Mùa báo cáo tài chính đến gần, giá cổ phiếu sẽ phản ứng thế nào?

Khi kỳ vọng đã đi trước thực tế

Mùa công bố báo cáo tài chính quý II đang đến gần, và không ít nhà đầu tư mới tham gia thị trường thường kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ tăng mạnh nếu doanh nghiệp báo lãi cao. Tuy nhiên, thực tế thị trường chứng khoán không vận hành đơn giản như vậy.

Trong nhiều trường hợp, kết quả kinh doanh tốt đã được thị trường dự đoán từ trước, thậm chí phản ánh phần lớn vào giá cổ phiếu ngay trong những tuần trước khi báo cáo chính thức được công bố. Đến khi thông tin ra mắt, cổ phiếu không tăng thêm mà thậm chí có thể điều chỉnh do hoạt động chốt lời.

Trường hợp cổ phiếu HPG là một ví dụ gần đây. Trong hai tuần trước khi công bố kết quả kinh doanh quý, mã này đã tăng hơn 20% nhờ kỳ vọng lợi nhuận phục hồi. Nhưng sau khi doanh nghiệp chính thức công bố báo cáo kết quả kinh doanh tích cực, giá cổ phiếu không tăng thêm mà quay đầu giảm nhẹ, điều thường thấy khi “tin tốt” không còn là điều bất ngờ.

Tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng – cổ phiếu vẫn có thể giảm

Một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến phản ứng giá là mức độ kỳ vọng của thị trường. Có những doanh nghiệp công bố mức tăng trưởng lợi nhuận cao so với cùng kỳ, nhưng vẫn không đạt kỳ vọng chung, dẫn tới phản ứng tiêu cực từ phía nhà đầu tư.

Ví dụ, nếu một doanh nghiệp được dự báo sẽ tăng trưởng 40% lợi nhuận trong quý, nhưng thực tế chỉ đạt mức tăng 25%, thì dù vẫn là con số tích cực, giá cổ phiếu vẫn có thể chịu áp lực giảm do không đáp ứng được kỳ vọng đã hình thành từ trước.

Trên thị trường chứng khoán, con số thực tế không đủ – quan trọng hơn là con số đó so với điều thị trường đã mong đợi như thế nào.

Khi kết quả xấu không còn là bất ngờ

Ở chiều ngược lại, không ít trường hợp doanh nghiệp công bố kết quả kinh doanh không mấy tích cực – thậm chí thua lỗ – nhưng cổ phiếu lại tăng giá. Hiện tượng này phản ánh việc thị trường đã "chiết khấu" thông tin tiêu cực từ sớm.

Khi giới đầu tư đã chuẩn bị tâm lý cho một kết quả kém, báo cáo tài chính được công bố không còn gây sốc. Thậm chí, nếu mức lỗ thấp hơn dự kiến, cổ phiếu có thể hồi phục do tâm lý bớt lo ngại.

Đây là điều thường gặp trong các ngành có chu kỳ rõ nét, như bất động sản, bán lẻ hay thép – khi giai đoạn khó khăn được phản ánh mạnh mẽ vào giá, và kỳ vọng phục hồi sớm manh nha.

Định giá thấp, xuất hiện tín hiệu hồi phục – cơ hội đầu tư?

Trong những trường hợp cổ phiếu đã giảm sâu, kết quả kinh doanh xấu có thể không còn là yếu tố khiến giá giảm tiếp – đặc biệt nếu xuất hiện tín hiệu cải thiện từ hoạt động sản xuất kinh doanh, như lượng đơn hàng tăng, biên lợi nhuận hồi phục hoặc giảm lỗ so với quý trước.

Một số nhà đầu tư dài hạn có xu hướng theo dõi các tín hiệu này để “đón đầu” quá trình phục hồi, thay vì đợi doanh nghiệp báo cáo lãi trở lại mới tham gia. Đây là cách tiếp cận mang tính chủ động nhưng cũng đòi hỏi sự đánh giá cẩn trọng về triển vọng doanh nghiệp.

Thị trường phản ánh kỳ vọng, không chỉ là kết quả

Từ các trường hợp trên, có thể thấy phản ứng của giá cổ phiếu không đơn thuần phụ thuộc vào kết quả kinh doanh tốt hay xấu, mà chủ yếu dựa trên mức độ kỳ vọng và sự bất ngờ mà báo cáo tài chính mang lại.

Với nhà đầu tư, việc đọc hiểu và so sánh kỳ vọng với thực tế quan trọng không kém gì việc phân tích con số trong báo cáo tài chính. Thị trường vận hành dựa trên kỳ vọng về tương lai, và chính sự sai lệch giữa kỳ vọng với kết quả mới là yếu tố kích hoạt biến động giá.

Lời khuyên dành cho nhà đầu tư

Trong mùa công bố kết quả kinh doanh, nhà đầu tư cần lưu ý:

• Quan sát phản ứng giá trước ngày công bố: Nếu cổ phiếu đã tăng mạnh, có thể thị trường đã phản ánh sớm thông tin tích cực.
• Không chỉ nhìn con số tăng trưởng, mà cần hiểu mức kỳ vọng của thị trường đã đặt ra là bao nhiêu.
• Tìm kiếm cơ hội ở những doanh nghiệp có dấu hiệu hồi phục sau giai đoạn khó khăn, thay vì chỉ tập trung vào kết quả hiện tại.

Chứng khoán là cuộc chơi của kỳ vọng. Khi hiểu được điều thị trường đang chờ đợi, nhà đầu tư sẽ hạn chế được những quyết định cảm tính và tăng khả năng lựa chọn thời điểm phù hợp.