Ngân hàng SVB phá sản liệu có châm ngòi cho khủng hoảng tài chính?

WB khuyến nghị chính sách cho Việt Nam sau vụ ngân hàng SVB phá sản

Ngày 10/3 vừa qua, Silicon Valley Bank (SVB), một trong những ngân hàng lớn nhất Thung lũng Silicon và lớn thứ 16 ở Mỹ, đã tuyên bố phá sản. Động thái đã khiến thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc trong phiên giao dịch cuối cùng của tuần này và làm rung chuyển thị trường tài chính toàn cầu khi hàng tỷ USD tiền gửi của nhiều công ty và nhà đầu tư "mắc kẹt."

Theo các chuyên gia, việc SVB phá sản sẽ khó lan rộng bởi vì quy mô tài sản không quá lớn và chất lượng tài sản là khá ổn.

Chuyên gia nhận định việc SVB phá sản sẽ khó lan rộng bởi vì quy mô tài sản không quá lớn và chất lượng tài sản là khá ổn.

Theo phóng viên TTXVN tại Mỹ, SVB sụp đổ sau khi khách hàng đổ xô tới rút tiền trong tuần này do lo lắng về tình trạng tài chính của ngân hàng. Đây là vụ sụp đổ ngân hàng thương mại lớn thứ nhì trong lịch sử nước Mỹ, sau vụ ngân hàng Washington Mutual (WaMu) sụp đổ năm 2008 vào thời kỳ khủng hoảng tài chính.

Giới chức điều hành ngân hàng bang California ngay lập tức đóng cửa SVB và chỉ định Cơ quan Bảo hiểm tiền gửi liên bang (FDIC) là nơi nhận tiền bán các tài sản của SVB sau này. Theo thông báo của FDIC, trụ sở chính cũng như toàn bộ chi nhánh của SVB sẽ được mở cửa lại vào đầu tuần này và tất cả những khách hàng có bảo hiểm tiền gửi sẽ được rút hết số tiền của mình chậm nhất là trong sáng hôm đó.

Tuy nhiên, theo FDIC, tính tới cuối năm 2022, có tới 89% trong tổng số 175 tỷ USD tiền gửi ở SVB là không có bảo hiểm tiền gửi. Chính vụ việc bất ổn nêu trên của thị trường Mỹ đã khiến giới tài chính toàn cầu vô cùng hoang mang và phải đặt ra câu hỏi liệu vụ việc này có châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng tài chính?

Trả lời cho vấn đề này, Chuyên gia tài chính Phan Lê Thành Long đã có cuộc chia sẻ trên kênh Tài chính và Kinh doanh. Theo ông Long, muốn đánh giá được vấn đề này cần phải nhìn vào quy mô và phạm vi hoạt động của ngân hàng này.

ngân hàng SVB có quy mô tổng tài sản khoảng 200 tỷ USD, so với quy mô tài sản của hệ thống ngân hàng ở thời điểm hiện tại là không lớn, chỉ khoảng ở cỡ vừa chứ không phải thuộc nhóm "khủng". Nó nhỏ hơn nhiều so với quy mô của những ngân hàng như Bear Stearns (phá sản năm 2008) với tổng tài sản 350 tỷ USD là bước khởi đầu của khủng hoảng tài chính 2008.

Với quy mô thị trường và thanh khoản như hiện nay thì FDIC cũng có thể mang đống tài sản của SVB bán đi một cách dễ dàng. "Chất lượng tài sản của SVB ở mức tốt mặc dù vốn thì đã bị hụt hết. Chính vì chất lượng tài sản nên FDIC khá mạnh tay trong việc xử lý và tuyên bố phá sản SVB", ông Long chia sẻ.

Theo ông Long, FDIC đã rất nhanh chóng trong việc xử lý phá sản cho SVB. Có vẻ như ngay trong ngày thứ Bảy (11/3) họ đã xử lý xong dữ liệu và ngay sáng thứ Hai (13/3) FDIC đã có thông cáo chính thức trên website của mình rằng đã xác định được thông tin của người gửi tiền.

Thông thường để ra được những thông tin này, FDIC phải làm việc để xác định trạng thái của những người gửi tiền, ví như ngưỡng tiền gửi của khách hàng có vượt mức bảo hiểm tiền gửi hay không và còn thêm các thông tin liên quan đến các khoản đầu tư, khoản nợ hay nghĩa vụ khác của khách hàng tại đây.

Chuyên gia Phan Lê Thành Long cho rằng ngân hàng cỡ nhỏ tại Việt Nam để xác định những dữ liệu dạng như vậy có khi phải mất cả năm, nhưng với FDIC họ chỉ xử lý xong trong một ngày.

Nhận định về khả năng lan rộng của sự sụp đổ này, ông Long nhận định rằng vụ việc của SVB sẽ không tạo ra hiệu ứng lan truyền, mà chỉ là vấn đề tâm lý trên thị trường.

