Nông dân Thái Nguyên dệt “sợi vàng” từ gốc dong riềng, tạo nên thương hiệu nổi tiếng, giờ sống khỏe nhờ thu nhập cao

Miến dong Tài Hoan: Sản vật bản địa thành thương hiệu OCOP 5 sao

Từ một sản phẩm truyền thống gắn bó với bữa cơm vùng cao, miến dong Tài Hoan ở xã Côn Minh (tỉnh Thái Nguyên) đã trở thành một trong số ít sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao quốc gia. Hành trình nâng tầm giá trị nông sản địa phương không chỉ nhờ quyết tâm của hợp tác xã mà còn bắt nguồn từ sự đổi mới tư duy sản xuất của nông dân.

Trước đây, dong riềng chủ yếu được người dân trồng để làm miến phục vụ nhu cầu gia đình hoặc bán thô với giá trị thấp. Nhờ chuỗi sản xuất khép kín và tiêu chuẩn hóa quy trình, mỗi sợi miến dong Tài Hoan hôm nay đã trở thành kết tinh của tri thức bản địa kết hợp công nghệ hiện đại.

Theo bà Nguyễn Thị Hoan – Giám đốc Hợp tác xã Tài Hoan, sản phẩm được kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt từ khâu sơ chế, lọc bột đến phơi sợi miến, tuyệt đối không sử dụng hóa chất hay phụ gia độc hại. Bên cạnh đó, hợp tác xã đầu tư xây dựng nhà xưởng đạt chuẩn, trang bị máy móc mới và tổ chức tập huấn kỹ thuật cho hàng trăm lao động địa phương.

Một dấu mốc đáng nhớ là năm 2022, lô hàng miến dong Tài Hoan đầu tiên được xuất khẩu sang Cộng hòa Séc. Trong bối cảnh sản phẩm nông nghiệp Việt Nam còn gặp nhiều rào cản khi vào thị trường châu Âu, sự kiện này chứng minh rằng sản phẩm từ vùng núi vẫn có thể chinh phục người tiêu dùng quốc tế nếu đi đúng hướng.

Mở rộng sinh kế và thay đổi tư duy sản xuất

Hiện nay, vùng nguyên liệu của miến dong Tài Hoan đã đạt gần 60 ha, hình thành chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ ổn định. Hàng trăm hộ nông dân tại xã Côn Minh đã có thêm thu nhập ổn định, bình quân mỗi hộ đạt từ 40 – 50 triệu đồng/năm nhờ trồng và chế biến dong riềng.

Chị Lộc Thị Quế, người dân thôn Bản Cào, chia sẻ: “Từ ngày có hợp tác xã đứng ra bao tiêu, bà con chúng tôi yên tâm hơn rất nhiều. Trước kia chỉ trồng nhỏ lẻ, bán cho thương lái. Nay được hướng dẫn kỹ thuật, làm bài bản, giá cả ổn định. Mỗi mùa dong, thôn xóm nhộn nhịp hơn hẳn.”

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, hợp tác xã còn khai thác hướng phát triển du lịch trải nghiệm. Du khách đến Côn Minh có thể tham quan quy trình làm miến, nghe câu chuyện về làng nghề và thưởng thức món miến dong tại chỗ. Mô hình này đang được xem như điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp đặc sản, góp phần quảng bá hình ảnh vùng đất và con người Thái Nguyên.

Theo chính quyền địa phương, miến dong Tài Hoan hiện có mặt tại nhiều chuỗi siêu thị lớn, các sàn thương mại điện tử như Alibaba, Sendo, BigC Online, phù hợp xu hướng tiêu dùng mới. Đây là minh chứng cho khả năng chuyển đổi số của các sản phẩm OCOP và nỗ lực vươn xa của nông dân miền núi.

Bài học phát triển từ một sản phẩm địa phương

Câu chuyện thành công của miến dong Tài Hoan cho thấy hiệu quả của chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) khi được triển khai bài bản và gắn với nhu cầu thực tế. Việc nâng cấp sản phẩm không chỉ dựa vào nội lực của hợp tác xã mà còn nhờ cơ chế hỗ trợ từ chính quyền – từ tập huấn kỹ thuật, xúc tiến thương mại đến đầu tư hạ tầng làng nghề.

Theo bà Nguyễn Thị Hoan, mục tiêu tiếp theo của hợp tác xã không chỉ là duy trì chứng nhận OCOP 5 sao mà còn phát triển sản lượng, đa dạng hóa thị trường và hướng đến các thị trường cao cấp như Nhật Bản, châu Âu. Muốn làm được điều đó, người nông dân phải tiếp tục nâng cao nhận thức về chất lượng, an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn quốc tế và năng lực chuyển đổi sản xuất.

Miến dong Tài Hoan không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp, mà còn là câu chuyện về khát vọng vươn lên của những người dân vùng cao. Mỗi sợi miến là kết tinh của tâm huyết, lao động bền bỉ và niềm tin vào giá trị bền vững của nông sản bản địa.