Nhiều chính sách mới trong lĩnh vực ngân hàng có hiệu lực từ tháng 10/2025
Từ tháng 10/2025, nhiều chính sách lớn trong lĩnh vực ngân hàng có hiệu lực, bao gồm cho phép ngân hàng sản xuất vàng miếng, giảm dự trữ bắt buộc và mở rộng cho vay đặc biệt.
Xóa bỏ độc quyền vàng miếng, ngân hàng được phép sản xuất nếu đủ điều kiện
Từ ngày 10/10/2025, Nghị định 232/2025/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực, đánh dấu thay đổi lớn trong hoạt động quản lý thị trường vàng. Nghị định này sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP, trong đó xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng.
Theo quy định mới, các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại có đủ năng lực tài chính sẽ được Ngân hàng Nhà nước cấp phép sản xuất vàng miếng. Điều kiện cụ thể: doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, còn ngân hàng thương mại phải đạt 50.000 tỷ đồng. Ngoài ra, các đơn vị phải đang được cấp giấy phép kinh doanh mua – bán kim loại quý và không bị xử phạt hoặc đã khắc phục vi phạm nếu có.
Nghị định 232 cũng bổ sung quy định về thanh toán khi mua bán vàng: mọi giao dịch có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên trong ngày phải thực hiện qua tài khoản thanh toán tại ngân hàng, thay vì giao dịch tiền mặt. Quy định này nhằm tăng tính minh bạch, ngăn chặn rửa tiền và kiểm soát nguồn vốn trong lĩnh vực kinh doanh vàng.
Giảm 50% dự trữ bắt buộc, trao quyền cho NHNN cho vay đặc biệt 0% lãi suất
Song song với thay đổi trong quản lý vàng, ngành ngân hàng cũng đón loạt quy định quan trọng về chính sách tiền tệ và dự trữ bắt buộc.
Theo Thông tư sửa đổi Thông tư 30/2019/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), có hiệu lực từ 1/10/2025, các tổ chức tín dụng (TCTD) nhận chuyển giao ngân hàng thương mại đang bị kiểm soát đặc biệt sẽ được giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Tỷ lệ này cũng áp dụng cho các TCTD được chỉ định hỗ trợ phục hồi ngân hàng yếu kém theo phương án được phê duyệt.
Ngoài ra, NHNN bổ sung thêm đối tượng “ngân hàng chính sách” vào nhóm không phải thực hiện dự trữ bắt buộc, nhằm hỗ trợ các chính sách tín dụng ưu đãi cho người dân và doanh nghiệp.
Đặc biệt, từ 15/10/2025, theo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi 2025, NHNN được phép cho vay đặc biệt không cần tài sản bảo đảm với lãi suất 0%/năm. Việc phân cấp này thay thế cơ chế cũ – khi quyết định cho vay đặc biệt thuộc thẩm quyền của Thủ tướng – giúp NHNN chủ động hơn trong ứng phó rủi ro hệ thống và hỗ trợ thanh khoản kịp thời cho các TCTD.
Luật mới cũng quy định rõ việc gia hạn khoản vay đặc biệt trước ngày 15/10 vẫn tiếp tục thực hiện theo hợp đồng cũ và có thể được áp dụng mức lãi suất 0%/năm. Bên cạnh đó, luật bổ sung quy định về quyền thu giữ và xử lý tài sản bảo đảm, kể cả trong trường hợp tài sản bị kê biên hoặc đang là vật chứng, giúp tăng tính pháp lý và hiệu quả thu hồi nợ.
Quy định mới về tài khoản của Kho bạc Nhà nước
Một điểm mới khác trong lĩnh vực tài chính là Thông tư 81/2025/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành, có hiệu lực từ 1/10/2025. Thông tư này quy định việc quản lý và sử dụng tài khoản thanh toán của Kho bạc Nhà nước tại Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại.
Theo đó, Kho bạc Nhà nước được phép mở tài khoản bằng VND và ngoại tệ để thực hiện các giao dịch thu – chi ngân quỹ, điều hành số dư và sử dụng nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi. Các ngân hàng thương mại phải bảo đảm khả năng thanh toán song phương điện tử, truyền dữ liệu kịp thời và chính xác cho Kho bạc, cơ quan thuế và hải quan.
Số dư tài khoản của Kho bạc tại các ngân hàng thương mại sẽ được chuyển về Ngân hàng Nhà nước vào cuối mỗi ngày, trừ trường hợp bất khả kháng, nhằm tăng tính an toàn và kiểm soát dòng tiền trong hệ thống ngân sách nhà nước.