Nhập khẩu đường Thái Lan giảm mạnh, cơ hội nào cho ngành mía đường vực dậy?

Cập nhật: 09:43 | 09/11/2021 Theo dõi KTCK trên

Theo số liệu của Hải quan Thái Lan cho thấy, xuất khẩu đường (HS: 1701) của nước này trong 9 tháng đầu năm nay đạt 2,6 triệu tấn, giảm 47% so với cùng kỳ năm trước.

Giá cà phê hôm nay 9/11/2021: Điều chỉnh giảm nhẹ

Đà tăng giá cao su sẽ kéo dài đến hết quý I/2022?

Việt Nam cần chủ động tiếp cận và khai thác cơ hội xuất khẩu vào thị trường Nga

Cụ thể, xuất khẩu đường sang Việt Nam giảm mạnh 67% (tương ứng giảm 686.040 tấn) so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 338.722 tấn. Đồng thời Việt Nam đã tụt xuống vị trí thứ 3 về thị trường xuất khẩu đường lớn nhất của Thái Lan từ vị trí thứ 2 của cùng kỳ.

Tính riêng tháng 9, xuất khẩu đường của Thái Lan sang Việt Nam đã giảm tháng thứ 8 liên tiếp so với cùng kỳ năm ngoái khi chỉ đạt 15.072 tấn, giảm 88,8% so với tháng 9/2020.

Nhập khẩu đường giá rẻ từ Thái Lan vào nước ta đã giảm mạnh từ tháng 2 đến nay sau khi các biện pháp phòng vệ thương mại với đường mía xuất xứ từ Thái Lan được kích hoạt, qua đó mở ra sự phục hồi của ngành mía đường trong nước.

Trong quý III/2021, Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi (mã chứng khoán: QNS) đạt doanh thu và lợi nhuận sau thuế là 2.115 tỷ đồng và 348 tỷ đồng, tăng lần lượt 14,6% và 49,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

2654-xuatkhauduong
Ảnh minh họa

Một số doanh nghiệp ngành mía đường có năm tài chính bắt đầu từ ngày 1/7 năm trước và kết thúc vào 30/6 năm sau cũng có kết quả kinh doanh khả quan trong quý I niên độ 2021 - 2022 (từ 1/7/2021 đến 30/9/2021).

Có thể kể đến như Công ty cổ phần Thành Thành Công - Biên Hoà - TTC Sugar (mã SBT) có lợi nhuận sau thuế đạt 195 tỷ trong quý I niên vụ 2021-2021, gấp gần 2 lần so với cùng kỳ niên độ 2020-2021.

Công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn (mã: LSS) có doanh thu và lợi nhuận sau thuế đạt 146,4 tỷ đồng và 33,5 tỷ đồng, tăng lần lượt 34,7% và 129,4% so với cùng kỳ niên độ 2020-2021.

Còn theo Công ty Cổ phần Chứng khoán Agribank (Agriseco), giá đường trong nước hiện đang cao nhất trong 4 năm qua và dự báo giá sẽ tiếp tục tăng và giữ ở mức cao trong thời gian tới.

Qua đó giúp cải thiện biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp nội địa sau nhiều năm giá đường sụt giảm và không cạnh tranh được với đường nhập khẩu.

Vừa qua, Hiệp hội mía đường Việt Nam (VSSA) cũng đã có văn bản khuyến cáo giá mua mía cho vụ ép 2021-2022 gửi các hội viên. Theo đó, Hiệp hội đã tiến hành thảo luận và thống nhất cao về định hướng phục hồi vùng nguyên liệu mía trong thời gian sắp đến thông qua việc nâng cao giá mua mía cho người nông dân.

Theo VSSA, việc nâng giá mía là biện pháp củng cố và phát triển chuỗi liên kết trong sản xuất mía đường và thể hiện sự chia sẻ, đồng hành với người nông dân sau những vụ mía liên tiếp gặp khó khăn trong giai đoạn vừa qua.

Đồng thời, VSSA dự báo niên vụ 2021-2022 sẽ là một năm khởi sắc của ngành đường Việt Nam sau khi có quyết định áp thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp chính thức đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan.

