Ngân hàng Nhà nước đề xuất cơ chế đặc biệt cho vay vốn xanh

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước nhằm khuyến khích doanh nghiệp tư nhân, hộ và cá nhân kinh doanh vay vốn tại các ngân hàng thương mại để triển khai dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường – xã hội – quản trị (ESG).

Theo dự thảo, mức hỗ trợ lãi suất cố định là 2%/năm, tính trên dư nợ gốc trong toàn bộ thời hạn vay, áp dụng cho các khoản giải ngân bằng VND đến hết ngày 31/12/2030. Đối tượng được hưởng hỗ trợ gồm: doanh nghiệp tư nhân (không bao gồm doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI), hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

Điều kiện để được hỗ trợ là khoản vay phải hợp pháp, ký kết và giải ngân sau khi nghị định có hiệu lực, sử dụng đúng mục đích và thuộc danh mục dự án xanh, tuần hoàn hoặc ESG do Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố.

Các khoản vay sẽ không tiếp tục được hỗ trợ nếu rơi vào tình trạng nợ xấu, chậm trả lãi hoặc dự án không còn trong danh mục xanh. Khách hàng vi phạm sẽ phải hoàn trả toàn bộ phần lãi suất đã được hỗ trợ.

Dự thảo Nghị định gồm 9 điều, quy định chi tiết phạm vi, điều kiện, thời hạn hỗ trợ, nguồn vốn và cơ chế giám sát. Trong đó, NHNN chịu trách nhiệm hướng dẫn, theo dõi và tổng hợp báo cáo; Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác nhận, công bố danh mục dự án xanh, tuần hoàn và ESG; Bộ Tài chính bố trí kinh phí và quyết toán ngân sách.

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố lập dự toán, triển khai và giám sát việc chi hỗ trợ tại địa phương. Các ngân hàng thương mại trực tiếp cho vay, phối hợp xác minh thông tin và báo cáo theo quy định.

Kinh phí thực hiện sẽ được bố trí từ ngân sách nhà nước. Với các địa phương tự cân đối ngân sách, nguồn vốn hỗ trợ lãi suất sẽ được trích từ ngân sách địa phương. Những địa phương chưa tự cân đối được sẽ nhận bổ sung từ ngân sách trung ương.

Theo thống kê của NHNN, từ năm 2017 chỉ có 15 tổ chức tín dụng triển khai cho vay xanh, nhưng đến nay đã có 58 đơn vị báo cáo có phát sinh dư nợ tín dụng xanh. Tính đến cuối tháng 6/2025, dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 730.000 tỷ đồng, tăng 7,35% so với cuối năm 2024, chiếm 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế.

Tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng xanh giai đoạn 2017 – 2024 bình quân đạt hơn 21,2%/năm, cao hơn mức tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế (10 – 15%). Điều này cho thấy nhu cầu vốn xanh ngày càng lớn, trong khi chi phí vốn vẫn là rào cản cho nhiều doanh nghiệp.

Với cơ chế hỗ trợ lãi suất mới, NHNN kỳ vọng sẽ giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp, khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực xanh, tuần hoàn, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.