Nông dân An Giang biến rơm rạ thành “vàng nâu”, viết nên câu chuyện làm giàu đặc biệt giữa lòng Tứ giác Long Xuyên

Nữ nông dân An Giang tìm ra hướng đi mới mẻ

Giữa vùng Tứ giác Long Xuyên nắng gió, nơi từng được xem là “vùng đất trị phèn”, chị Châu Thị Nương (xã Cô Tô, tỉnh An Giang) đang viết nên một câu chuyện nông nghiệp hiện đại khi biến phụ phẩm nông nghiệp thành mô hình trồng nấm tuần hoàn khép kín, tạo sinh kế cho người dân địa phương và lan tỏa tinh thần nông nghiệp xanh.

Chị Nương là con gái của ông Châu Thành Phú, người được mệnh danh là “vua trị phèn” của miền Tây (tác giả giống lúa TP nổi tiếng những năm 1990). Thừa hưởng tư duy sản xuất sạch, chị chọn hướng đi khác nhưng cùng lý tưởng là làm nông nghiệp bền vững. Năm 2019, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, chị quyết định rời bục giảng để trồng nấm dược liệu và nấm thực phẩm sạch, với mong muốn tạo ra sản phẩm dinh dưỡng và an toàn cho sức khỏe.

Từ nấm mối đen, nấm linh chi đến nấm đông trùng hạ thảo, trang trại nấm Nương Farm của chị hiện phủ xanh hơn 4 ha đất tại Cô Tô và Thới Sơn. Khởi đầu phải mua meo giống, nay chị đã tự phân lập giống và sản xuất meo, đồng thời chuyển giao kỹ thuật cho nhiều trại nấm khác trong khu vực.

Điều đặc biệt của mô hình là cách khai thác triệt để vòng đời của nguyên liệu: Giá thể trồng nấm mối đen sau vụ được phối trộn để trồng nấm rơm; Khi hết vòng đời, nguyên liệu được dùng nuôi trùn quế làm phân hữu cơ. Gạo tím dùng nuôi nấm đông trùng hạ thảo lại được tận dụng làm thức ăn cho gà thả vườn. Mỗi sản phẩm đều là mắt xích trong một chuỗi sản xuất tuần hoàn, không lãng phí và thân thiện với môi trường.

“Ở vùng đồng bằng, rơm rạ sau thu hoạch thường bị đốt bỏ, gây ô nhiễm. Tôi muốn biến chúng thành nguồn lợi, đồng thời giúp bà con hiểu rằng nông nghiệp xanh không xa vời mà bắt đầu từ chính cánh đồng của mình”, chị chia sẻ.

Mô hình xanh, giá trị thật cho người nông dân

Sau 4 năm kiên trì, Nương Farm đã trở thành một trong những mô hình nông nghiệp tuần hoàn tiêu biểu ở miền Tây, với doanh thu 12 tỷ đồng/năm, tạo việc làm thường xuyên cho 30 lao động nữ (cao điểm lên đến 60 người). Bốn sản phẩm chủ lực gồm: nấm mối đen, nấm linh chi, nấm đông trùng hạ thảo và nấm bào ngư đều được chế biến sâu bằng công nghệ cao.

Nấm mối đen được sấy thăng hoa, làm chà bông, snack. Nấm linh chi xay nhuyễn làm trà hòa tan. Nấm đông trùng hạ thảo được chế biến thành trà, rượu, mật ong còn nấm bào ngư, nấm rơm vừa bán tươi vừa chế biến khô. Ba sản phẩm mang thương hiệu “Nàng Nương” đã đạt chứng nhận OCOP gồm nấm linh chi tai to, nấm đông trùng hạ thảo và nấm mối tươi.

Không dừng lại ở đó, chị thành lập Hợp tác xã Tà Đảnh với 8 thành viên, sản lượng đạt hơn 10 tấn/năm. Các sản phẩm đã có mặt tại siêu thị, cửa hàng OCOP và hội chợ trong, ngoài tỉnh, góp phần lan tỏa hình ảnh người nông dân sáng tạo, biết làm chủ công nghệ.

Thành công của chị Nương được ghi nhận qua nhiều giải thưởng như: “Nông dân Việt Nam xuất sắc 2025”; Giải Nhất Cuộc thi Sáng kiến tăng quyền năng kinh tế phụ nữ (2022) và Top 10 doanh nghiệp xuất sắc Cuộc thi Sáng kiến ESG Việt Nam 2023.

“Trồng nấm khó nhất là kiểm soát độ ẩm, chọn đúng thời điểm thu hoạch khi nấm đạt giá trị dinh dưỡng cao nhất. Nhưng làm nông bền vững còn khó hơn vì đó là hành trình giữ chữ tín và giữ gìn đất đai”, chị nói.