Những yếu tố vĩ mô ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán mà NĐT nên biết

Nhà đầu tư sẽ nâng cao khả năng chiến thắng trên TTCK khi nắm rõ các kiến thức kinh tế, đặc biệt là các yếu tố vĩ mô. Chúng tôi xin tổng hợp 4 yếu tố vĩ mô phổ biến ảnh hưởng trực tiếp tới thị trường chứng khoán mà nhà đầu tư nên biết.

Yếu tố đầu tiên: Lạm phát

Lạm phát là thuật ngữ dùng để chỉ mức giá của hàng hoá và dịch vụ theo thời gian và sự mất giá trị của một loại tiền tệ. Khi mức giá chung tăng cao, một đơn vị tiền tệ sẽ mua được ít hàng hoá và dịch vụ hơn so với thời điểm trước đây. Do đó lạm phát phản ánh sự suy giảm sức mua trên một đơn vị tiền tệ. Có nhiều nguyên nhân gây ra lạm phát, trong đó hai nguyên nhân chính là lạm phát do cầu kéo và lạm phát do chi phí đẩy.

Những yếu tố vĩ mô ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán mà NĐT nên biết

Lạm phát cao tại venezuela. Ảnh minh họa

Lạm phát ảnh hưởng trực tiếp tới thị trường chứng khoán thông qua thị trường hàng hoá. Lạm phát tăng khiến chi phí đầu vào của các doanh nghiệp tăng cao, ảnh hưởng tới lợi nhuận. Trong trường hợp khác, giá thành sản xuất tăng khiến cho giá bán các mặt hàng tăng theo, nhu cầu cho hàng hoá giảm xuống khiến cho doanh thu giảm sút. Cổ phiếu của doanh nghiệp trở nên kém hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư.

Lạm phát gia tăng khiến mức lãi suất cũng tăng theo để đảm bảo lãi suất thực luôn dương và kênh đầu tư chứng khoán trở nên kém hấp dẫn hơn các kênh đầu tư khác chẳng hạn như gửi tiết kiệm ngân hàng,... Từ đó, lượng cung sẽ lớn hơn lượng cầu gây nên tình trạng sụt giảm giá cổ phiếu.

Yếu tố thứ hai: Lãi suất

Lãi suất là chi phí phải trả của người đi vay cho việc sử dụng nguồn vốn của người cho vay. Lãi suất là một trong những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, phát triển của nền kinh tế.

Lãi suất tại các ngân hàng. Ảnh minh họa

Khi lãi suất giảm sẽ có tác động tích cực đến thị trường chứng khoán bởi lúc này chi phí tiếp cận nguồn vốn sẽ rẻ hơn so với trước đây. Các công ty dễ dàng huy động nguồn vốn đầu tư, cũng như giảm chi phí khi sử dụng đòn bẩy kinh tế, qua đó cải thiện lợi nhuận và làm tăng thị giá cổ phiếu trên TTCK.

Ngược lại, lãi suất tăng tác động tiêu cực đến hoạt động chung của nền kinh tế. Lãi suất tăng làm tăng chi phí cho vay đối với khách hàng, làm giảm nhu cầu các hoạt động chi tiêu, mua sắm của người tiêu dùng. Ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, lợi nhuận của công ty sẽ trở nên kém hấp dẫn, gây ra tình trạng bán tháo trên TTCK.

Yếu tố thứ ba: Cung tiền

Cung tiền là lượng tiền được đưa vào nền kinh tế để đáp ứng các nhu cầu như phương tiện thanh toán , nhu cầu cất giữ các chủ thể trong nền kinh tế.

Cung tiền tại Việt Nam. Ảnh minh họa

Các thước đo lượng cung tiền gồm có:

M₀: bao gồm tiền mặt - là bộ phận tiền giấy do Ngân hàng Trung ương phát hành lưu thông ngoài hệ thống ngân hàng.

M₁: bao gồm M₀ và tiền gửi không kỳ hạn, những khoản tiền gửi này có thể ruts ra bất cứ lúc nào theo yêu cầu, có thể tồn tại dưới tài khoản phát séc hoặc không phát séc.

M₂: M₁: bao gồm tiền gửi tiết kiệm , tiền gửi có kỳ hạn tại ngân hàng.

M₃: M₂: bao gồm các loại tiền gửi ở các định chế tài chính khác ngoài ngân hàng.

L: là thước đo rộng nhất, bao gồm cả M₃, các chứng khoán có giá như tín phiếu kho bạc, thương phiếu, chấp phiếu ngân hàng…

Việc phân tích các các lý thuyết kinh tế cho thấy có sự tác động của chính sách tiền tệ lên các chỉ số giá cổ phiếu. Khi thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng thì lượng tiền đưa vào trong lưu thông nhiều hơn sẽ làm giảm lãi suất cho vay cũng như lãi suất tái chiết khấu. Việc này sẽ làm gia tăng nhu cầu sử dụng các tài sản tài chính trong đó có cổ phiếu. Khi thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt thì lãi suất sẽ cao hơn do lượng tiền lưu thông đã giảm xuống so với trước khi có sự thay đổi của chính sách, lãi suất cao hơn sẽ làm cho các nguồn vốn có chi phí cao hơn trước sẽ gây ra tác động làm giảm lượng vốn đầu tư vào cổ phiếu cũng như làm giảm giá cổ phiếu. Còn khi lãi suất cho vay giảm xuống sẽ giúp làm giảm lãi suất chiết khấu của cổ phiếu qua đó làm tăng giá kỳ vọng cũng như thu nhập của các nhà đầu tư.

Yếu tố thứ 4: Tỷ giá hối đoái

Tỷ giá hối đoái chính là tỷ giá giữa hai đồng tiền (VNĐ với USD hay VNĐ với EUR) mà theo đó một đồng tiền có thể đổi thành một đồng tiền khác theo tỷ lệ nhất định. Ngân hàng Nhà nước thực hiện chính sách tiền tệ thông qua việc tác động tới tỷ giá hối đoái bằng cách sử dụng Quỹ Dự trữ Ngoại hối tiến hành mua bán trên thị trường ngoại hối nhằm tác động trực tiếp tới giá trị tương quan của Việt Nam Đồng với các ngoại tệ khác.

Tỷ giá USD/VNĐ. Ảnh minh họa

Khi tỷ giá giữa đồng ngoại tệ trên Việt Nam Đồng, đặc biệt là VNĐ/USD tăng sẽ gây tác động tiêu cực tới một số ngành trong khi đó một số ngành lại được hưởng lợi.

Tỷ giá tăng ảnh hưởng tới các doanh nghiệp có khoản nợ nước ngoài hoặc các doanh nghiệp đang phải nhập khẩu phần lớn nguyên phụ liệu từ nước ngoài và chủ yếu phục vụ nhu cầu trong nước. Các doanh nghiệp này sẽ phải giải bài toán cân đối giá bán sản phẩm đầu ra sao cho vừa bù đắp chi phí vừa giữ được thị phần và doanh thu.

Ngược lại, các doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ trực tiếp và sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước sẽ hưởng lợi từ việc tăng tỷ giá, từ đó phản ánh tích cực lên cổ phiếu.

Bên cạnh đó, tỷ giá tăng có thể tác động tiêu cực đến tâm lý của nhà đầu tư như lạm phát, nợ công. Điều này gây ra tác động tiêu cực tới quyết định đầu tư trên thị trường chứng khoán.