Ngân hàng SVB phá sản tác động thế nào đến thị trường chứng khoán Việt?

Một ngân hàng Việt sắp chốt thương vụ bán 1,4 tỷ USD cổ phần cho Sumitomo Mitsui Nhật Bản?

Sự sụp đổ nhanh chóng

Hơn tuần trước, ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) được chọn là "Ngân hàng của năm" và CEO Greg Becker tự tin là "đối tác tài chính tốt nhất ở thời điểm khó khăn nhất".

Chỉ một tuần sau, mọi thứ sụp đổ. Khách hàng của Silicon Valley Bank chủ yếu là các startup. Họ gửi hàng triệu, thậm chí hàng trăm triệu USD tại đây để điều hành công ty và trả lương nhân viên. SVB sau đó sử dụng một phần nguồn tiền này để đầu tư vào trái phiếu chính phủ Mỹ với kỳ hạn dài. Trong 44 giờ trước khi SVB bị dừng hoạt động, các công ty khởi nghiệp công nghệ ồ ạt rút tiền.

Năm 2021, các khách hàng của họ được hỗ trợ bởi vốn đầu tư mạo hiểm và huy động được 330 tỷ USD, gần gấp đôi mức kỷ lục trước đó một năm. SVB từ đó nhận hàng chục tỷ USD tiền gửi từ họ. Với niềm tin rằng lãi suất sẽ ổn định, SVB chuyển số tiền mặt đó vào trái phiếu dài hạn. Bloomberg ví von, với cách làm này, SVB đã "đi thẳng" vào một cái bẫy.

Chuyên gia nhận định sự sụp đổ của Silicon Valley Bank mang tính nội bộ hơn là một rủi ro mang tính hệ thống.

Chuyên gia nhận định sự sụp đổ của Silicon Valley Bank mang tính nội bộ hơn là một rủi ro hệ thống.

Khi được hỏi liệu tăng trưởng gần đây của ngân hàng có bền vững hay không, Greg Becker, Giám đốc điều hành Silicon Valley Bank cho biết: "Nền kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo là nơi tốt nhất để đến. Chúng tôi rất may mắn được ở ngay giữa nó".

Tuy nhiên, Tổ chức Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) chỉ đảm bảo tiền gửi ngân hàng với số dư lên tới 250.000 USD, và khách hàng của SVB thì đã gửi vào nhiều hơn thế. Nghĩa là một phần lớn số tiền được cất giữ tại đây không được bảo hiểm, ước tính hơn 93% tính đến ngày 31/12.

Trong thời gian ngắn, những con số này không gây ra bất kỳ cảnh báo nào. SVB dễ dàng vượt qua các rào cản pháp lý đánh giá tình hình tài chính. Nhưng "phía dưới của tảng băng" là những tổn thất nghiêm trọng với trái phiếu dài hạn - khoản mục đã tăng đột biến trong thời kỳ tăng trưởng tiền gửi. Khi lãi suất còn quanh 0%, các ngân hàng tích cực mua vào trái phiếu chính phủ kỳ hạn dài, rủi ro thấp. Tuy nhiên, khi Fed nâng lãi để đối phó lạm phát, giá trị số trái phiếu này giảm theo, khiến các ngân hàng phải gánh khoản lỗ khổng lồ trên giấy tờ.

Ngân hàng này ghi nhận khoản lỗ nếu tính theo giá thị trường vượt quá 15 tỷ USD vào cuối năm 2022 với các chứng khoán nắm giữ đến ngày đáo hạn, gần như tương đương với toàn bộ vốn chủ sở hữu là 16,2 tỷ USD.

Giá cổ phiếu SVB lao dốc mạnh trước khi phá sản

Sự sụp đổ đã diễn ra vào ngày 10/3, sau khi SVB từ bỏ kế hoạch tăng vốn cổ phần khi cổ phiếu của ngân hàng này giảm hơn 60%. Theo Financial Times, Tổ chức Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) đã thông báo sẽ đóng cửa SVB và người gửi tiền được cơ quan này đảm bảo sẽ có thể tiếp cận tiền của mình chậm nhất vào sáng ngày 13/3.

Với tổng tài sản khoảng 209 tỷ USD, SVB đã trở thành ngân hàng phá sản lớn thứ hai trong lịch sử nước Mỹ, chỉ sau vụ sụp đổ của Washington Mutual năm 2008.

