Một tên lửa phóng giữa biển của Trung Quốc khiến cả thế giới phải dõi theo

Bước tiến kỹ thuật từ bệ phóng giữa biển

Ngày 11/10/2025, Trung Quốc tiếp tục ghi dấu ấn trong lĩnh vực hàng không vũ trụ khi tên lửa Gravity-1 được phóng thành công lần thứ hai từ biển Hoàng Hải, mang theo ba vệ tinh vào quỹ đạo. Vụ phóng được thực hiện bởi Orienspace, công ty hàng không vũ trụ tư nhân đang nổi lên như biểu tượng mới của năng lực khoa học – công nghệ Trung Quốc.

Gravity-1 (YL-1) hiện được xem là tên lửa sử dụng nhiên liệu rắn lớn nhất thế giới, với chiều cao 30 mét và khả năng mang tải trọng 6,5 tấn lên quỹ đạo thấp (LEO). Chuyến bay đầu tiên diễn ra vào tháng 1/2024, đánh dấu bước ngoặt lớn cho ngành phóng vệ tinh thương mại, và đến nay, lần phóng thứ hai từ một nền tảng di động trên biển ngoài khơi tỉnh Sơn Đông đã củng cố vị thế tiên phong của Orienspace trong thị trường đầy cạnh tranh này.

Không giống những dòng tên lửa nhiên liệu lỏng vốn phổ biến trên thế giới, Gravity-1 sử dụng nhiên liệu rắn hoàn toàn, đem lại loạt lợi thế đáng kể. Trước hết là thời gian chuẩn bị ngắn hơn, giúp giảm chi phí vận hành và tăng tính linh hoạt cho mỗi sứ mệnh. Việc phóng từ biển Hoàng Hải giúp hạn chế tối đa nguy cơ rơi mảnh vỡ xuống khu dân cư, đồng thời cho phép triển khai từ nhiều vị trí khác nhau mà không phụ thuộc vào các bãi phóng cố định.

Trong lần phóng này, Gravity-1 đã đưa ba vệ tinh thương mại lên quỹ đạo, gồm Jilin-1 Wide-Width 02B07 và hai vệ tinh thử nghiệm Shutianyu Star 01-02. Kết quả này không chỉ chứng minh độ ổn định của hệ thống phóng nhiên liệu rắn quy mô lớn, mà còn thể hiện khả năng xử lý đa tải trọng, một tiêu chí quan trọng trong xu hướng phóng vệ tinh chùm hiện nay.

Trung tâm Phóng vệ tinh Taiyuan – đơn vị từng chỉ thực hiện phóng trên đất liền nay đã mở rộng sang phóng biển, phối hợp cùng Orienspace. Đây là dấu mốc quan trọng, thể hiện sự đa dạng hóa chiến lược phóng của Trung Quốc, kết hợp giữa nhà nước và khu vực tư nhân, hướng tới tối ưu hóa chi phí và khai thác linh hoạt hạ tầng không gian.

Ý nghĩa chiến lược của Gravity-1

Với hai lần phóng thành công liên tiếp, Gravity-1 đang trở thành “ngôi sao mới” của ngành công nghiệp tên lửa thương mại toàn cầu. Orienspace cho biết trong giai đoạn tiếp theo công ty sẽ tăng tần suất phóng, cải tiến cấu trúc nhiên liệu để tăng tải trọng, đồng thời phát triển các phiên bản phục vụ vệ tinh viễn thám, thông tin liên lạc và Internet vệ tinh.

Sự xuất hiện của Gravity-1 mang nhiều hàm ý chiến lược. Trong bối cảnh thị trường vệ tinh thương mại bùng nổ, các doanh nghiệp và chính phủ đều tìm kiếm giải pháp phóng giá rẻ, đáng tin cậy và có thể triển khai nhanh. Với chi phí thấp hơn và khả năng phóng linh hoạt từ biển, Gravity-1 được kỳ vọng sẽ trở thành đối thủ trực tiếp của SpaceX – công ty đang thống trị thị trường với dòng Falcon 9.

Theo các chuyên gia hàng không vũ trụ, việc phóng từ biển là một hướng đi khôn ngoan của Trung Quốc. Cách làm này giảm phụ thuộc vào hạ tầng mặt đất, mở rộng phạm vi phóng ra nhiều vị trí, đồng thời tận dụng lợi thế địa lý ven biển để phát triển mạng lưới phóng di động.

Mặc dù vậy, Gravity-1 cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ những dòng tên lửa kỳ cựu như Falcon 9 của SpaceX hay Soyuz của Nga. Trong khi các đối thủ đang phát triển công nghệ tái sử dụng, Gravity-1 hiện vẫn là tên lửa dùng một lần, khiến chi phí phóng mỗi nhiệm vụ khó có thể giảm sâu. Tuy nhiên, với kỹ thuật nhiên liệu rắn tiên tiến và tốc độ triển khai nhanh, Trung Quốc đang sở hữu một “quân bài chiến lược” mới để chiếm lĩnh phân khúc thị trường đang phát triển mạnh mẽ.

Trong tương lai gần, khi các công ty tư nhân Trung Quốc tiếp tục nâng cấp công nghệ và mở rộng dịch vụ phóng vệ tinh, cuộc đua không gian thương mại toàn cầu sẽ ngày càng khốc liệt. Gravity-1 có thể chưa đạt tới khả năng tái sử dụng như Falcon 9 nhưng sự linh hoạt và tính sẵn sàng của nó khiến cả thế giới phải theo dõi sát sao.