Ngày 16/6, Bộ Công Thương chính thức áp thuế 47,64% đối với một số sản phẩm đường từ Thái Lan, trong đó thuế chống bán phá giá (CBPG) là 42,99% chống trợ cấp (CTC) là 4,65% với thời hạn 5 năm.

Trước đó, từ giữa tháng 2 năm nay đường mía nhập khẩu từ Thái Lan chịu mức thuế CBPG và CTC tạm thời là 44,88% với đường tinh luyện, 33,88% đối với đường thô.

Bên cạnh tác động tích cực từ việc áp thuế CBPG và CTC đối với đường mía nhập khẩu từ Thái Lan, ngành mía đường trong nước đang phải đối mặt với nguy cơ gia tăng các hành vi gian lận thương mại đối với mặt hàng này.

Ngày 5/11, lực lượng Hải quan tỉnh Quảng Trị đã phát hiện vụ vận chuyển 3.000 kg đường kính trắng do Thái Lan sản xuất, nhập khẩu trong địa bàn hoạt động hải quan, không có chứng từ hợp pháp.

Đặc biệt, ngày 6/11 vừa qua, Tổ liên ngành chống buôn lậu tỉnh An Giang đã kiểm tra đột xuất kho hàng trên khu vực biên giới huyện An Phú, phát hiện và tạm giữ gần 10 tấn đường cát Thái Lan nghi vấn nhập lậu từ Campuchia về Việt Nam.

Trước đó, Hiệp hội Mía đường Việt Nam cũng lên tiếng cảnh báo tình trạng buôn lậu và vận chuyển trái phép đường cát qua biên giới.

Theo VSSA, trong bối cảnh nhu cầu sử dụng đường giảm sút vì dịch COVID-19 như Việt Nam, Campuchia nhập khẩu đường Thái Lan không để tiêu dùng trong nước và chủ yếu phục vụ cho xuất khẩu vào Việt Nam (chính ngạch và nhập lậu).

8 tháng đầu năm nay, Campuchia nhập khẩu 393.414 tấn đường từ Thái Lan và xuất khẩu chính thức sang Việt Nam 100.444 tấn, do đó vẫn còn lại một lượng lớn đường được tập kết bên kia biên giới để tìm mọi cách vào thị trường Việt Nam trong thời gian tới.

Ngoài ra, VSSA cũng cho biết, nhập khẩu đường từ ASEAN đang có diễn biến bất thường khi tăng tới 6 lần so với cùng kỳ năm ngoái, từ 90.888 tấn lên 570.245 tấn trong 8 tháng năm nay.

Thực chất đây là dấu hiệu rõ ràng của động thái lẩn tránh thuế CBPG và CTC đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, VSSA nhận định.

Ngày 21/9, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định 2171/QĐ-BCT về điều tra áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, gồm chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, bị cáo buộc lẩn tránh thông qua Lào, Campuchia, Indonesia, Malaysia và Myanmar.

Còn theo số liệu của Cơ quan Hải quan Thái Lan, trong 9 tháng đầu năm nay, lượng đường xuất khẩu của Thái Lan sang một số nước ASEAN đang tăng khá mạnh so với cùng kỳ năm ngoái như: Campuchia tăng 28,6%, Malaysia tăng 10,5%, Lào tăng 12,2%.

Do đó, nhiều ý kiến lo ngại Thái Lan đang mượn xuất xứ các nước trong khu vực để xuất khẩu đường sang Việt Nam nhằm né thuế CBPG và CTC.

2656-xuatkhauduong1
Ảnh minh họa

Cơ hội cho doanh nghiệp mía đường trong nước

Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi (mã chứng khoán: QNS) cho biết, quý III/2021, doanh thu và lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp đạt 2.114,6 tỷ đồng và 348,1 tỷ đồng, tăng lần lượt 14,6% và 49,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Mảng đường tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng của Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi khi doanh thu mảng này tăng gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi có vùng nguyên liệu rộng khoảng 30.000 ha và dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng trong nhưng niên vụ tới khi được hưởng lợi trực tiếp từ giá đường tăng và chính sách đối với đường Thái Lan.

