Một trong những quốc gia giàu nhất châu Âu quan tâm tới dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Hợp tác đa lĩnh vực và tầm nhìn về giao thông tương lai

Trong cuộc phỏng vấn nhân ngày Quốc khánh Pháp (14/7), Đại sứ Pháp tại Việt Nam – ông Olivier Brochet đã nhấn mạnh mối quan tâm đặc biệt của Chính phủ Pháp đối với các dự án phát triển hạ tầng giao thông tại Việt Nam, đặc biệt là hệ thống metro và đường sắt cao tốc. Theo Đại sứ, Pháp không chỉ theo dõi sát sao các kế hoạch đấu thầu metro tại Hà Nội và TP.HCM mà còn sẵn sàng đóng góp vào những dự án chiến lược dài hạn như tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam.

Quan hệ song phương giữa Việt Nam và Pháp đã kéo dài hơn nửa thế kỷ, với nhiều thành tựu đáng kể trong các lĩnh vực từ văn hóa, quốc phòng, đến chuyển đổi năng lượng và y tế. Trong đó, giao thông đường sắt nổi lên là một trong những lĩnh vực hợp tác trọng điểm. Pháp đã có mặt trong các dự án metro nổi bật như Nhổn – Ga Hà Nội hay tuyến số 1 Bến Thành – Suối Tiên tại TP.HCM, đóng vai trò tư vấn, tài trợ và công nghệ.

Không dừng lại ở đó, các doanh nghiệp Pháp, điển hình là Tổng công ty Đường sắt Quốc gia Pháp (SNCF), mong muốn chuyển giao công nghệ, hỗ trợ đào tạo nhân lực và thậm chí cung cấp vốn để giúp Việt Nam xây dựng một hệ thống đường sắt hiện đại, lấy cảm hứng từ chính mô hình đã thành công ở châu Âu – TGV.

TGV – Biểu tượng tốc độ và hiệu quả của nước Pháp

Ra đời từ năm 1981 với tuyến đầu tiên nối Paris – Lyon, tàu cao tốc TGV (Train à Grande Vitesse) đã định hình lại toàn bộ cách người Pháp di chuyển, đồng thời trở thành biểu tượng công nghệ của nước này. Với tốc độ khai thác lên đến 320 km/h, TGV đã thay thế một phần đáng kể hàng không nội địa, rút ngắn thời gian đi lại giữa các vùng kinh tế trọng điểm.

Hệ thống TGV vận hành trên mạng lưới LGV (Ligne à Grande Vitesse) – các tuyến đường sắt chuyên biệt được thiết kế riêng cho tàu cao tốc với tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt: bán kính cong lớn, độ dốc nhỏ, ít giao cắt. Hiện tại, Pháp đã xây dựng hơn 2.700 km đường sắt cao tốc, tập trung theo mô hình “hoa thị” tỏa từ Paris đến các thành phố lớn như Bordeaux, Marseille, Strasbourg, Lille...

Điểm đáng chú ý là khả năng kết nối xuyên biên giới mà TGV mang lại. Thông qua các tuyến liên vận như Eurostar (Pháp – Anh), Thalys (Pháp – Bỉ – Hà Lan – Đức), Lyria (Pháp – Thụy Sĩ) hay Renfe-SNCF (Pháp – Tây Ban Nha), hành khách có thể dễ dàng di chuyển khắp châu Âu bằng đường sắt cao tốc, thay vì phụ thuộc vào đường hàng không.

Gợi mở mô hình phát triển cho Việt Nam

Việc đến thăm SNCF trong chuyến công tác Pháp vào tháng 6 vừa qua càng cho thấy Việt Nam đang nghiêm túc trong việc tìm kiếm đối tác công nghệ và tài chính để phát triển ngành đường sắt cao tốc.

Mô hình TGV không chỉ thành công về mặt kỹ thuật mà còn tạo ra giá trị kinh tế – xã hội sâu rộng: kích thích đầu tư vùng, giảm ô nhiễm môi trường nhờ lượng khí thải thấp, tăng hiệu quả vận tải công cộng và tái cấu trúc đô thị quanh các ga tàu lớn.

Trong bối cảnh đang chuẩn bị cho dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam với vận tốc thiết kế 350 km/h, sự tham gia của các đối tác có kinh nghiệm như Pháp được kỳ vọng sẽ giúp giảm rủi ro công nghệ, tăng hiệu quả vận hành và tiết kiệm chi phí dài hạn.