Mục tiêu 5 năm tới sử dụng 100% xe điện, thành phố được mệnh danh "Venice phương Bắc" có chiến lược gì đặc biệt?

Amsterdam đặt mục tiêu trở thành đô thị không phát thải vào năm 2030

Trong làn sóng chuyển đổi giao thông toàn cầu nhằm ứng phó biến đổi khí hậu, Amsterdam – thủ đô Hà Lan đang nổi lên như một trong những hình mẫu tiên phong. Thành phố này không chỉ đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ loại bỏ hoàn toàn các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch, mà còn đang triển khai một lộ trình cụ thể và đa chiều xoay quanh trung tâm là xe điện (EV).

Amsterdam sớm nhận ra rằng ô nhiễm không khí và tiếng ồn do xe chạy bằng xăng, dầu không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn làm giảm chất lượng sống tại đô thị. Vì vậy, chính quyền thành phố đã công bố kế hoạch cấm toàn bộ các phương tiện phát thải CO₂ vào năm 2030. Cụ thể:

• Từ 2020: giới hạn xe xăng, dầu cũ vào trung tâm.
• Đến 2025: toàn bộ xe buýt công cộng phải chuyển sang xe điện hoặc nhiên liệu sạch.
• Từ 2030: tất cả phương tiện lưu thông, bao gồm cả taxi, xe giao hàng, thuyền bắt buộc không phát thải.

Đây là một trong những cam kết mạnh mẽ nhất tại châu Âu về giao thông bền vững.

Hạ tầng sạc điện – nhân tố quyết định thành công của xe điện

Để hỗ trợ mục tiêu điện hóa, Amsterdam tập trung đầu tư vào hệ thống trạm sạc điện công cộng – được đánh giá là dày đặc bậc nhất châu Âu. Tính đến cuối năm 2024, thành phố có hơn 5.000 trạm sạc, trung bình cứ mỗi 400–500m lại có một điểm sạc. Điều này giúp giảm bớt tâm lý e ngại "hết pin giữa đường" của người dùng EV.

Đặc biệt, người dân có thể đề xuất lắp trạm sạc tại khu vực sinh sống nếu chưa có sẵn, qua đó thúc đẩy chuyển đổi từ nhu cầu thực tiễn. Ngoài ra, các trạm sạc nhanh được bố trí gần nhà ga, bến tàu, trạm taxi – hỗ trợ quá trình điện hóa phương tiện dịch vụ và công cộng.

Chính sách đồng bộ từ hạ tầng, tài chính đến thay đổi hành vi giao thông

Amsterdam không chỉ dừng lại ở việc thay thế xe xăng bằng xe điện, mà còn hướng tới mục tiêu cao hơn: giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân.

Đầu tiên là việc xây dựng đội xe công cộng không phát thải: đến 2025, toàn bộ xe buýt sẽ là EV, trong khi hơn 90% taxi tại nhà ga trung tâm và sân bay đã sử dụng xe điện hoặc hybrid. Thành phố cũng áp dụng quy định nghiêm ngặt với xe giao hàng: từ 2025, xe chạy nhiên liệu hóa thạch bị cấm vào khu trung tâm.

Thứ hai là các biện pháp hỗ trợ tài chính: người mua xe điện cá nhân được trợ giá tới 5.000 euro, doanh nghiệp được hỗ trợ tới 10.000 euro khi mua xe tải điện. Xe điện còn được miễn một số loại thuế, được phép đỗ xe miễn phí và ưu tiên làn đường riêng.

Thứ ba là định hình lại hạ tầng giao thông: Amsterdam giảm chỗ đậu xe cá nhân, mở rộng mạng lưới xe buýt, tàu điện, metro, tăng không gian đi bộ và phát triển các khu vực sử dụng chung xe điện như WeDriveSolar, MyWheels.

Mô hình chia sẻ xe giúp giảm số lượng xe cá nhân, giảm ùn tắc và sử dụng hiệu quả tài nguyên đô thị.

Vẫn còn những rào cản cần vượt qua

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, Amsterdam vẫn đối mặt với những thách thức không nhỏ trong quá trình chuyển đổi sang xe điện.

Thứ nhất là chi phí: dù có trợ giá, việc sở hữu xe điện vẫn là gánh nặng với nhóm thu nhập thấp.

Thứ hai là không gian: nhiều khu dân cư cũ không có gara riêng, khiến việc sạc xe gặp khó khăn.

Để khắc phục, chính quyền đang triển khai trạm sạc trên vỉa hè, tích hợp sạc vào cột đèn và bãi xe chung cư. Trí tuệ nhân tạo (AI) được đưa vào để phân tích dữ liệu sử dụng, tối ưu hóa vị trí trạm sạc và cải thiện trải nghiệm người dùng.

Chiến lược chuyển đổi giao thông của Amsterdam cho thấy sự phối hợp đồng bộ giữa quy hoạch đô thị, hạ tầng kỹ thuật và chính sách tài chính. Quan trọng hơn, đây không chỉ là sự thay đổi phương tiện mà còn là chuyển dịch văn hóa di chuyển, hướng tới một đô thị thân thiện với môi trường, sức khỏe và chất lượng sống bền vững.