Một vùng đất "thủ phủ" giáp sông Hồng của Ninh Bình đang phát huy rất tốt di sản truyền thống, thu nhập người dân tới 150 triệu/năm sau sáp nhập

Bước chuyển mình từ làng nghề trăm năm

Phường Vị Khê (tỉnh Ninh Bình) được hình thành trên cơ sở hợp nhất xã Nam Điền (huyện Nam Trực) và phường Nam Phong (TP Nam Định cũ). Tên gọi Vị Khê được lấy từ làng Vị Khê – làng nghề trồng cây cảnh nổi tiếng tồn tại hàng trăm năm qua. Nằm ven sông Hồng hiền hòa, vùng đất này từ lâu đã gắn liền với nghề trồng hoa, cây cảnh, đào, quất.

Với hơn 1.440 ha diện tích gieo trồng, phường Vị Khê ngày nay gần như toàn bộ hướng về phát triển nghề cây cảnh, coi đây là nền tảng để xây dựng nền kinh tế xanh, gắn với du lịch sinh thái và trải nghiệm nông nghiệp. Sự sáp nhập hành chính đã mang lại “cú hích” lớn, giúp bộ máy tinh gọn hơn, khai thác hiệu quả tiềm năng vùng đất trù phú.

Hiện nay, hơn 95% hộ dân trong phường gắn bó với nghề cây cảnh; riêng làng cổ Vị Khê đạt 100% hộ sản xuất cây cảnh, với quy mô đa dạng từ hộ gia đình đến trang trại chuyên nghiệp. Từ hơn 200 hội viên ban đầu, Hội Sinh vật cảnh phường Vị Khê nay đã có tới 3.000 hội viên, trong đó có hơn 20 nghệ nhân cấp quốc gia và gần 100 nghệ nhân cấp tỉnh. Sự lớn mạnh về số lượng và chất lượng giúp hội thường xuyên tổ chức các triển lãm, trưng bày cây cảnh nghệ thuật quy mô lớn, thu hút đông đảo khách trong và ngoài tỉnh.

Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Vị Khê, ông Đỗ Đình Điểm, cho biết: “Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, Đảng ủy phường đã phát huy trí tuệ tập thể, ban hành nghị quyết chuyên đề xác định nghề trồng hoa, cây cảnh là ngành kinh tế mũi nhọn. Chủ trương này nhanh chóng đi vào thực tiễn, tạo đòn bẩy quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu”.

Chủ trương đó đã giúp hình thành các vùng sản xuất chuyên biệt: Vùng cây cảnh cổ và nghệ thuật ở miền Điền Xá; Vùng hoa đào, quất thế tại miền Nam Mỹ; Vùng trà, hải đường ở miền Nam Toàn; Vùng chuyên canh hoa tươi, quất Tết ở miền Nam Phong. Sự quy hoạch rõ ràng tạo nên mạng lưới sản xuất khép kín, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và tăng sức cạnh tranh của thương hiệu cây cảnh Vị Khê trên thị trường.

Phát huy di sản làng nghề, kiến tạo động lực phát triển mới

Trong giai đoạn phát triển mới, phường Vị Khê xác định mục tiêu đến năm 2030 thu ngân sách đạt 275 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người đạt 150 triệu đồng/năm. Để đạt được mục tiêu này, Đảng bộ phường đề ra ba khâu đột phá chiến lược: (1) Hoàn thiện hệ thống hạ tầng; (2) Quy hoạch, quảng bá thương hiệu gắn du lịch và thương mại; (3) Đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong quản lý và sản xuất.

Hạ tầng kinh tế - xã hội được ưu tiên đầu tư theo hướng kết nối các làng nghề truyền thống với trung tâm dịch vụ, du lịch và thương mại. Hệ thống giao thông nội vùng, đặc biệt là các tuyến liên làng, đang được nâng cấp để phục vụ vận chuyển, trưng bày và xuất khẩu cây cảnh. Song song, phường tăng cường công tác đào tạo nghề, bồi dưỡng lớp nghệ nhân trẻ, chuẩn hóa kỹ năng chăm sóc, tạo dáng và vận chuyển sản phẩm, hướng tới chuyên nghiệp hóa làng nghề.

Về chính trị, phường Vị Khê tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, chú trọng nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở, phát huy tinh thần đoàn kết và đổi mới sáng tạo. Chính quyền phường hướng đến mô hình “chính quyền thân thiện, phục vụ Nhân dân”, gắn liền với cải cách thủ tục hành chính và xây dựng chính quyền số, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp và hợp tác xã.

Điểm đáng chú ý trong quá trình phát triển của Vị Khê là sự kết hợp hài hòa giữa di sản và tư duy kinh tế hiện đại. Nghề cây cảnh không chỉ mang tính nghệ thuật, mà còn trở thành biểu tượng văn hóa sống, phản ánh giá trị lao động và thẩm mỹ của con người vùng sông Hồng. Mỗi cây thế, chậu cảnh được tạo hình tỉ mỉ không chỉ là sản phẩm thương mại, mà còn là tác phẩm nghệ thuật mang hơi thở truyền thống, được nhiều nhà sưu tập trong và ngoài nước tìm mua.

Đặc biệt, sự đồng lòng của người dân và vai trò tiên phong của các đảng viên – chủ nhà vườn tiêu biểu đã trở thành hạt nhân dẫn dắt phong trào phát triển kinh tế. Cùng với đó, phường đang đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp, hợp tác xã và các nhà vườn ở các tỉnh bạn, mở rộng tiêu thụ sản phẩm qua sàn thương mại điện tử và hội chợ chuyên ngành.

Vị Khê hôm nay là biểu tượng của sự hồi sinh di sản làng nghề trong nhịp sống hiện đại. Từ những thửa ruộng xưa, nay mọc lên những “công xưởng xanh” tràn ngập sắc hoa và cây cảnh, nơi nghệ thuật, kinh tế và truyền thống giao hòa. Mỗi mùa Tết đến, hàng vạn tác phẩm cây cảnh từ Vị Khê lại theo dòng xe đi khắp mọi miền đất nước.