Một mặt hàng công nghệ cao sắp được xem xét phòng vệ thương mại, doanh nghiệp này có thể sẽ "thắng lớn"

Kính nổi được biết đến là nguyên liệu đầu vào cơ bản cho ngành kính xây dựng – đang được đề nghị điều tra chống bán phá giá khi có dấu hiệu hàng nhập từ Indonesia và Malaysia cạnh tranh mạnh với sản phẩm sản xuất trong nước. Đáng chú ý, đây là mặt hàng có yêu cầu kỹ thuật cao, hiện chỉ một số doanh nghiệp nội địa có đủ năng lực sản xuất.

Cụ thể, ngày 30/5/2025, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) thông tin đã tiếp nhận hồ sơ đề nghị điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm kính nổi có xuất xứ từ Indonesia và Malaysia. Hồ sơ được nộp bởi một nhóm doanh nghiệp được cho là đại diện cho ngành sản xuất kính nổi trong nước (bên yêu cầu).

Theo quy định, cơ quan chức năng sẽ đánh giá tính đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ trong vòng tối đa 45 ngày kể từ ngày tiếp nhận. Nội dung xem xét bao gồm việc xác định tư cách đại diện hợp pháp của bên yêu cầu và các tài liệu chứng minh hành vi bán phá giá cũng như mức độ ảnh hưởng đến ngành sản xuất trong nước. Chỉ khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện pháp lý, quá trình điều tra chính thức mới được khởi xướng.

Mặt hàng kỹ thuật cao, không phổ biến trong ngành sản xuất

Kính nổi (float glass) là loại kính phẳng được sản xuất bằng phương pháp “nổi” – cho thủy tinh nóng chảy lan trên bề mặt thiếc nóng, tạo ra tấm kính có độ phẳng cao, bề mặt mịn và đồng đều về độ dày. Đây là nguyên liệu đầu vào quan trọng để sản xuất kính cường lực, kính phản quang, kính hộp cách âm – cách nhiệt, vốn được sử dụng phổ biến trong xây dựng và công nghiệp.

Tuy nhiên, do đặc điểm kỹ thuật cao, quá trình sản xuất kính nổi đòi hỏi dây chuyền hiện đại, công nghệ khép kín và vốn đầu tư lớn, nên chỉ một số ít doanh nghiệp tại Việt Nam hiện có khả năng sản xuất loại kính này.

Các đơn vị tiêu biểu trong lĩnh vực bao gồm:

• Tổng công ty Viglacera (VGC) – doanh nghiệp nhà nước có nhiều nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng quy mô lớn.
• Vietnam Float Glass (VFG) – liên doanh giữa Viglacera và NSG Group (Nhật Bản), ứng dụng công nghệ Nhật Bản vào sản xuất kính nổi.
• Chu Lai Float Glass và Công ty TNHH Kính nổi Hạ Long (CFG) – sở hữu dây chuyền sản xuất công suất lớn, đáp ứng được tiêu chuẩn xây dựng hiện đại.
• Một số đơn vị khác như Kính Đáp Cầu (DSG) đang trong quá trình đầu tư mở rộng sang lĩnh vực này.

Trong khi đó, phần lớn các doanh nghiệp trong ngành kính khác chỉ thực hiện gia công kính thành phẩm từ kính nổi nhập khẩu hoặc mua trong nước, như kính cường lực, kính an toàn, kính màu… Điều này đồng nghĩa với việc họ phụ thuộc phần lớn vào nguồn cung kính nổi, cả nội địa và nhập khẩu.

Doanh nghiệp nào có thể hưởng lợi nếu có biện pháp phòng vệ?

Nếu quá trình thẩm định hồ sơ dẫn đến việc khởi xướng điều tra và áp dụng biện pháp chống bán phá giá, những doanh nghiệp trực tiếp sản xuất kính nổi tại Việt Nam nhiều khả năng sẽ hưởng lợi trước tiên. Biện pháp phòng vệ thương mại, nếu được thực thi, sẽ tạo ra một khoảng không bảo vệ để các nhà sản xuất nội địa duy trì sản lượng và năng lực cạnh tranh, đặc biệt là trong bối cảnh giá cả và nhu cầu thị trường biến động.

Trong nhóm này, Vietnam Float Glass (VFG) và Viglacera (VGC) là hai doanh nghiệp có năng lực sản xuất mạnh, thị phần lớn và mạng lưới phân phối rộng. Ngoài ra, CFG và Chu Lai Float Glass cũng có khả năng mở rộng sản xuất nếu nhu cầu chuyển dịch về nguồn cung nội địa gia tăng.

Về lâu dài, việc sử dụng công cụ phòng vệ thương mại một cách hợp lý có thể khuyến khích đầu tư mở rộng sản xuất, tăng tỷ lệ tự chủ nguồn nguyên liệu đầu vào cho ngành kính xây dựng.

Tuy nhiên, cơ quan quản lý cũng sẽ cần cân nhắc giữa mục tiêu bảo vệ ngành sản xuất trong nước và duy trì sự ổn định nguồn cung cho thị trường, tránh tình trạng thiếu hụt nguyên liệu kính nổi nếu năng lực nội địa chưa đủ thay thế hoàn toàn hàng nhập khẩu.