Nông dân Cao Bằng mạnh tay chặt bỏ 800 trụ thanh long, làm mới mô hình "xanh - sạch - đẹp" với giống trái mới, thu cả trăm triệu đồng/vụ

Nông dân Hà Văn Luân: Từ cây thanh long đến mô hình nho sạch VietGAP

Năm 2021 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc sống của ông Hà Văn Luân, một nông dân ở xóm Vũ Ngược, xã Nguyên Bình (tỉnh Cao Bằng). Sau hơn hai thập kỷ gắn bó với cây thanh long – từng là mô hình thành công, ông Luân quyết định chặt bỏ toàn bộ 800 trụ trên diện tích 4.000 m2 để chuyển sang trồng nho hạ đen theo mô hình nông nghiệp sạch.

Ông Luân không xa lạ gì với khái niệm “tiên phong”. Năm 1999, ông là người đầu tiên trong xã đưa cây thanh long về trồng. Khi đó, phần lớn bà con còn trồng ngô, lúa trên nương rẫy. Thấy vợ chồng ông miệt mài chăm sóc những trụ thanh long, nhiều người không khỏi ngạc nhiên và hoài nghi. Nhưng những lứa quả đầu tiên cho thu nhập gấp 4–5 lần trồng ngô đã chứng minh hiệu quả kinh tế của loại cây mới.

Cũng từ mô hình này, phong trào chuyển đổi cây trồng lan rộng khắp xã. Đến nay, xã Nguyên Bình đã phát triển gần 40 ha thanh long, trở thành một trong những vùng trồng lớn nhất tỉnh, góp phần giúp nhiều nông dân thoát nghèo và làm giàu bền vững.

Tuy nhiên, theo ông Luân, mô hình vẫn mang tính nhỏ lẻ, tiêu thụ chủ yếu trong tỉnh, thiếu liên kết và ổn định đầu ra. Đặc biệt, năm 2021, dịch Covid-19 bùng phát và vườn thanh long bị nhiễm bệnh nặng, khiến năng suất sụt giảm, giá bán lao dốc. Trước nguy cơ thất bại, ông cùng vợ là bà Mịch quyết định chuyển đổi toàn bộ diện tích sang trồng nho hạ đen theo tiêu chuẩn VietGAP.

Mô hình trồng nho sạch, kết hợp chăn nuôi khép kín

Không chọn con đường dễ, vợ chồng ông Luân đầu tư gần 300 triệu đồng để cải tạo đất, dựng giàn khung, mái che nilon cho hơn 3.400 m2 đất, trồng 720 cây nho hạ đen. Bên cạnh đó, gia đình cũng triển khai mô hình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn: nấu rượu ngô, tận dụng bã rượu để nuôi lợn, tận dụng phân và nước thải chăn nuôi để bón nho.

Từ các hoạt động phụ này, gia đình ông thu về hơn 250 triệu đồng mỗi năm từ bán rượu, lợn giống và thịt thương phẩm. Mô hình khép kín này không chỉ giảm thiểu chi phí mà còn hạn chế ô nhiễm, thân thiện với môi trường.

Trong năm đầu tiên trồng nho, có khoảng 500 cây cho thu hoạch với sản lượng ước đạt hơn 800 kg. Nho bán tại vườn với giá 120.000 đồng/kg, cho doanh thu gần 100 triệu đồng. Điểm đặc biệt là ông Luân không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu hay thuốc diệt cỏ, nhờ vậy sản phẩm đảm bảo chất lượng an toàn, có thể ăn tại chỗ mà không lo dư lượng độc hại.

Không chỉ bán nho, ông còn mở cửa vườn đón khách đến tham quan, trải nghiệm miễn phí và mua nho tại chỗ. Đây là hướng đi mới giúp gắn kết sản xuất nông nghiệp với du lịch cộng đồng, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và lan tỏa mô hình nông nghiệp sạch tới nhiều người.

Trong thời gian tới, gia đình ông Luân sẽ đăng ký tham gia chương trình OCOP và hoàn thiện thủ tục để chứng nhận sản phẩm nho hạ đen đạt chuẩn VietGAP, nhằm tìm kiếm đầu ra ổn định và kết nối với các doanh nghiệp tiêu thụ.

Câu chuyện của nông dân Hà Văn Luân là minh chứng sống động cho tinh thần mạnh dạn đổi mới trong sản xuất nông nghiệp. Từ tiên phong trồng thanh long đến người mở đường với mô hình nho sạch VietGAP, ông không chỉ tự làm giàu mà còn truyền cảm hứng cho cộng đồng. Mô hình canh tác bền vững, tuần hoàn và thân thiện môi trường đang mở ra hướng đi mới cho nông dân vùng cao, góp phần xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, an toàn và hiệu quả.