Phía sau phim trăm tỷ: Khi cảm xúc khán giả không thể đong đếm bằng con số

Phim Việt "cháy vé": Lượng có đủ bù chất?

Liên tiếp các bộ phim Việt Nam cán mốc doanh thu trăm tỷ như “Mai” (551 tỷ đồng), “Nụ hôn bạc tỷ” (hơn 200 tỷ), “Đèn âm hồn” (gần 106 tỷ) hay “Thám tử Kiên” (đã vượt 142 tỷ) cho thấy sự khởi sắc về mặt thương mại. Nhưng trái ngược với sự hào nhoáng về con số, chất lượng nghệ thuật của nhiều phim lại gây thất vọng.

Lấy ví dụ “Bộ tứ báo thủ” – tác phẩm thứ hai của Trấn Thành sau “Mai” – tuy vẫn giữ được nét hài hước, xúc động nhưng bị đánh giá là thiếu đột phá, nhân vật một màu, nội dung dễ đoán. “Đèn âm hồn” thì sa lầy ở phần kịch bản lỏng lẻo, thiếu logic, gây hụt hẫng cho người xem. “Nụ hôn bạc tỷ” dù có dàn sao và đầu tư mạnh tay vẫn chưa thoát khỏi mô-típ cũ, yếu tố tình cảm bị cho là chưa đủ chiều sâu. Mới đây, “Tìm xác – Ma không đầu” tạm ngừng chiếu dù doanh thu đang tăng, cho thấy hiệu ứng truyền thông không thể cứu được một kịch bản chưa đủ sức nặng.

Rõ ràng, doanh thu cao chưa đồng nghĩa với một tác phẩm đáng nhớ, đặc biệt là trong mắt các khán giả ngày càng khó tính.

Khi nghệ thuật bị lùi bước vì thị trường

Đạo diễn Bùi Trung Hải từng cảnh báo: "Lấy doanh thu làm thước đo duy nhất cho điện ảnh là một sai lầm". Dù phim trăm tỷ gây ấn tượng về doanh số, nhưng nếu chỉ tập trung vào yếu tố thương mại, điện ảnh Việt sẽ sớm đánh mất chiều sâu.

Thực tế, thị hiếu khán giả không đứng yên. Khi mạng xã hội, nền tảng OTT phát triển, công chúng ngày càng khắt khe trong việc chọn lọc nội dung. Một bộ phim muốn “giữ chân” người xem không thể chỉ dựa vào chiêu trò PR hay ngôi sao phòng vé. Nó cần một câu chuyện tử tế, cách kể sáng tạo và ngôn ngữ điện ảnh cuốn hút.

Nhiều đạo diễn còn lo ngại việc "đóng khung" trong các thể loại dễ bán như hài, kinh dị khiến điện ảnh Việt thiếu nền tảng lâu dài. Phim làm theo đơn đặt hàng thị trường dễ lặp lại chính mình, khi chỉ vài năm trước khán giả từng mệt mỏi với trào lưu phim hài Tết thiếu đầu tư.

Cân bằng giữa nghệ thuật và thị trường: Bài toán chưa có lời giải

Điều đáng tiếc là không ít phim nghệ thuật có giá trị lại thất bại về doanh thu. Theo đạo diễn Lương Đình Dũng, sự “thua thiệt” của phim tử tế khiến các nhà làm phim nản lòng, quay về chọn đề tài quen thuộc, kịch bản an toàn, thiếu sáng tạo. Hậu quả là khán giả phải chứng kiến những bộ phim nhạt nhòa, kể chuyện cũ kỹ, thiếu logic – dù được gắn mác "bom tấn".

Tuy nhiên, vẫn có điểm sáng như “Thám tử Kiên” của Victor Vũ. Phim vượt qua “Lật mặt 8” của Lý Hải để dẫn đầu doanh thu, đồng thời giữ được chất lượng chuyên môn ổn định. Đây là minh chứng rằng, nếu đầu tư chỉn chu về nội dung và cách thể hiện, một bộ phim có thể vừa thành công ở phòng vé, vừa thuyết phục người xem về nghệ thuật.

Như lời đạo diễn Victor Vũ từng chia sẻ: “Điện ảnh cần những cú bắt tay giữa sáng tạo nghệ thuật và nhạy bén thị trường”. Chính những “cái bắt tay” đó mới có thể giúp phim Việt thoát khỏi tình trạng “lượng hơn chất” và tạo ra dấu ấn dài lâu trong lòng khán giả.

Điện ảnh Việt đang trên đà phát triển, nhưng để trở thành một nền công nghiệp văn hóa thực sự, các nhà làm phim cần đặt ra câu hỏi: Làm phim để đạt trăm tỷ hay làm phim để trường tồn? Khán giả hiện đại không chỉ cần những suất chiếu đông kín mà còn khao khát những câu chuyện khiến họ cảm động và nhớ mãi. Khi câu trả lời không nằm ở bảng thống kê mà ở cảm xúc chân thành và chiều sâu sáng tạo, đó mới là lúc điện ảnh Việt chạm tới bản lĩnh và tương lai.