Nghệ An khơi dậy tiềm năng của vùng đất 183km2 giáp Lào nhờ vị trí chiến lược và sự chuyển dịch kinh tế mạnh mẽ sau sáp nhập

Vùng biên giới mới của Nghệ An và hành trình vượt khó để tăng trưởng ổn định

Xã biên giới Kim Bảng (tỉnh Nghệ An) được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba xã Thanh Hà, Thanh Thủy và Kim Bảng của huyện Thanh Chương (cũ). Với diện tích hơn 183 km² và gần 28 nghìn dân, Kim Bảng vừa mang trong mình tiềm năng phát triển, vừa đảm nhiệm vai trò quan trọng ở cửa ngõ phía Tây Nam của tỉnh khi giáp huyện Xay Chăm Phon (tỉnh Bôlykhămxay, Lào).

Địa hình đồi núi, thời tiết khắc nghiệt và hạ tầng còn hạn chế là những khó khăn lớn. Tuy vậy, nhờ sự thay đổi tư duy sản xuất và tinh thần vượt khó, địa phương đã từng bước biến thách thức thành động lực phát triển. Những năm gần đây, Kim Bảng đẩy mạnh quy hoạch vùng trồng rừng, mở rộng diện tích chè và xây dựng hạ tầng phục vụ giao thương, tạo nền tảng quan trọng cho tăng trưởng kinh tế – xã hội.

Tính từ năm 2020 đến nay, tốc độ tăng trưởng tổng giá trị sản phẩm của xã ước đạt 10%, thu nhập bình quân đầu người khoảng 52 triệu đồng/năm. Cơ cấu kinh tế có sự dịch chuyển rõ rệt: nông – lâm – thủy sản chiếm 34,23%; công nghiệp – xây dựng chiếm 24,12%; thương mại – dịch vụ chiếm hơn 41%. Đây là thay đổi đáng chú ý đối với một xã miền núi biên giới, phản ánh sự chuyển dịch sang mô hình kinh tế đa ngành.

Trong sản xuất nông nghiệp, chè là cây trồng chủ lực. Đến năm 2025, toàn xã dự kiến có khoảng 1.000 ha chè công nghiệp, gần hoàn thành chỉ tiêu nhiệm kỳ. Cùng với đó, Kim Bảng mở rộng hơn 387 ha rừng nguyên liệu, đưa tỷ lệ che phủ rừng lên gần 60%, vượt mục tiêu 56%. Mô hình phát triển nông – lâm kết hợp này không chỉ nâng thu nhập mà còn giúp ổn định sinh thái, bảo vệ đất rừng.

Tổng diện tích gieo trồng đạt hơn 2.292 ha, tương đương 93,58% kế hoạch; sản xuất lúa gần đạt mục tiêu (1.532/1.533 ha). Đáng chú ý, diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 340 ha, vượt xa chỉ tiêu 270 ha, cho thấy xu hướng đa dạng hóa sinh kế của người dân. Tổng sản lượng lương thực đạt hơn 11.700 tấn, hiệu quả chưa tối ưu nhưng xu hướng sản xuất hàng hóa đã rõ nét.

Trong khi đó, thương mại – dịch vụ phát triển mạnh và ngày càng đóng vai trò quan trọng. Các chợ phiên, cửa hàng dịch vụ, kho bãi nhỏ lẻ cùng tiểu thủ công nghiệp (mộc, cơ khí, chế biến nông lâm sản…) góp phần nâng tỷ trọng dịch vụ lên gần 42%, trở thành mảng tăng trưởng ổn định của Kim Bảng.

Đẩy mạnh sản xuất hàng hóa, nâng thu nhập và hoàn thiện hạ tầng

Giai đoạn 2025–2030, Kim Bảng đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng bình quân 10–11%/năm và thu nhập bình quân đầu người đạt 82–86 triệu đồng. Thu ngân sách địa bàn dự kiến vượt 32 tỷ đồng vào năm 2030.

Địa phương tiếp tục xác định nông – lâm – thủy sản là nền tảng, nhưng theo hướng sản xuất hàng hóa, gắn với chế biến và tiêu thụ. Kim Bảng phấn đấu có ít nhất hai sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao trở lên. Vùng chè công nghiệp và rừng nguyên liệu tiếp tục được mở rộng, kết hợp với nuôi trồng thủy sản quy mô lớn để hình thành chuỗi giá trị liên kết.

Thương mại – dịch vụ sẽ được thúc đẩy dựa trên lợi thế vị trí biên giới và tiềm năng logistics. Các loại hình dịch vụ kho bãi, vận tải nhỏ, thương mại cửa khẩu được định hướng phát triển đồng bộ với hạ tầng giao thông và mạng lưới chợ truyền thống.

Định hướng xã hội nhấn mạnh nâng cao chất lượng dịch vụ giáo dục – y tế: phấn đấu đến 2030 có 100% trường học đạt chuẩn quốc gia, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống dưới 2%, 98% dân số tham gia bảo hiểm y tế và 100% hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh. Công tác môi trường được chú trọng với mục tiêu thu gom và xử lý toàn bộ chất thải sinh hoạt.

Với đặc thù biên giới, việc giữ vững an ninh – trật tự được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, tạo nền tảng cho phát triển bền vững. Mục tiêu xây dựng “xã đạt chuẩn an ninh trật tự” và “xã sạch về ma túy” được triển khai đồng bộ cùng các chương trình phát triển kinh tế – xã hội. Đây là điều kiện để Kim Bảng duy trì ổn định, nâng cao chất lượng cuộc sống và phát huy vai trò là vùng biên giới trọng điểm của Nghệ An.