Người dân lại đổ xô mua vàng: Phải chăng những bài học cũ đã bị lãng quên?

Cơn sốt vàng và hệ lụy kinh tế

Thị trường vàng trong nước đang ghi nhận mức giá rất cao, với giá vàng miếng SJC đang ở mức 120 triệu đồng mỗi lượng, dù đã hạ nhiệt so với mức 124 triệu đồng/lượng ghi nhận ở tháng trước, kim loại quý vẫn đang chênh lệch tới khoảng 16 triệu đồng so với giá vàng thế giới quy đổi. Tại một số cửa hàng lớn, người dân xếp hàng dài hàng trăm mét để mua vàng, thậm chí có trường hợp rút hết tiền tiết kiệm hoặc đi vay để gom vàng trong lo ngại bỏ lỡ cơ hội đầu tư.

Thông thường, chênh lệch giá vàng trong nước – quốc tế chỉ dao động quanh 3–5 triệu đồng/lượng. Việc chênh lệch tăng gấp ba lần mức thông thường đang đặt ra nhiều cảnh báo về nguy cơ "bong bóng" hình thành do mất cân đối cung cầu. Thị trường vàng trong nước vốn bị kiểm soát chặt chẽ về nhập khẩu, trong khi nhu cầu lại tăng mạnh khiến mức giá bị đẩy lên cao.

Theo nhận định của các chuyên gia, làn sóng mua vàng hiện nay chịu tác động chủ yếu từ yếu tố tâm lý – người dân lo ngại bất ổn kinh tế, lạm phát, và sự kém hấp dẫn của các kênh đầu tư khác như bất động sản hay chứng khoán. Tuy nhiên, đổ dồn tiền vào vàng đồng nghĩa với việc dòng tiền bị rút khỏi khu vực sản xuất – kinh doanh, ảnh hưởng đến thanh khoản chung của nền kinh tế. Doanh nghiệp thiếu vốn, ngân hàng khó huy động tiền gửi, tiêu dùng giảm sút, tất cả tạo ra một chuỗi phản ứng bất lợi cho tăng trưởng.

Bài học từ thị trường tài chính quốc tế cho thấy, những tài sản tăng giá đột biến thường tiềm ẩn nguy cơ điều chỉnh mạnh. Sự sụp đổ của bong bóng dotcom năm 2000, khủng hoảng bất động sản năm 2008 hay cú giảm sâu của Bitcoin năm 2022 là minh chứng điển hình. Gần đây hơn, Thổ Nhĩ Kỳ năm 2024 cũng chứng kiến cảnh tượng người dân đổ xô mua vàng giữa lạm phát 67%, nhưng cuối cùng lại chịu thiệt hại nặng khi đồng lira lao dốc và giá vàng đảo chiều.

Rủi ro đầu cơ và lời khuyên cho nhà đầu tư

Trước những diễn biến phức tạp của thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước đã chính thức cảnh báo hiện tượng đầu cơ, thao túng giá. Nhiều chuyên gia cũng nhận định giá vàng trong nước đang ở ngưỡng "tiệm cận rủi ro bong bóng", đặc biệt khi chênh lệch với giá quốc tế không phản ánh thực chất giá trị nội tại.

Với các nhà đầu tư cá nhân, việc xuống tiền mua vàng ở vùng giá cao cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Nếu chưa mua, nên tránh hành động vội vàng khi thị trường đang "sốt". Nếu xác định tích trữ vàng như một kênh bảo toàn giá trị lâu dài, tỷ trọng đầu tư nên được giới hạn trong khoảng 10–20% danh mục, tránh dồn toàn bộ tài sản hoặc sử dụng đòn bẩy tài chính như vay nợ để đầu tư.

Ngược lại, những người đã mua vàng trong đợt tăng giá vừa qua nên giữ tâm lý ổn định. Với mục tiêu đầu tư dài hạn, có thể tiếp tục nắm giữ. Tuy nhiên, nếu mục đích là đầu cơ lướt sóng, cần thận trọng với điểm chốt lời hợp lý để giảm thiểu rủi ro khi thị trường đảo chiều.

Các nguyên tắc cơ bản trong đầu tư vẫn giữ nguyên giá trị: không bỏ tất cả trứng vào một giỏ, không đầu tư khi không hiểu rõ thị trường, và không chạy theo hiệu ứng đám đông. Vàng là tài sản tích sản an toàn, nhưng không phải ở bất kỳ mức giá nào cũng là lựa chọn hợp lý.

Giữa lúc thị trường biến động, giữ được sự tỉnh táo và kỷ luật đầu tư là điều quan trọng. Trong đầu tư, đôi khi việc không mất tiền lại quan trọng hơn việc kiếm được tiền nhanh.