Ngành thép Việt Nam: Tăng trưởng sản xuất nhưng áp lực nhập khẩu vẫn đè nặng

Bức tranh sản xuất và tiêu thụ thép tháng 7/2024

Ngành thép Việt Nam đã chứng kiến những tín hiệu tích cực trong sản xuất và tiêu thụ trong tháng 7/2024, theo báo cáo của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA). Cụ thể, sản lượng thép thô đạt 927.180 tấn, tăng 2,6% so với tháng trước và 17% so với cùng kỳ năm 2023. Sản xuất thép thành phẩm các loại đạt 2,527 triệu tấn, tăng 2,59% so với tháng 6/2024 và 5,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, sản lượng thép xây dựng và tôn mạ ghi nhận mức tăng trưởng lần lượt là 8,9% và 30,3%.

Tuy nhiên, không phải tất cả các mặt hàng thép đều ghi nhận mức tăng. Các sản phẩm như thép cán nóng (HRC), cuộn cán nguội (CRC) và ống thép đều giảm lần lượt 5,1%, 11,7%, và 5,6%. Điều này cho thấy sự phục hồi của ngành thép vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức.

Tính chung trong 7 tháng đầu năm 2024, sản xuất thép thô đạt hơn 12,8 triệu tấn, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023. Trong khi đó, sản xuất thép thành phẩm đạt 16,959 triệu tấn, tăng 9,4%. Đặc biệt, sản xuất thép tôn mạ kim loại & sơn phủ màu đạt mức tăng cao nhất là 29,2%, theo sau là thép xây dựng với 14,6%. Tuy nhiên, sản xuất thép cuộn cán nguội và ống thép đều ghi nhận mức tăng trưởng âm lần lượt là 14,9% và 1,1%.

Ngành thép Việt Nam: Tăng trưởng sản xuất nhưng áp lực nhập khẩu vẫn đè nặng

Áp lực từ thép nhập khẩu vẫn đè nặng lên các doanh nghiệp trong nước

Áp lực từ thép nhập khẩu

Dù sản xuất thép trong nước đang tăng trưởng, nhưng áp lực từ thép nhập khẩu vẫn đè nặng lên các doanh nghiệp. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 7 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã chi 10,557 tỷ USD để nhập khẩu thép các loại và sản phẩm từ thép, dẫn đến nhập siêu ngành thép gần 2,6 tỷ USD. Cụ thể, nhập khẩu thép đạt 9,5 triệu tấn, trị giá 6,91 tỷ USD, tăng lần lượt 42,2% và 23,4% so với cùng kỳ. Đây là yếu tố chính khiến cung vượt cầu trong ngành thép, gây ra sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường nội địa.

Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) dự báo, dù có những điểm sáng trong nền kinh tế xã hội và các luật liên quan đến thị trường bất động sản có hiệu lực, ngành thép vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn. Mặc dù sản xuất công nghiệp và ngành xây dựng được kỳ vọng sẽ tăng trưởng, nhưng sự bất ổn trong nhu cầu thép, cùng với sự cạnh tranh từ thép nhập khẩu, khiến cho xu hướng tăng trưởng của ngành thép chưa thật sự ổn định.

Triển vọng của các doanh nghiệp thép đầu ngành

Trong giai đoạn gần đây, nhu cầu thép trong nước đã có những tín hiệu phục hồi, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng và sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, sự phục hồi này vẫn chưa ổn định do sự bão hòa của thị trường bất động sản và chính sách thắt chặt tài chính. Tuy nhiên, Thép nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc, đang tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt cho các doanh nghiệp thép trong nước. Chi phí sản xuất thấp và giá thành rẻ của thép nhập khẩu gây khó khăn lớn cho các nhà sản xuất nội địa.

• Hòa Phát: Hòa Phát vẫn duy trì vị thế là doanh nghiệp thép hàng đầu tại Việt Nam, nhờ vào quy mô lớn và sự đa dạng hóa sản phẩm. Với chiến lược tập trung vào sản xuất thép xây dựng và thép cán nóng (HRC), Hòa Phát có khả năng tận dụng nhu cầu từ các dự án xây dựng hạ tầng lớn của chính phủ. Tuy nhiên, doanh nghiệp này cũng phải đối mặt với áp lực từ thép nhập khẩu và sự biến động của giá nguyên liệu đầu vào.

• Tôn Hoa Sen: Tôn Hoa Sen tiếp tục khẳng định vị thế trong mảng tôn mạ và sơn phủ màu. Tuy nhiên, tình hình cạnh tranh khốc liệt trong ngành, đặc biệt từ các đối thủ nội địa và nhập khẩu, sẽ là thách thức lớn. Việc mở rộng thị trường xuất khẩu có thể giúp Tôn Hoa Sen duy trì tăng trưởng, nhưng vẫn cần chú trọng kiểm soát chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

• Thép Pomina: Pomina tập trung vào sản xuất thép xây dựng và đang tìm cách mở rộng thị trường nội địa cũng như xuất khẩu. Dù có lợi thế về chất lượng sản phẩm và sự tin cậy từ người tiêu dùng, Pomina cần đối phó với tình trạng cung vượt cầu và giá thép thế giới biến động không ổn định.

Cơ hội và thách thức

• Cơ hội:

- Dự án hạ tầng lớn: Các dự án hạ tầng lớn như cao tốc Bắc-Nam, sân bay Long Thành, và các khu công nghiệp mới có thể thúc đẩy nhu cầu thép trong nước, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thép tăng trưởng.

- Xu hướng bảo hộ thương mại: Chính sách bảo hộ thương mại và chống bán phá giá của nhà nước có thể hỗ trợ bảo vệ các doanh nghiệp nội địa trước sự cạnh tranh của thép nhập khẩu.

• Thách thức:

- Biến động giá nguyên liệu: Giá nguyên liệu như quặng sắt và than cốc đang có xu hướng biến động mạnh, ảnh hưởng đến chi phí sản xuất của các doanh nghiệp thép.

- Áp lực về môi trường: Yêu cầu về bảo vệ môi trường ngày càng cao khiến các doanh nghiệp thép phải đầu tư nhiều hơn vào công nghệ sản xuất sạch, từ đó làm gia tăng chi phí sản xuất.

Dự báo

Các doanh nghiệp thép hàng đầu tại Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong ngắn hạn do sự cạnh tranh và biến động của thị trường. Tuy nhiên, với chiến lược đúng đắn, đầu tư vào công nghệ hiện đại, và khả năng khai thác tốt các cơ hội từ dự án hạ tầng trong nước, họ có thể vượt qua thách thức và duy trì tăng trưởng trong dài hạn.

Tổng quan, triển vọng của các doanh nghiệp thép hàng đầu tại Việt Nam là tích cực, nhưng không thể thiếu sự cẩn trọng và linh hoạt trong việc đối phó với các thách thức và biến động của thị trường.