"Bản thân vụ việc của SVB sẽ không lan rộng nhưng vấn đề lớn nhất là chính vụ việc này cho thấy tốc độ tăng lãi suất của Fed đã tạo ra những mầm mống, thực trạng suy giảm giá trị tài sản của các ngân hàng Mỹ", ông Long cho hay.

Thực tế cho thấy rằng ngay sau đó ngân hàng Signature Bank cũng tuyên bố phá sản và FDIC phải vào xử lý mặc dù có quy mô nhỏ (khoảng 20 tỷ USD).

Sự việc SVB đã khiến cho nhiều chuyên gia kỳ vọng Fed sẽ có sự thay đổi về chính sách tăng lãi suất của mình. Theo nhận định mới nhất của Goldman Sach, Fed có thể sẽ không tăng lãi suấttrong kỳ họp tới.

Trên thực tế, nếu như không có sự kiện SVB đổ vỡ cho thấy dấu hiệu rõ ràng của sự ảnh hưởng tiêu cực tới chất lượng tài sản của hệ thống ngân hàng Mỹ thì Fed sẽ tăng lãi suất và thậm chí tăng mạnh.

Tuy nhiên, những tình huống mới này sẽ khiến các thành viên của Fed phải cân nhắc rất kỹ lưỡng và sức ép lên các thành viên của FOMC của Fed trong tuần tới là vô cùng lớn trong quyết định về lãi suất. "Họ sẽ phải cân nhắc tới những yếu tố mới phát sinh chứ không chỉ chăm chăm vào vấn đề lạm phát nữa", ông Long cho hay.

Theo chuyên gia, mặc dù "căn bệnh" của các ngân hàng tại Mỹ không tới chúng ta nhưng tại các ngân hàng Việt Nam cũng có những mầm bệnh tương tự như vậy.

Cổ phiếu SVB lao dốc mạnh những phiên gần đây và đã bị tạm dừng giao dịch

Trước đó, chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Chứng Khoán Yuanta Việt Nam, cho rằng mô hình quản trị rủi ro của SVB cũng có vấn đề khi chuyên huy động ngắn và cho vay dài hạn, mô hình này cũng không lạ lẫm ở các ngân hàng Việt Nam.

Tại Việt Nam, tỷ lệ huy động vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn (LDR) được quy định đến năm 2022 là 30% theo Thông tư 22 cũng là một trong những cách để giảm thiểu rủi ro mất cân đối vốn của các ngân hàng.

"Sau vụ việc này, tôi nghĩ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ càng kiên định việc kiểm soát tỷ lệ dư nợ cho vay so với tổng tiền gửi (LDR) của các ngân hàng thương mại," ông Minh cho hay.

Theo nhận định của TS.Cấn Văn Lực,Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia, việc SVB sụp đổ có gây ra tác động đối với thị trường tài chính toàn cầu và Việt Nam nhưng không nhiều.

Với tác động trực tiếp, chỉ số chứng khoán toàn cầu đã và đang giảm nhẹ, còn biến động trong ngắn hạn. Tuy nhiên, trong dài hạn việc huy động vốn của các công ty công nghệ, startups toàn cầu sẽ khó khăn hơn và bị đánh giá rủi ro hơn, nên có thể sẽ phải trả lãi suất cao hơn.

Với tác động gián tiếp, TS.Cấn Văn Lực cho rằng, sự cố SVB có thể sẽ khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) xem xét và điều chỉnh nhẹ kế hoạch điều hành lãi suất thời gian tới. Nhiều khả năng Fed sẽ phải điều chỉnh kế hoạch tăng lãi suất theo hướng tăng ít hơn và có thể dừng lại trong quý II/2023.

Trên thị trường chứng khoán, Sự sụp đổ của ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) cũng đã dấy lên lo ngại sẽ trở thành hiệu ứng domino gây ra làn sóng bán tháo cổ phiếu ngân hàng toàn cầu, trong đó có thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ông Vicente Nguyen, Giám đốc đầu tư (CIO) AFC Vietnam Fund (quỹ đầu tư quy mô hơn 70 triệu USD) đưa ra nhận định, sự sụp đổ này mang tính nội bộ của ngân hàng SVB hơn là một rủi ro mang tính hệ thống.

Nếu đã không phải rủi ro mang tính hệ thống thì khả năng lây lan sẽ hạn chế và sớm được ngăn chặn. Và nếu đúng như thế thì tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam cũng không đáng kể.

Tuy nhiên, theo CIO AFC Vietnam Fund, có thể thị trường chứng khoán sẽ xuất hiện một nhịp điều chỉnh trong ngắn hạn. Song, đối với AFC nhịp chỉnh này là cơ hội mua vào, đối với nhà đầu tư cá nhân dài hạn cũng vậy.