Nuôi hàng vạn chiến binh hoa rừng, nông dân Hà Tĩnh xây dựng nên "ngành kinh tế ngọt ngào", nhiều người có thể thu về đến 3 tỷ/năm

Nghề truyền thống vươn lên thành kinh tế mũi nhọn miền núi

Từ lâu, nuôi ong lấy mật đã là nghề truyền thống gắn bó với người dân miền núi Hà Tĩnh. Trong những năm gần đây, nghề này đang hồi sinh mạnh mẽ, đặc biệt là khai thác loài ong bản địa – vốn thích nghi tốt với điều kiện tự nhiên địa phương trở thành hướng phát triển kinh tế tiềm năng cho hàng nghìn nông dân.

Miền núi Hà Tĩnh, với hệ sinh thái rừng phong phú, thảm thực vật đa dạng, là môi trường lý tưởng cho đàn ong phát triển. Theo ông Hồ Văn Bình (thôn Đồng Phúc, xã Sơn Giang), chính những loài hoa rừng bản địa như chẹo, sim, tràm, bạc hà... đã tạo nên hương vị đặc trưng, vàng óng, thơm ngọt cho mật ong nơi đây – điều mà không phải vùng nào cũng có được.

Quy trình thu mật được ông Bình mô tả là tỉ mỉ và nhẹ nhàng. Khi cầu ong đã chín, người nuôi dùng dao chuyên dụng cắt lớp sáp, rồi đưa vào máy quay mật để tách mật khỏi sáp. Toàn bộ quá trình yêu cầu sự kiên nhẫn, kinh nghiệm và sự gắn bó lâu dài với nghề.

Từ tự phát đến chuyên nghiệp: Hành trình của người nông dân đổi mới

Nhận thấy tiềm năng kinh tế từ việc nuôi ong bản địa, ông Lê Khánh Ngọc (thôn Yên Long, xã Sơn Giang) quyết định đầu tư 50 đàn ong kết hợp với trồng cây ăn quả để hỗ trợ nguồn phấn hoa. Trước đây, người dân chủ yếu vào rừng tìm tổ ong hoang dã – vừa nguy hiểm, vừa không ổn định. Tuy nhiên, nhờ áp dụng kỹ thuật hiện đại, học hỏi từ các mô hình tiên tiến, đàn ong của ông Ngọc phát triển nhanh chóng.

Hiện mỗi năm, ông Ngọc thu được gần 600 lít mật, cho doanh thu khoảng 120–150 triệu đồng. Không dừng lại ở đó, ông còn mở rộng sang nuôi ong giống, cung cấp dụng cụ nuôi ong, tạo thêm nguồn thu nhập và lan tỏa mô hình đến các hộ dân xung quanh.

Nghề nuôi ong ở Hà Tĩnh cũng đang chuyển mình theo hướng tập thể. Điển hình là Hợp tác xã Mật ong Cường Nga tại xã Sơn Giang, được thành lập nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường. Năm 2024, HTX này là cơ sở đầu tiên của tỉnh có sản phẩm mật ong đạt OCOP 4 sao.

Ông Nguyễn Văn Cường – Giám đốc HTX cho biết, yếu tố quan trọng giúp giữ được thương hiệu là chú trọng kỹ thuật từ chọn giống, chăm sóc đến bảo quản. Đặc biệt, HTX còn tiếp cận sàn thương mại điện tử, mạng xã hội như Facebook, Zalo để quảng bá sản phẩm.

Hiện tại, HTX sản xuất hơn 25 tấn mật mỗi năm, cung cấp khoảng 3.000 đàn ong giống và đạt doanh thu hơn 3 tỷ đồng. Giá mật dao động từ 250.000 đồng/lít với loại thô và 400.000 đồng/lít với mật cao cấp.

Tăng thu nhập, tạo việc làm cho nông dân miền núi

Theo ông Võ Tá Nghĩa – Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Tĩnh, toàn tỉnh hiện có hơn 45.000 đàn ong mật, tập trung nhiều tại các huyện Hương Sơn, Vũ Quang, Hương Khê, Can Lộc.... Nghề nuôi ong không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn góp phần giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương.

Không chỉ có người trực tiếp chăm sóc ong và thu hoạch mật, mà còn có lực lượng lớn tham gia sản xuất dụng cụ, đóng gói, vận chuyển, tiêu thụ, tạo nên một chuỗi giá trị khép kín mang lại thu nhập bền vững. Tại nhiều xã, mô hình nuôi ong còn được lồng ghép với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần đa dạng hóa nguồn thu cho người dân.

Mật ong Hà Tĩnh hiện đang từng bước xây dựng thương hiệu địa phương, được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh tin tưởng. Một số cơ sở đã đầu tư công nghệ sơ chế, lọc mật, đóng chai theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường.

Có thể nói, từ một nghề phụ gắn với rừng, nuôi ong lấy mật đang dần trở thành ngành kinh tế chủ lực tại các huyện miền núi Hà Tĩnh. Với sự vào cuộc tích cực từ chính quyền địa phương và sự nhạy bén của nông dân, nghề nuôi ong đang “nở rộ”, mở lối thoát nghèo và làm giàu bền vững.