Một nghề nghiệp từng là “vàng ròng”, giờ biến mất không dấu vết dưới tay AI sau vài năm

Một nghề từng được tung hô, nay đã bị chính AI thay thế

Chỉ mới hai năm trước, prompt engineering – hay còn gọi là kỹ sư gợi lệnh được xem là một trong những “cửa ngõ vàng” dẫn vào ngành công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Thị trường lao động từng chứng kiến sự bùng nổ của vị trí này với hàng loạt hồ sơ trên LinkedIn, mức lương cao và rào cản gia nhập thấp. Prompt engineering không yêu cầu bằng cấp chuyên sâu, không cần biết code, nhưng vẫn được săn đón như một nghề nghiệp mới mẻ, tiềm năng và dễ tiếp cận.

Tuy nhiên, bức tranh năm 2025 đã hoàn toàn khác. Prompt engineering gần như biến mất khỏi bản đồ tuyển dụng. “AI đang ăn chính việc làm của mình,” CEO Malcolm Frank của TalentGenius nhận định trên Fast Company. Giờ đây, việc thiết kế prompt – tức là cách đặt câu hỏi hoặc hướng dẫn cho mô hình ngôn ngữ – chỉ còn là một phần nhỏ trong chuỗi nhiệm vụ của các kỹ sư AI, hoặc thậm chí được chính AI thực hiện.

Theo Allison Shrivastava, chuyên gia phân tích từ Indeed, prompt engineering chưa từng được định danh là một vị trí tuyển dụng chính thức. “Tôi không thấy các doanh nghiệp đăng tuyển công việc này như một vị trí riêng biệt,” bà nói. Thay vào đó, kỹ năng tạo prompt giờ được coi là một yêu cầu phụ trong các vai trò kỹ thuật cao hơn như kỹ sư học máy (machine learning engineer) hay kiến trúc sư AI.

Làm AI, không chỉ “dùng” AI mà còn phải hiểu và phát triển nó

Sự thay đổi này phản ánh một chuyển dịch lớn hơn trong thị trường nghề nghiệp công nghệ. Những người chỉ biết “sử dụng AI” – như dùng GPT để viết nội dung hoặc làm bản nháp chiến lược – giờ đây bị lép vế trước các ứng viên có thể trực tiếp can thiệp vào quá trình huấn luyện và điều chỉnh mô hình AI.

Theo các chuyên gia tuyển dụng, số lượng ứng viên thử sức với vị trí kỹ sư học máy đã tăng gấp ba lần chỉ trong hai tháng. Đây là tín hiệu cho thấy thị trường đang hướng đến nhu cầu xây dựng và tối ưu hóa AI, thay vì chỉ dùng nó như một công cụ hỗ trợ.

Trong khi đó, nhu cầu tuyển lập trình viên phổ thông giảm rõ rệt. Các doanh nghiệp không chỉ cần người biết nhập lệnh, mà cần người có thể hiểu logic bên trong mô hình, đảm bảo tính công bằng, kiểm soát rủi ro và cá nhân hóa kết quả đầu ra. Việc “học làm AI” giờ đây không còn là một lựa chọn, mà là một yêu cầu bắt buộc nếu muốn tồn tại lâu dài trong ngành.

AI đang thay đổi bản chất nghề nghiệp, không chỉ tạo ra nghề mới

Sự suy giảm của prompt engineering không chỉ đơn thuần là cái kết của một xu hướng tạm thời, mà còn là minh chứng rõ rệt cho việc AI đang thay đổi cách con người tiếp cận nghề nghiệp. Tim Tully – đối tác tại quỹ Menlo Ventures nhận định rằng AI không tạo ra nhiều nghề mới, mà đang biến đổi những nghề nghiệp hiện tại một cách toàn diện. “Bạn có thể không làm việc trong ngành công nghệ, nhưng AI vẫn sẽ ảnh hưởng đến cách bạn làm việc – dù bạn muốn hay không,” ông nói.

Với những người không có nền tảng kỹ thuật, lựa chọn nghề nghiệp cũng trở nên giới hạn hơn. Một số đang chuyển sang khởi nghiệp trong lĩnh vực ứng dụng AI hoặc làm tư vấn triển khai giải pháp AI cho doanh nghiệp. Đây là phân khúc đang tăng trưởng mạnh mẽ – tính đến tháng 2/2024, các vị trí tư vấn chiếm tới 12,4% tổng số tin tuyển dụng liên quan đến AI trên nền tảng Indeed.