Cherry là loại trái cây cao cấp được mệnh danh là "nữ hoàng" trong các loại hoa quả, đang trải qua một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Lô hàng khoảng 25.000 tấn cherry từ Chile đã bị hải quan Trung Quốc từ chối nhập khẩu, khiến ngành xuất khẩu nước này lao đao. Giá cherry xuất khẩu cũng giảm mạnh tới 50%, ảnh hưởng nặng nề đến nông dân và doanh nghiệp.
Con tàu Maersk Saltoro, chở 1.300 container cherry từ Chile sang Trung Quốc, đã gặp sự cố động cơ và trôi dạt ba tuần trên biển. Thay vì cập cảng vào ngày 17/1 để phục vụ thị trường Tết Nguyên Đán, tàu chỉ đến nơi vào ngày 17/2, bỏ lỡ thời điểm vàng của thị trường.
Hải quan Trung Quốc ban đầu ra lệnh tiêu hủy hoặc tái xuất toàn bộ lô hàng, nhưng sau nhiều cuộc đàm phán, họ đã đồng ý kiểm tra chất lượng cherry. Tuy nhiên, hầu hết các container đều bị từ chối vì chất lượng kém, có dấu hiệu tan băng và mốc.
Một số chuyên gia ước tính nếu lô hàng này được bán đúng thời điểm, nó có thể mang về từ 60-130 triệu USD. Nhưng với tình trạng hiện tại, nguy cơ thiệt hại kinh tế là vô cùng lớn.
Các nhà xuất khẩu Chile đang đau đầu trước các phương án xử lý lô hàng này. Hải quan Trung Quốc đề xuất tiêu hủy hoặc tái xuất khẩu, nhưng cả hai phương án đều gặp trở ngại:
Tiêu hủy: Các cơ sở xử lý rác thải tại cảng không đủ năng lực để xử lý số lượng cherry khổng lồ này. Chi phí tiêu hủy lên đến 25 triệu USD.
Tái xuất khẩu: Việc tìm thị trường mới cho số cherry đã giảm chất lượng là rất khó khăn.
Hiệp hội trái cây Chile hiện đang làm việc chặt chẽ với cơ quan chức năng, lãnh sự quán và tùy viên thương mại tại Trung Quốc để tìm giải pháp tối ưu.
Giá cherry giảm mạnh trên toàn cầu
Không chỉ lô hàng mắc kẹt gặp khó khăn, ngành xuất khẩu cherry của Chile cũng đang chịu áp lực từ tình trạng dư cung. Từ đầu năm 2025, sản lượng xuất khẩu cherry của Chile đã tăng 60% so với cùng kỳ năm ngoái, khiến giá giảm mạnh.
Theo ông Luis Ahumada - Giám đốc Công ty xuất khẩu trái cây Los Olmos, việc sản xuất dư thừa và sự cố tàu Maersk Saltoro khiến giá cherry giảm đến 50%, ảnh hưởng lớn đến các nhà sản xuất, xuất khẩu và nhập khẩu.
Tình hình giá cherry tại các thị trường
Tại Trung Quốc: Giá cherry Chile đã giảm mạnh do nguồn cung dư thừa và lô hàng bị mắc kẹt không kịp phục vụ dịp Tết.
Tại Việt Nam: Cherry Chile loại nhỏ hiện được bán với giá 149.000 đồng/kg (tương đương 5,9 USD), giảm 20-25% so với năm 2024. Loại lớn có giá 180.000-220.000 đồng/kg, thấp hơn 350.000 đồng so với tháng 1.
Tại thị trường quốc tế: Giá cherry cũng giảm mạnh do lượng hàng tồn kho lớn.
Trước cuộc khủng hoảng này, Chile đang tìm kiếm giải pháp để giảm phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc: Mở rộng xuất khẩu sang các quốc gia châu Á khác và Mỹ Latinh. Tìm kiếm thị trường mới và cải tiến phương thức bảo quản để kéo dài thời gian sử dụng của cherry. Tăng cường bảo hiểm rủi ro để tránh những thiệt hại lớn trong tương lai.
Cuộc khủng hoảng cherry Chile đang để lại những hệ lụy nặng nề cho toàn ngành. Việc tìm giải pháp để xử lý lô hàng 25.000 tấn mắc kẹt tại Trung Quốc và đối phó với tình trạng giá giảm mạnh đang là bài toán hóc búa. Nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời, ngành xuất khẩu trái cây Chile có thể tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn trong tương lai.
Minh Phương