Nền tảng của Microsoft và Zoom sẽ bị tăng cường kiểm soát

Bối cảnh căng thẳng và mục tiêu tự chủ công nghệ

Trong một động thái mới cho thấy nỗ lực tự chủ về công nghệ, chính quyền Nga thông báo sẽ siết chặt hoạt động của các nền tảng công nghệ phương Tây như Microsoft và Zoom. Theo TechRadar, tuy các nền tảng này đã thông báo rút khỏi thị trường Nga từ năm 2022, nhưng thực tế cho thấy phần mềm và dịch vụ của họ vẫn đang được sử dụng phổ biến tại quốc gia này, chủ yếu thông qua giấy phép cũ hoặc phương thức gián tiếp.

Động thái của chính phủ Nga xuất phát từ lo ngại rằng việc tiếp tục sử dụng sản phẩm của các công ty nước ngoài sẽ làm chậm quá trình phát triển các giải pháp công nghệ trong nước. Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp Nga cho rằng sự hiện diện dai dẳng của Microsoft và Zoom dù không chính thức vẫn mang lại lợi nhuận cho các công ty phương Tây và khiến các sản phẩm công nghệ nội địa khó có cơ hội cạnh tranh.

Theo nguồn tin trong nước, nhiều doanh nghiệp công nghệ của Nga ước tính thiệt hại hàng tỷ rúp mỗi năm do “cuộc chơi không cân bằng” với các phần mềm ngoại nhập vốn đã chiếm lĩnh thị trường từ lâu.

Tình trạng sử dụng thực tế và các lỗ hổng kiểm soát

Zoom đã ngừng cung cấp dịch vụ cho tổ chức chính phủ Nga từ cuối năm 2022 và không còn cấp phép mới cho người dùng tại đây. Microsoft cũng tuyên bố dừng bán sản phẩm mới ngay sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra. Tuy nhiên, nhiều cơ quan và doanh nghiệp tại Nga vẫn tiếp tục sử dụng các phần mềm như Windows, Office hay Microsoft Teams nhờ vào giấy phép đã được cấp trước đó hoặc thông qua các phương thức thay thế không chính thức.

Việc các sản phẩm này vẫn có mặt trong hoạt động hàng ngày của nhiều đơn vị gây lo ngại về bảo mật và kiểm soát dữ liệu. Đồng thời, điều này cũng phản ánh thực tế rằng các phần mềm trong nước chưa thể thay thế toàn diện về hiệu năng, tính ổn định và mức độ tích hợp hệ thống.

Mặc dù một số công ty công nghệ Nga đang nỗ lực phát triển các giải pháp thay thế, nhưng việc tạo ra sản phẩm có chất lượng tương đương các nền tảng toàn cầu như Microsoft là điều không dễ dàng. Điều này dẫn đến tình trạng "lệ thuộc ngầm" vào công nghệ phương Tây, trái với mục tiêu mà chính phủ Nga đề ra.

Chiến lược dài hạn: Phát triển hệ sinh thái công nghệ nội địa

Để đối phó với thách thức này, chính phủ Nga đang đẩy mạnh chiến lược phát triển phần mềm trong nước, với trọng tâm là xây dựng hệ sinh thái công nghệ độc lập. Việc siết chặt hoạt động của Microsoft và Zoom chỉ là một phần trong kế hoạch tổng thể nhằm tái cấu trúc ngành công nghệ thông tin Nga.

Theo giới chức Nga, đầu tư cho các dự án phần mềm nội địa sẽ được tăng mạnh trong thời gian tới, hướng đến việc tạo ra các nền tảng có thể thay thế hoàn toàn dịch vụ phương Tây trong lĩnh vực viễn thông, quản lý dữ liệu, học trực tuyến và quản trị doanh nghiệp.

Ngoài ra, các cơ quan nhà nước cũng được yêu cầu ưu tiên sử dụng phần mềm nội địa, tiến tới loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm công nghệ đến từ Mỹ và châu Âu trong những lĩnh vực trọng yếu.

Tuy nhiên, việc thay thế hoàn toàn các phần mềm phổ biến như Microsoft Office, Windows hay Zoom không phải là nhiệm vụ dễ dàng, đặc biệt trong bối cảnh chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu vẫn còn phụ thuộc lẫn nhau. Giới chuyên gia đánh giá, Nga sẽ cần thêm thời gian và nguồn lực để xây dựng được nền tảng phần mềm đủ khả năng đáp ứng yêu cầu sử dụng đại trà và bền vững về lâu dài.