Phú Yên và Đắk Lắk sáp nhập: Sẽ hình thành một “trục sản xuất – xuất khẩu” xuyên từ cao nguyên ra biển

Chủ trương sáp nhập mang tầm nhìn vùng

Theo Nghị quyết 60-NQ/TW năm 2025 của Trung ương, tỉnh Phú Yên sẽ được sáp nhập với tỉnh Đắk Lắk, hình thành đơn vị hành chính cấp tỉnh mới mang tên Đắk Lắk, với trung tâm chính trị – hành chính đặt tại thành phố Buôn Ma Thuột. Sau sáp nhập, tổng diện tích tự nhiên của tỉnh mới sẽ là hơn 18.096 km², quy mô dân số trên 3,34 triệu người.

Đây là một trong những phương án tổ chức lại địa giới hành chính lớn nhất trong đợt sắp xếp lần này. Mục tiêu không chỉ tinh gọn bộ máy, tiết kiệm chi phí mà còn hướng tới kết nối tiềm lực vùng duyên hải và Tây Nguyên – hai khu vực có đặc trưng phát triển khác biệt nhưng có thể bổ trợ cho nhau.

So sánh tiềm lực kinh tế hai địa phương

Năm 2024, tăng trưởng GRDP của Phú Yên đạt 6,17%, trong đó khu vực công nghiệp – xây dựng tăng 7,48%, dịch vụ tăng 6,39%, xuất khẩu tăng gần 19%. Tổng thu ngân sách đạt 5.447 tỷ đồng. Mặc dù xếp hạng trung bình trong khu vực miền Trung, song Phú Yên sở hữu thế mạnh về dịch vụ cảng biển, logistics và có tiềm năng phát triển kinh tế biển.

Trong khi đó, Đắk Lắk là đầu tàu của vùng Tây Nguyên, GRDP năm 2024 đạt 63.356 tỷ đồng, tăng 5,08%. Nông nghiệp tiếp tục là trụ cột, đặc biệt với cây cà phê (diện tích hơn 213.000 ha, sản lượng gần 551.000 tấn), sầu riêng (gần 39.000 ha, sản lượng gần 376.000 tấn). Thu ngân sách đạt hơn 8.656 tỷ đồng – cao nhất Tây Nguyên, và thu hút tới 1.500 doanh nghiệp mới thành lập.

Dễ nhận thấy, Đắk Lắk có quy mô kinh tế lớn hơn, trong khi Phú Yên lại có lợi thế về giao thông đối ngoại (biển, đường sắt, đường bộ), tiềm năng phát triển dịch vụ và công nghiệp chế biến.

Tái cấu trúc hệ thống hành chính: Giảm mạnh số lượng xã

Phú Yên hiện có 106 đơn vị hành chính cấp xã, sau sắp xếp sẽ còn 34 xã và phường (giảm 72 đơn vị, tương đương 67,9%). Đắk Lắk đang có 180 xã, sẽ giảm còn 68 (giảm 112 đơn vị, tương đương 62,2%).

Giảm mạnh số lượng đơn vị hành chính thể hiện mục tiêu rõ ràng về cải cách bộ máy, tinh giản biên chế, đồng thời tạo điều kiện để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động chính quyền cơ sở. Tuy nhiên, thách thức không nhỏ là phải đảm bảo tính ổn định tâm lý cán bộ, sắp xếp hợp lý nhân sự và hạ tầng hành chính tại các địa phương mới.

Hợp nhất để phát triển cân bằng và bền vững

Việc sáp nhập hai tỉnh mang ý nghĩa chiến lược trong quy hoạch không gian phát triển vùng. Nếu Phú Yên có thể phát huy vai trò là “cửa ngõ” ra biển Đông cho Đắk Lắk và Tây Nguyên, thì Đắk Lắk sẽ đóng vai trò trung tâm sản xuất, cung ứng sản phẩm nông sản chất lượng cao cho khu vực duyên hải.

Việc kết nối giữa hai tỉnh sẽ được đẩy mạnh thông qua các tuyến hạ tầng như cao tốc Bắc – Nam phía Đông, cao tốc Quy Nhơn – Buôn Ma Thuột, các tuyến đường sắt, đường thủy, mở ra dư địa lớn trong logistics, du lịch, xuất khẩu và phát triển đô thị vùng cao – ven biển.