Người nông dân Thanh Hóa bỏ cày cấy, dựng "nhà lá" kiếm cả tỷ đồng mỗi năm, mở hướng làm giàu từ sự mộc mạc

Khởi nguồn từ những homestay bản địa

Phía sau làn sương sớm bảng lảng, bản Đôn (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa) hiện lên với vẻ đẹp nên thơ của núi rừng hùng vĩ. Cùng với cảnh sắc thiên nhiên, bản đã trở thành điểm sáng phát triển du lịch cộng đồng với 21 cơ sở lưu trú, trong đó có 8 homestay do chính các hộ đồng bào Thái địa phương trực tiếp quản lý.

Một trong những mô hình tiêu biểu là Homestay Pù Luông AROMA của anh Hà Văn Luyện, sinh năm 1989. Khác với nhiều cơ sở quảng bá rầm rộ trên các kênh trong nước, anh Luyện chọn cách tiếp cận trực tiếp thị trường quốc tế, giới thiệu homestay trên các trang du lịch cộng đồng nước ngoài. Nhờ nắm bắt thị hiếu du khách châu Âu, nơi đây chủ yếu đón khách từ Hà Lan, Anh, Pháp…

Anh Luyện chia sẻ, điều thu hút khách không nằm ở sự hiện đại sang trọng, mà ở sự mộc mạc, gần gũi. Những ngôi nhà sàn nhỏ được dựng bên triền đồi dốc, nội thất tận dụng từ cành cây, khúc gỗ vườn nhà, con đường xếp đá tự nhiên thay vì bê tông. Chính sự đơn sơ ấy đã tạo nên trải nghiệm “sống như người bản địa”, hòa mình vào thiên nhiên và văn hóa Thái.

Homestay của anh hiện có 1 nhà sàn lớn phục vụ khách đoàn và 5 bungalow nhỏ dành cho khách lẻ. Công suất phòng luôn đạt trên 90%, trong đó hơn 95% là khách châu Âu. Mỗi tháng, cơ sở đón khoảng 300 lượt khách, quy mô phục vụ vừa phải từ 10-12 khách/ngày để đảm bảo chất lượng dịch vụ. Gia đình anh cũng duy trì nguyên tắc "nói không với karaoke, loa kéo", thay vào đó là không gian yên bình, gắn với trải nghiệm văn hóa, văn nghệ bản địa.

Theo tính toán, doanh thu trung bình mỗi tháng đạt khoảng 90 triệu đồng, lợi nhuận chiếm một nửa. Điều quan trọng hơn, các thành viên trong gia đình đều có việc làm ổn định: người trồng rau, nuôi gà, nuôi vịt Cổ Lũng, chế biến thực phẩm… vừa phục vụ du khách, vừa ổn định đời sống.

Sinh kế mới cho người dân miền núi

Không chỉ gia đình anh Luyện, cả bản Đôn đã có 21 cơ sở homestay phát triển du lịch cộng đồng. Nhờ đó, hàng trăm lao động địa phương có thêm việc làm ổn định. Những phụ nữ trước kia chỉ gắn bó với nương rẫy nay tham gia dọn phòng, nấu ăn; những hộ nông dân được bao tiêu sản phẩm rau, củ, quả, gà đồi, vịt Cổ Lũng. Người dân trung niên thì tận dụng phương tiện cá nhân đưa khách đi tham quan các điểm du lịch gần kề như thác Hiêu, hang Kho Mường, chợ Phố Đòn.

Để hỗ trợ người dân, chính quyền huyện Bá Thước và các đơn vị liên quan đã tổ chức nhiều lớp tập huấn về nghiệp vụ du lịch, kỹ năng đón khách, chế biến món ăn… Qua đó, bà con từng bước chuyên nghiệp hơn trong cách làm du lịch. Nhờ sự đồng hành này, nhiều hộ vốn quen với lao động nông nghiệp nay đã mạnh dạn đầu tư, chuyển hướng sang dịch vụ du lịch, mở rộng sinh kế ngay tại quê hương.

Du lịch cộng đồng ở bản Đôn không chỉ mang lại nguồn thu nhập trực tiếp cho các hộ tham gia, mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng. Hệ sinh thái dịch vụ hình thành từ chính những nông sản, sản vật địa phương, tạo động lực để nông dân duy trì sản xuất quanh năm. Những luống rau cải, giàn su su, đàn gà, đàn vịt đều có đầu ra ổn định, giúp bà con an tâm canh tác.

Từ một điểm đến còn khá mới mẻ, bản Đôn (Pù Luông) nay đã ghi dấu ấn rõ nét trên bản đồ du lịch cộng đồng của Thanh Hóa, trở thành minh chứng cho hướng đi bền vững.