Biên lợi nhuận mảng đường được cải thiện từ 3,18% năm 2020 lên 20,88% trong 9 tháng đầu năm 2021. Bên cạnh đó, sản lượng mía tăng cũng giúp tăng sản lượng đầu vào cho mảng điện sinh khối của Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi.

Không giống như Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi, các doanh nghiệp ngành mía đường như Công ty cổ phần Đường Thành Thành Công (mã chứng khoán: SBT), Công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn (mã chứng khoán: LSS), Công ty cổ phần Mía đường Sơn La (mã chứng khoán: SLS)… có năm tài chính bắt đầu từ ngày 1/7 và kết thúc vào 30/6 năm sau.

Các công ty này vừa có báo cáo kết quả kinh doanh quý I niên vụ 2021 - 2022 (giai đoạn từ 1/7/2021 đến 30/9/2021). Theo báo cáo, Công ty cổ phần Thành Thành Công - Biên Hoà - TTC Sugar (mã chứng khoán: SBT) có doanh thu thuần đạt 4.312 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ niên vụ trước. Mảng đường vẫn đóng vai trò chủ lực trong cơ cấu doanh thu khi các dòng sản phẩm đường ghi nhận 4.123 tỷ đồng, chiếm gần 96%.

TTC Sugar có lợi nhuận trước thuế 262 tỷ đồng, tăng 96% so quý cùng kỳ năm trước, hoàn thành 35% kế hoạch năm. Lợi nhuận sau thuế đạt 195 tỷ, gấp gần 2 lần so với cùng kỳ niên vụ 2020-2021.

Công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn (mã chứng khoán: LSS) cũng vừa báo cáo doanh thu quý I niên độ 2021-2022 đạt 303 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ; lợi nhuận ròng 7,4 tỷ đồng, gấp 4,7 lần so với cùng kỳ niên vụ 2020-2021.

Cũng trong quý I niên độ 2021-2022, Công ty cổ phần Mía đường Sơn La (mã: SLS) có doanh thu và lợi nhuận sau thuế đạt 146,4 tỷ đồng và 33,5 tỷ đồng, tăng lần lượt 34,7% và 129,4% so với cùng kỳ niên độ 2020-2021.

Công ty cổ phần Mía đường Sơn La sở hữu vùng nguyên liệu có điều kiện thổ nhưỡng và thời tiết thuận lợi cho mía có chữ đường cao nên giá thành sản xuất đường của doanh nghiệp thấp, biên lợi nhuận cao so với các doanh nghiệp khác.

Diện tích vùng nguyên liệu dự kiến tăng thêm 20% trong niên vụ 2021-2022 lên khoảng là 9.300 ha. Theo Công ty cổ phần Chứng khoán Agribank (Agriseco),hiện Công ty cổ phần Mía đường Sơn La là doanh nghiệp đường duy nhất trên sàn được hưởng ưu đãi miễn thuế thu nhập doanh nghiệp.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu doanh nghiệp mía đường cũng được đà tăng mạnh. Theo đó từ đầu năm tới nay, SBT tăng gần 11%, QNS tăng gần 30%, LSS tăng hơn 113%, SLS tăng 130,4%.

Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết, theo báo cáo của các nhà máy đường dự kiến còn hoạt động trong vụ 2021-2022, diện tích mía thu hoạch 148.196 ha. Sản lượng mía đưa vào chế biến 8.599.409 tấn. Sản lượng đường 873.283 tấn.

Trong niên vụ tới, ngành mía đường sẽ củng cố phát triển chuỗi liên kết trong sản xuất mía đường, đặc biệt trong điều kiện cạnh tranh cây trồng ngày càng gia tăng tại các địa phương.

Để củng cố và phát triển chuỗi liên kết, các nhà máy đường cần xác định minh bạch hóa khâu phân tích chữ đường và đánh giá tỷ lệ trừ tạp chất của các nhà máy đường, tạo sự tin tưởng của nông dân đối với nhà máy đường, để nông dân yên tâm đầu tư thâm canh tăng năng suất và chữ đường, đem lại lợi ích cho cả hai bên.

Thanh Hằng