Một nhà băng không được nới room ngoại dù đã tiếp nhận ngân hàng yếu kém

Chính phủ vừa chính thức ban hành Nghị định 69/2025, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 01/2014 về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần tại các tổ chức tín dụng Việt Nam. Theo đó, từ ngày 19/5/2025, các ngân hàng tham gia phương án tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém sẽ được phép nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên tối đa 49%, thay vì giới hạn chung 30% như trước đây.

Tuy nhiên, trong số các ngân hàng từng tiếp nhận ngân hàng yếu kém, chỉ ba ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân là HDBank, MBBank và VPBank được áp dụng cơ chế đặc thù này. Trong khi đó, Vietcombank dù đã tiếp nhận CBBank từ tháng 11/2024 lại không nằm trong danh sách được nới room ngoại.

Theo quy định tại Nghị định 69, điều kiện để được tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài bao gồm: Ngân hàng phải tham gia tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém theo quyết định của Ngân hàng Nhà nước và đồng thời là ngân hàng thương mại cổ phần không có vốn nhà nước chi phối. Vietcombank hiện vẫn do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, nên không đủ điều kiện áp dụng quy định nới room này.

Điều này được hiểu là chính sách mới chỉ áp dụng cho các ngân hàng tư nhân tham gia cơ cấu lại hệ thống theo chương trình đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước, trong đó có việc tiếp nhận ngân hàng yếu kém theo hình thức tự nguyện. Các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước chi phối vẫn đang áp dụng mức trần sở hữu nước ngoài theo quy định chung.

Việc nới room ngoại trong trường hợp này được đánh giá là cần thiết nhằm tạo thêm dư địa để các ngân hàng thu hút vốn chiến lược, từ đó có thêm nguồn lực tài chính để hỗ trợ ngân hàng yếu kém đã tiếp nhận. Ví dụ, VPBank đã hoàn tất chuyển giao GPBank, HDBank tiếp nhận DongABank, còn MBBank đang tái cấu trúc Oceanbank. Các ngân hàng này đều có thể tận dụng chính sách để gọi thêm vốn từ nhà đầu tư nước ngoài nếu cần thiết, hỗ trợ mục tiêu ổn định hệ thống và đảm bảo chỉ tiêu an toàn vốn (CAR).

Trường hợp cụ thể như MB hiện có hệ số CAR khoảng 10%, tương đối thấp so với mặt bằng chung, và có thể cần thêm vốn nếu kế hoạch tái cơ cấu Oceanbank được đẩy nhanh. HDBank dù có CAR cao hơn nhưng vẫn phụ thuộc vào trái phiếu cấp 2 – nguồn vốn có chi phí cao, nên việc tăng vốn cấp 1 là hướng đi được tính đến. VPBank có vị thế tài chính tốt hơn sau khi hoàn tất thương vụ bán 15% cổ phần cho SMBC (Nhật Bản) năm 2023.

Giới chuyên môn đánh giá, với Vietcombank, việc không được nới room ngoại nhiều khả năng không ảnh hưởng đến quá trình tiếp nhận CBBank do ngân hàng này có quy mô vốn lớn, tiềm lực tài chính vững mạnh và cơ cấu cổ đông ổn định. Ngoài ra, Vietcombank cũng chưa từng công bố kế hoạch tăng vốn qua nhà đầu tư chiến lược nước ngoài trong giai đoạn gần đây.

Theo đánh giá từ Công ty xếp hạng tín nhiệm VIS Rating, việc mở trần sở hữu nước ngoài sẽ giúp các ngân hàng có thêm lựa chọn về nguồn vốn khi cần thiết, trong bối cảnh việc phát hành trái phiếu hoặc giữ lại lợi nhuận gặp nhiều thách thức. Tuy vậy, quá trình tìm kiếm và đàm phán với nhà đầu tư chiến lược thường mất thời gian, đòi hỏi sự chủ động từ chính phía ngân hàng.

Cao Trung