Quy mô rút tiền tại SVB đã được tiết lộ trong một lệnh của cơ quan quản lý tài chính bang California vào cùng ngày 10/3. Cơ quan này cho biết SVB đã mất khả năng thanh toán và thanh khoản của ngân hàng là không đủ để duy trì hoạt động.

Tờ lệnh trên cũng tiết lộ rằng SVB có “số dư tiền mặt âm” khoảng 958 triệu USD. Nhiều khách hàng của SVB là các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) cũng như các start-up công nghệ và chăm sóc sức khoẻ. Một số có số dư tài khoản tại SVB vượt quá số tiền tối đa được bảo đảm bởi FDIC.

Cơ quan quản lý cho biết các khách hàng thuộc nhóm trên sẽ nhận được khoản thanh toán ban đầu vào tuần tới và phần còn lại sẽ phụ thuộc vào chuyện gì sẽ xảy ra với tài sản của SVB.

Chứng khoán Việt có thể giảm

Sự sụp đổ của ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) cũng đã dấy lên lo ngại sẽ trở thành hiệu ứng domino gây ra làn sóng bán tháo cổ phiếu ngân hàng toàn cầu, trong đó có thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ông Vicente Nguyen, Giám đốc đầu tư của AFC Vietnam Fund.

Ông Vicente Nguyen, Giám đốc đầu tư (CIO) AFC Vietnam Fund (quỹ đầu tư quy mô hơn 70 triệu USD) đưa ra nhận định, sự sụp đổ này mang tính nội bộ của ngân hàng SVB hơn là một rủi ro mang tính hệ thống.

Nếu đã không phải rủi ro mang tính hệ thống thì khả năng lây lan sẽ hạn chế và sớm được ngăn chặn. Và nếu đúng như thế thì tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam cũng không đáng kể.

Tuy nhiên, theo CIO AFC Vietnam Fund, có thể thị trường chứng khoán sẽ xuất hiện một nhịp điều chỉnh trong ngắn hạn. Song, đối với AFC nhịp chỉnh này là cơ hội mua vào, đối với nhà đầu tư cá nhân dài hạn cũng vậy.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng Cá nhân Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng sẽ không có một cuộc khủng hoảng nào từ SVB.

Nhưng trong một vài phiên đầu tuần sẽ bị ảnh hưởng bởi tâm lý nhà đầu tư đang sợ xảy ra khủng hoảng như năm 2008. Thị trường trong đầu tuần có thể sẽ nhúng xuống nhưng không quá mạnh và tâm lý nhanh chóng lấy lại được tích cực.

Điểm sáng là dòng tiền đang có xu hướng khỏe và tăng lên, sự phân hóa có xảy ra nên không có kịch bản quá xấu để thị trường cắm sâu. Tin xấu cũng đã ra rồi, các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ đã trấn an, hệ thống ngân hàng Mỹ đang khá tốt.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích Khối khách hàng cá nhân, Chứng khoán Yuanta VN

Vấn đề là một số ngân hàng khác đang trong tình trạng bị rút tiền như vậy, tâm lý lo sợ đổ vỡ domino tuy nhiên đó là lý do Fed sẽ hơi chững lại về hành động của mình trong thời gian tới. Cách đây mấy hôm Fed rất cứng rắn tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, có khả năng cao Fed sẽ hoảng, hành động để cứu và sẽ không xảy ra domino. Nên nhớ rằng, các ngân hàng lớn vẫn đang thừa thanh khoản, đang rất ổn nên trong trường hợp bank run lại là cơ hội đi mua cổ phiếu giá rẻ.

"Nhà đầu tư có tỷ trọng tiền mặt cao tận dụng nhịp chỉnh có thể mua thăm dò tỷ trọng thấp vì dò ở vùng đáy không nên mua lượng lớn, không dùng margin, chủ yếu để thăm dò xu hướng thị trường. Trong kịch bản tích cực, thị trường giảm đầu tuần và cuối tuần sẽ hồi lại", ông Nguyễn Thế Minh khuyến nghị.

Với góc nhìn thận trọng, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, sự kiện SVB phá sản nhà đầu tư rất khó để đưa ra nhận định chính xác bởi đa số sẽ không có đủ thông tin về SVB cũng như mô hình vận hành của nền tài chính lớn nhất thế giới. Do đó tác động của sự kiện ra sao, hệ quả lớn hay nhỏ, rộng hay hẹp, rất khó để đưa ra kết luận.