sách trợ cấp hưu trí xã hội và mở rộng cơ hội nhận lương hưu hoặc trợ cấp từ khoản đóng BHXH sẽ góp phần nâng cao đời sống cho người cao tuổi – một trong những đối tượng dễ bị tổn thương về kinh tế.
Đồng thời, đây cũng là động lực khuyến khích người lao động tham gia BHXH sớm và liên tục để hưởng quyền lợi tốt nhất khi về hưu. Với chính sách này, mọi người đều có cơ hội bảo vệ thu nhập dài hạn, dù họ làm việc trong khu vực chính thức hay phi chính thức.