Nước Mỹ chi triệu đô cho duyệt binh: Màn khoe cơ bắp hay nước cờ mới?

Lễ duyệt binh 2025: Màn phô diễn sức mạnh quân sự và thông điệp chính trị

Ngày 14/6/2025, thủ đô Washington D.C. sẽ tổ chức một lễ duyệt binh quy mô lớn nhân kỷ niệm 250 năm thành lập Lục quân Mỹ và sinh nhật lần thứ 79 của Tổng thống Donald Trump. Theo Reuters, có khoảng 25 xe tăng Abrams M1, hơn 6.500 binh sĩ, 150 phương tiện cơ giới và 50 máy bay được điều động để tham gia sự kiện.

Chi phí tổ chức ước tính dao động từ 25–45 triệu USD, chưa kể đến các chi phí phát sinh của thành phố như sửa chữa hạ tầng, thu gom rác thải hay phục hồi mặt đường sau khi xe tăng di chuyển. Giới quan sát cho rằng đây không chỉ là dịp kỷ niệm quân sự, mà còn mang hàm ý chính trị sâu sắc trong bối cảnh Tổng thống Trump đang tìm kiếm sự ủng hộ cử tri giữa nhiệm kỳ.

So với truyền thống chính trị Mỹ vốn ít tổ chức duyệt binh, sự kiện năm 2025 mang tính biểu tượng đặc biệt. Lần gần nhất Mỹ tổ chức duyệt binh quân sự quy mô lớn là vào năm 1991, kỷ niệm chiến thắng trong Chiến tranh vùng Vịnh.

Bức tranh can thiệp quân sự: Từ Reagan đến Obama

Trong gần 40 năm qua, nước Mỹ đã tham gia hoặc chỉ đạo hàng loạt cuộc can thiệp quân sự trên toàn cầu. Các chiến dịch này thường đi kèm thông điệp gìn giữ hòa bình, bảo vệ lợi ích chiến lược hoặc chống khủng bố, nhưng cũng không ít lần bị chỉ trích là phô diễn quyền lực hay can thiệp sâu vào công việc nội bộ quốc gia khác.

Thời kỳ Reagan – Bush cha

Tổng thống Ronald Reagan phát động hàng loạt chiến dịch từ Libya đến Grenada và Beirut. Năm 1983, Mỹ đưa quân vào Grenada – đảo quốc nhỏ ở Caribe – với lý do khôi phục trật tự sau đảo chính, dù bị Anh và Liên Hợp Quốc lên án. Đến năm 1986, Mỹ không kích Libya nhằm trả đũa một vụ đánh bom tại Đức.

Dưới thời George H.W. Bush, các chiến dịch ở Panama và Iraq được triển khai với quy mô lớn. Đặc biệt, chiến dịch Desert Storm năm 1991 tại Kuwait có sự tham gia của 33 quốc gia, được coi là điển hình cho chiến tranh được quốc tế hóa hợp pháp hóa bởi Liên Hợp Quốc.

Thời kỳ Clinton – Can thiệp mở rộng

Tổng thống Bill Clinton điều quân tới Haiti, Bosnia, Somalia, và nhiều lần ra lệnh không kích Iraq. Đáng chú ý là cuộc can thiệp vào Kosovo năm 1999, nơi Mỹ và NATO sử dụng không quân để tấn công các lực lượng Nam Tư mà không cần sự phê chuẩn của Hội đồng Bảo an – một tiền lệ gây tranh cãi.

Ngoài ra, các đợt không kích tại Sudan và Afghanistan năm 1998 là phản ứng trực tiếp sau vụ đánh bom Đại sứ quán Mỹ tại Kenya và Tanzania, được cho là do tổ chức Al-Qaeda gây ra.

Thời kỳ George W. Bush (con trai của tổng thống George H.W. Bush) – Chiến tranh toàn cầu chống khủng bố

Sau vụ khủng bố ngày 11/9/2001, Tổng thống George W. Bush phát động chiến tranh tại Afghanistan với sự tham gia của hơn 100.000 quân từ 48 quốc gia, trong đó có 60.000 lính Mỹ. Năm 2003, ông tiếp tục đưa quân vào Iraq với mục tiêu lật đổ Saddam Hussein, bất chấp sự phản đối của nhiều nước và sự thiếu bằng chứng về vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Hai cuộc chiến lớn kéo dài suốt hai thập kỷ đã khiến Mỹ tổn thất cả người và của, đồng thời định hình lại chính sách an ninh toàn cầu của Washington.

Thời kỳ Obama – Can thiệp giới hạn, tập trung vào đặc nhiệm

Dưới thời Barack Obama, Mỹ chuyển dần sang chiến tranh phi đối xứng, sử dụng máy bay không người lái, đặc nhiệm và các chiến dịch tấn công chính xác. Đáng chú ý nhất là cuộc đột kích tiêu diệt Osama bin Laden năm 2011 tại Pakistan – một hành động không thông báo trước cho quốc gia sở tại.

Cùng năm, Mỹ tham gia không kích Libya theo nghị quyết Liên Hợp Quốc, dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền Gaddafi. Tuy nhiên, việc thiếu kế hoạch hậu chiến đã khiến Libya rơi vào hỗn loạn suốt hơn một thập kỷ sau đó.

Sức mạnh và tranh cãi: Hai mặt của chính sách quân sự Mỹ

Những lễ duyệt binh như tại Washington sắp tới thể hiện phần nào niềm kiêu hãnh và lịch sử can thiệp quân sự kéo dài của nước Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc phô trương lực lượng cũng cần đặt trong bối cảnh chi tiêu quốc phòng ngày càng cao, trong khi các thách thức hiện đại – như an ninh mạng, biến đổi khí hậu và kinh tế số – lại đòi hỏi phương pháp tiếp cận đa chiều, phi truyền thống.

Sự hiện diện quân sự của Mỹ tại hơn 70 quốc gia, cùng ngân sách quốc phòng hàng năm hơn 800 tỷ USD, tiếp tục là chủ đề tranh cãi nội bộ và quốc tế. Bên cạnh những hiệu ứng về sức mạnh, nhiều người đặt câu hỏi về tính bền vững của mô hình can thiệp và tác động lâu dài tới các khu vực được "giải phóng".