Nông dân Tây Ninh đổi đời, cầm trên tay trăm triệu mỗi năm nhờ giống quả “lạ mà quen” từ đất Campuchia

Hướng đi mới trên vùng đất biên giới

Tại xã Hòa Thạnh, huyện Châu Thành (Tây Ninh), nơi có đường biên giới giáp Campuchia dài hơn 5,5 km, nhiều nông dân đang dần chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ lúa và khoai mì sang các loại cây có giá trị kinh tế cao hơn. Trong tổng diện tích gần 3.000 ha đất canh tác của địa phương, diện tích trồng lúa và mì trước đây vốn chiếm phần lớn. Tuy nhiên, do hiệu quả không cao, người dân đã tìm kiếm hướng đi mới nhằm cải thiện thu nhập và sinh kế lâu dài.

Mô hình trồng xoài keo – loại giống phổ biến từ Campuchia đang nổi lên như một lựa chọn khả thi. Điểm mạnh của xoài keo là phù hợp với khí hậu địa phương, có thể trồng trên diện tích lớn và mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt chỉ sau 2 đến 2,5 năm chăm sóc.

Từ chuyển đổi nhỏ lẻ đến hình thành vùng chuyên canh

Một trong những hộ tiên phong là ông Trần Hữu Phước tại ấp Hiệp Bình. Trước đây, ông từng trồng mì và cao su – hai loại cây phổ biến ở khu vực biên giới – nhưng lợi nhuận không ổn định. Sau khi thử nghiệm trồng hơn 5 ha xoài keo, ông Phước ghi nhận mức lãi ròng hơn 100 triệu đồng mỗi ha/năm, cao hơn hẳn so với các mô hình canh tác trước.

Ông Phước chia sẻ: “Giá xoài keo ổn định, lại dễ chăm sóc. Mùa nắng chỉ tưới 7–10 ngày một lần. Khi cây ra hoa thì tưới thưa hơn để cây tập trung dưỡng hoa. Cây ít sâu bệnh, chi phí đầu tư không quá cao”.

Hiện nay, ông đang hoàn thiện hồ sơ xin chứng nhận VietGAP cho vườn xoài. Nếu được cấp, đây sẽ là bước tiến quan trọng để mở rộng kênh tiêu thụ vào hệ thống siêu thị, chợ đầu mối hoặc thị trường xuất khẩu.

Những thách thức và nhu cầu liên kết thị trường

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả khả quan, mô hình xoài keo tại Châu Thành vẫn đối mặt với không ít thách thức. Phần lớn sản lượng hiện nay được tiêu thụ theo hình thức nhỏ lẻ, qua thương lái trung gian, giá cả biến động khiến nông dân thiếu an tâm trong sản xuất. Tình trạng thiếu liên kết vùng trồng cũng là một trở ngại lớn khiến sản phẩm khó đạt đủ tiêu chuẩn để tiếp cận thị trường lớn.

Trước thực trạng đó, chính quyền xã Hòa Thạnh đang tích cực phối hợp cùng người dân để đẩy mạnh việc cấp chứng nhận VietGAP, thành lập các tổ hợp tác và hợp tác xã. Đây là những bước đi cần thiết để xây dựng chuỗi giá trị bền vững từ sản xuất đến tiêu thụ.

Ông Nguyễn Tấn Đạt – Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Thạnh – cho biết: “Cây xoài keo đang bén rễ tốt trên vùng đất biên giới. Xã sẽ tiếp tục hỗ trợ bà con nông dân xây dựng vùng trồng tập trung, kết nối tiêu thụ và đẩy mạnh chuyển giao kỹ thuật canh tác an toàn”.

Việc hình thành các vùng chuyên canh xoài keo gắn với liên kết doanh nghiệp, bao tiêu sản phẩm không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân mà còn tạo điều kiện nâng cao năng lực sản xuất, tiếp cận với các thị trường có yêu cầu khắt khe hơn.

Kỳ vọng phát triển bền vững từ nền nông nghiệp địa phương

Việc nông dân Hòa Thạnh chủ động chuyển đổi cây trồng là một minh chứng cho sự thích ứng nhanh với nhu cầu thị trường, đồng thời thể hiện nỗ lực trong nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp biên giới. Trong bối cảnh nhiều vùng trồng truyền thống đang đối diện với bài toán hiệu quả kinh tế thấp và biến đổi khí hậu, mô hình này có thể là gợi ý tốt cho các địa phương có điều kiện tương tự.

Tuy nhiên, để hướng tới sự phát triển bền vững, vẫn cần thêm sự vào cuộc mạnh mẽ từ ngành nông nghiệp địa phương, nhất là trong việc kết nối thị trường, phát triển thương hiệu và mở rộng quy mô liên kết. Từ một mô hình hộ gia đình, nếu được nhân rộng và tổ chức bài bản, cây xoài keo hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm chủ lực của vùng biên Tây Ninh trong những năm tới.