Nông dân Bình Định chỉ nuôi thứ bình dân nhưng tạo ra cả "ngư phủ" giữa rừng, mỗi năm cầm tay đến cả trăm triệu đồng

Mô hình hiệu quả giữa đại ngàn

Giữa những dãy núi của tỉnh Bình Định, nơi mặt hồ xanh biếc trải dài, nông dân nơi đây đang viết nên câu chuyện đổi đời nhờ mô hình nuôi cá điêu hồng trong lồng bè. Tận dụng mặt nước tại các hồ thủy lợi lớn, đặc biệt là hồ Định Bình – hồ chứa lớn nhất tỉnh, nhiều hộ dân ở các huyện miền núi như Vĩnh Thạnh, An Lão, thị xã An Nhơn… đang phát triển hướng đi mới, vừa phù hợp điều kiện địa phương, vừa đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Ông Nguyễn Văn Lê (59 tuổi, thị trấn Vĩnh Thạnh) là một trong những người tiên phong. Mỗi ngày, ông đều chèo ghe ra kiểm tra 22 lồng bè nuôi cá điêu hồng của gia đình mình. "Nuôi cá ở đây nước sạch, cá ít bệnh. Mỗi năm tôi thu lãi hơn 100 triệu đồng", ông Lê chia sẻ. Nhờ sự hỗ trợ từ Trung tâm Khuyến nông, ông được cấp 50% chi phí giống và thức ăn, đồng thời tập huấn kỹ thuật, giúp giảm rủi ro đáng kể.

Không riêng ông Lê, nhiều nông dân miền núi khác cũng đã và đang mở rộng mô hình nuôi thủy sản, từ cá điêu hồng, cá lăng nha đến thát lát cườm. Không chỉ phục vụ thị trường địa phương, họ còn hướng đến xây dựng sản phẩm hàng hóa, gắn với chuỗi liên kết tiêu thụ.

Tỉnh Bình Định hiện có 164 hồ thủy lợi với tổng dung tích hơn 682 triệu m³ nước, trong đó riêng hồ Định Bình chiếm tới 1.200 ha mặt nước. Đây là điều kiện lý tưởng cho một ngành thủy sản nước ngọt phát triển theo hướng bền vững.

Bền vững nhờ chính sách và kỹ thuật

Theo ông Phạm Thanh Nhân – Trưởng Phòng Nuôi trồng thủy sản (Chi cục Thủy sản Bình Định), nghề nuôi cá lồng ở các hồ như Định Bình, Đồng Mít, Núi Một… đang có bước phát triển tích cực. Tính đến đầu năm 2025, toàn tỉnh có khoảng 605 lồng nuôi, tổng thể tích hơn 34.600 m³, sản lượng năm 2024 đạt khoảng 920 tấn cá, trong đó cá điêu hồng chiếm đến 90%.

Hướng đi hiện nay là xây dựng mã số vùng nuôi, truy xuất nguồn gốc, tạo vùng sản xuất đủ tiêu chuẩn xuất khẩu. Đây sẽ là bàn đạp để nông dân vươn ra thị trường rộng lớn hơn, thay vì chỉ phụ thuộc vào tiêu thụ nội địa.

Một trong những điểm sáng khác là hồ Đồng Mít (An Lão), nơi đang triển khai dự án nuôi cá theo Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Dự án hỗ trợ 20 hộ dân nuôi cá với quy mô 20 lồng, đi kèm là hợp tác xã và doanh nghiệp bao tiêu đầu ra. Cách làm này không chỉ giải quyết được bài toán thị trường mà còn nâng cao năng suất, giảm tổn thất trong quá trình nuôi.

Ông Lê Văn Thuận – Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Vĩnh Thạnh, nhận định: "Trước đây người dân nuôi tự phát, tỉ lệ cá sống chỉ đạt 60-70%. Nay nhờ áp dụng kỹ thuật mới, tỉ lệ sống lên tới 98%, hộ nào cũng có thu nhập từ 100 triệu đồng/năm trở lên".

Từ lòng hồ đến chuỗi giá trị

Sự chuyển mình của nông dân Bình Định trong việc tận dụng tài nguyên mặt nước không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn là hướng đi đúng đắn cho một nông nghiệp xanh – sạch – bền vững. Mô hình nuôi cá lồng đang tạo ra thu nhập ổn định, giải quyết việc làm tại chỗ cho người dân vùng núi, đồng thời giúp địa phương chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn hiệu quả hơn.

Câu chuyện của những người như ông Lê, hay các hộ dân ở Vĩnh Sơn, An Trung… là minh chứng rõ nét cho năng lực thích ứng, sự nhạy bén thị trường của nông dân thời đại mới – những người biết tận dụng tiềm năng địa phương, áp dụng khoa học kỹ thuật và gắn kết với thị trường để làm giàu.