Ngân sách 5 tháng đầu năm: Chi nhiều hơn thu

Theo thông tin từ Tổng cục Thống kê, từ đầu năm đến 15/5/2020, tổng thu ngân sách Nhà nước ước tính đạt 529.600 tỷ đồng, bằng 35% dự toán năm, giảm 4% so với cùng kỳ năm trước. Thu nội địa đạt gầm 440.000 tỷ đồng, bằng 34,8%, thu từ dầu thô 18.900 tỷ đồng, bằng 53,7%, thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu 70.500 tỷ đồng, bằng 33,9%.

Trong thu nội địa, thu từ khu vực doanh nghiệp Nhà nước đạt 52.900 tỷ đồng, bằng 29,7% dự toán năm, giảm 13% và thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) 79.500 tỷ đồng, bằng 34,8%, tăng 3%. Thu thuế công, thương nghiệp và dịch vụ ngoài Nhà nước 82.900 tỷ đồng, bằng 30,6%.

Thu thuế thu nhập cá nhân 52.400 tỷ đồng, bằng 40,7% dự toán, tăng 9%. Thu thuế bảo vệ môi trường 19.500 tỷ đồng, bằng 29%; thu tiền sử dụng đất 48.500 tỷ đồng, bằng 50,6%.

ngan sach 5 thang dau nam chi nhieu hon thu

Tổng chi ngân sách Nhà nước ước tính đạt 537.400 tỷ đồng, bằng 30,8% dự toán năm, tăng 10% trong đó, chi thường xuyên đạt 385.000 tỷ đồng, bằng 36,4%, chi đầu tư phát triển 103.800 tỷ đồng, bằng 22,1% dự toán. Chi trả nợ lãi 45.600 tỷ đồng, bằng 38,6%, tăng 4%.

Siết trốn thuế, gian lận thuế

Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc vừa cho biết, qua kiểm toán ngân sách Nhà nước năm 2018, tình trạng hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí, từ đó tính thiếu thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp và lợi nhuận còn lại phải nộp ngân sách Nhà nước… vẫn còn xảy ra tại nhiều doanh nghiệp.

“Kiểm toán nhà nước xác định số phải nộp ngân sách Nhà nước năm 2018 tăng thêm 8.151 tỷ đồng trong đó kiến nghị về thuế nội địa là 3.217 tỷ đồng. Qua đối chiếu thuế, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị nộp vào ngân sách Nhà nước tăng 861 tỷ đồng tại 1.778 doanh nghiệp”, ông Phớc cho biết.

Trên thực tế, số tiền Kiềm toán Nhà nước kiến nghị tăng thu vào ngân sách Nhà nước qua việc đối chiếu thuế quá nhỏ so với số tiền vi phạm của doanh nghiệp do ngành thuế phát hiện qua thanh tra, kiểm tra.

Theo ông Nguyễn Đức Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền Hỗ trợ người nộp thuế (Tổng cục Thuế), trong những năm qua, ngành thuế đã có rất nhiều biện pháp quản lý thuế, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, đặc biệt là việc lợi dụng chuyển giá để trốn tránh thuế.

Giai đoạn 2010 - 2018, qua hoạt động thanh tra, kiểm tra, cơ quan thuế các cấp đã phát hiện trên 642.400 lượt doanh nghiệp vi phạm về thuế thu nhập doanh nghiệp với số tiền vi phạm hơn 35.900 tỷ đồng, giảm lỗ là 185.000 tỷ đồng. Chỉ riêng năm 2018, cơ quan thuế thực hiện gần 96.000 cuộc thanh tra, kiểm tra thuế, xử lý về thuế trên 62.000 tỷ đồng, trong đó số thuế truy thu vào ngân sách nhà nước gần 19.000 tỷ đồng; giảm lỗ gần 41.000 tỷ đồng.

“Năm 2019, cơ quan thuế đã thực hiện khoảng 96.240 cuộc thanh tra, kiểm tra trực tiếp tại doanh nghiệp và kiểm tra hơn 517.550 hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp tại trụ sở cơ quan thuế đã kiến nghị xử lý 64.525 tỷ đồng, trong đó tăng thu cho ngân sách Nhà nước 18.875 tỷ đồng; giảm khấu trừ 2.701 tỷ đồng, giảm lỗ 42.948 tỷ đồng trong đó, chỉ riêng việc thanh tra, kiểm tra 579 doanh nghiệp có hoạt động giao dịch liên kết, cơ quan thuế đã truy thu, truy hoàn và phạt 1.164 tỷ đồng; giảm lỗ 5.854 tỷ đồng; giảm khấu trừ 21,5 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 5.918 tỷ đồng”, ông Huy cho biết.

Để chống gian lận thuế, trốn thuế ngày càng diễn biến phức tạp, ông Huy cho biết, sẽ tập trung rà soát các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế, tập trung vào ngành nghề, lĩnh vực có rủi ro, ngành nghề kinh doanh mới, doanh nghiệp có giao dịch liên kết, có dấu hiệu chuyển giá; doanh nghiệp kinh doanh lỗ nhiều năm liên tục, hồ sơ hoàn thuế lớn để xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra, phấn đấu thực hiện thanh tra, kiểm tra tại doanh nghiệp đạt tối thiểu 19% số doanh nghiệp đang hoạt động.

“Ngoài ra, cơ quan thuế còn tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan chức năng như công an, cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng và các cơ quan ban ngành khác triển khai thực hiện quy chế phối hợp để đấu tranh chống các hành vi trốn thuế, gian lận thuế, tội phạm về thuế; đẩy mạnh công tác trao đổi nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra; tích cực đôn đốc doanh nghiệp thực hiện kiến nghị của Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ”, ông Huy cho biết.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho biết, kết quả nghiên cứu "Trốn và tránh thuế của thuế thu nhập doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam" của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách mới đây cho thấy, chuyển giá của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ngày càng gia tăng và phức tạp.

“Báo cáo chỉ ra rằng, có đến trên 60% doanh nghiệp doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vẫn còn lỗ lũy kế với giá trị lỗ lũy kế là gần 400.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong số này có rất nhiều các doanh nghiệp vẫn mở rộng sản xuất kinh doanh, trong đó có nhiều “ông lớn” trên thế giới kinh doanh tại Việt Nam”, bà Cúc cho biết.

“Nhiều chuyên gia tài chính nhận định, với lợi thế về tài chính thông qua chuyển giá, doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài có nhiều lợi thế hơn so với doanh nghiệp nội địa, làm nảy sinh cạnh tranh bất bình đẳng, khiến doanh nghiệp “nội địa” mất thị phần, thậm chí có những doanh nghiệp liên doanh bị thôn tính và trở thành doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài”, bà Cúc lo ngại.

Bà Cúc hy vọng, với những nỗ lực của cơ quan thuế, kiểm toán, thanh tra, cùng với Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/7/2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành đang được Chính phủ và Bộ Tài chính xây dựng (trong đó có Nghị định 20/2017/NĐ-CP về chống chuyển giá) sẽ góp phần ngăn chặn tình trạng gian lận thuế, trốn thuế vốn được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm khi thảo luận về việc quyết toán ngân sách Nhà nước và phiên thảo luận Quyết toán Ngân sách năm 2018 tới đây không phải là ngoại lệ.