Ninh Bình đón tin vui từ Chính phủ, tiếp tục khẳng định vị thế "thủ phủ di sản"

Ninh Bình đón thêm hai di tích quốc gia đặc biệt

Ngày 11/9/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1959/QĐ-TTg xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt (đợt 18) cho bốn di tích trên cả nước, trong đó Ninh Bình vinh dự có hai địa danh: Quần thể danh lam thắng cảnh và khảo cổ Tam Chúc cùng Di tích lịch sử – kiến trúc nghệ thuật Chùa Cổ Lễ. Việc ghi danh này giúp tỉnh nâng tổng số di tích quốc gia đặc biệt lên 10, tiếp tục khẳng định vị thế trung tâm di sản của Việt Nam.

Quần thể Tam Chúc nằm ở phường Tam Chúc, cách Quần thể Chùa Hương khoảng 4 km, sở hữu cảnh quan karst đá vôi hình thành hơn 5 triệu năm, tạo nên những núi tháp vách dựng, rừng cây, bồn trũng, hang động và suối ngầm nguyên sơ.

Đây còn là môi trường sống của quần thể Voọc mông trắng, loài linh trưởng quý hiếm với hơn 400 cá thể. Các cuộc khai quật cho thấy khu vực từng là nơi cư trú của người Việt cổ 20.000 - 30.000 năm trước, trong đó phát hiện mộ song táng co bó gối niên đại khoảng 10.000 năm - một trong những di tích văn hóa Hòa Bình sớm nhất Đông Nam Á. Ngoài giá trị địa chất và khảo cổ, Tam Chúc còn gắn với lịch sử Phật giáo, đặc biệt dấu ấn của Thiền sư Nguyễn Minh Không và Phật hoàng Trần Nhân Tông, đem lại chiều sâu tâm linh hiếm có.

Chùa Cổ Lễ (Thần Quang tự) thuộc xã Cổ Lễ, cũng mang giá trị nổi bật. Khởi dựng từ thế kỷ XII, ngôi chùa hiện nay do Hòa thượng Phạm Quang Tuyên kiến tạo đầu thế kỷ XX.

Điểm đặc biệt là sự giao thoa kiến trúc kết hợp tinh hoa truyền thống phương Đông với phong cách Gothic phương Tây, hiếm thấy trong hệ thống chùa Việt. Đây còn là nơi thờ phụng Tiến sĩ Đào Toàn Bân và Trạng nguyên Đào Sư Tích (những nhân vật đặt nền móng cho truyền thống hiếu học địa phương). Lễ hội Chùa Cổ Lễ diễn ra từ ngày 13 đến 16 tháng 9 âm lịch hằng năm, tưởng nhớ Đức Thánh tổ Nguyễn Minh Không, thu hút đông đảo du khách và tăng sức hút du lịch tâm linh cho Ninh Bình.

Cơ hội bảo tồn và phát triển du lịch bền vững

Việc xếp hạng hai di tích này mở ra thời cơ mới cho Ninh Bình trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Địa phương vốn đã nổi tiếng với Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, Hoa Lư, nay tiếp tục củng cố “bản đồ” du lịch bằng những "điểm vàng" mới. Chính quyền tỉnh đặt mục tiêu phát triển hạ tầng, dịch vụ và các sản phẩm du lịch gắn với bảo vệ môi trường, đảm bảo khai thác bền vững.

Các chuyên gia du lịch đánh giá, Tam Chúc có thể trở thành trung tâm du lịch sinh thái - khảo cổ độc đáo, kết hợp tuyến hành hương với Chùa Hương và Tràng An. Trong khi đó, Chùa Cổ Lễ với kiến trúc Đông - Tây hài hòa mở ra không gian trải nghiệm văn hóa - tôn giáo khác biệt, phù hợp du khách quốc tế. Tỉnh cũng lên kế hoạch tăng cường quảng bá, liên kết tour, đồng thời phối hợp các cơ quan chuyên môn để nghiên cứu, trùng tu các hạng mục cần thiết, giữ nguyên giá trị gốc của di sản.

Với hai di tích vừa được công nhận, Ninh Bình không chỉ nâng tổng số di tích quốc gia đặc biệt lên 10 mà còn khẳng định quyết tâm gìn giữ di sản văn hóa, đồng thời tận dụng cơ hội phát triển kinh tế du lịch. Đây là bước tiến quan trọng giúp địa phương tiếp tục giữ vị thế "thủ phủ di sản" của miền Bắc và là điểm đến hàng đầu của du khách trong và ngoài nước.