Mô hình nuôi heo cao tầng sắp xuất hiện tại Việt Nam, liệu có thực sự hiệu quả?

Giải pháp cho bài toán quỹ đất và an toàn sinh học

HĐQT Công ty CP Nông nghiệp BAF Việt Nam (HOSE: BAF) vừa qua đã công bố nghị quyết thành lập 3 công ty con tại Tây Ninh với tổng số vốn điều lệ 760 tỷ đồng. Đây được xem là động thái chuẩn bị để phát triển dự án chăn nuôi mô hình nhà tầng đầu tiên tại Việt Nam. BAF cho biết đang đẩy nhanh các thủ tục pháp lý liên quan đến xây dựng dự án trong năm 2025.

Mô hình nuôi heo cao tầng sắp xuất hiện tại Việt Nam, liệu có thực sự hiệu quả?

Một trong những rủi ro được quan tâm của mô hình này là tính phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam

Dự án chăn nuôi cao tầng của BAF có tổng diện tích 1.550ha, bao gồm hệ thống trang trại nuôi heo nái, heo thịt và một nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi công suất 600.000 tấn/năm. Đây là mô hình học hỏi từ Muyuan, một trong những tập đoàn chăn nuôi heo lớn nhất Trung Quốc, nơi đã áp dụng hệ thống này từ nhiều năm nay.

Theo thông tin từ BAF, trang trại cao tầng sẽ được thiết kế với 6 tầng riêng biệt, mỗi tầng phục vụ một giai đoạn phát triển khác nhau của đàn heo. Cụ thể, tầng 5 và 6 dành cho heo nái sinh sản, tầng 3 và 4 là khu vực nuôi heo mới đẻ và heo cai sữa, còn hai tầng dưới cùng tập trung nuôi heo thịt trước khi xuất chuồng. Với mô hình này, BAF không chỉ tận dụng tối đa diện tích đất mà còn có thể kiểm soát dịch bệnh tốt hơn nhờ hệ thống lọc không khí và khử trùng, giảm nguy cơ lây nhiễm chéo giữa các đàn.

Bài toán quỹ đất cũng là một trong những lý do quan trọng để BAF đầu tư vào mô hình này. Theo đại diện công ty, quỹ đất chăn nuôi đang ngày càng hạn chế do bị cạnh tranh với các mục đích khác như trồng trọt và sản xuất công nghiệp. Đặc biệt, tại khu vực phía Bắc, địa hình đồi núi khiến việc tìm kiếm diện tích đất bằng phẳng, rộng lớn để xây dựng trang trại truyền thống trở nên khó khăn.

So sánh giữa hai mô hình, một trang trại nuôi heo truyền thống với quy mô 2,1 triệu con cần diện tích khoảng 450ha, trong khi mô hình cao tầng chỉ cần 85ha, giảm diện tích sử dụng gần 80%. Đây là con số không hề nhỏ, nhất là trong bối cảnh đất nông nghiệp đang bị thu hẹp nhanh chóng.

Hiệu quả kinh tế: Tiết kiệm chi phí hay tăng gánh nặng đầu tư?

Không chỉ giải quyết bài toán đất đai, mô hình nuôi heo cao tầng còn mang đến tiềm năng lớn trong việc giảm chi phí nhân công và tối ưu vận hành. Một trang trại cao tầng với 4.000 heo nái và 100.000 heo thịt/năm có thể vận hành với 95-100 lao động, trong khi trang trại truyền thống có cùng quy mô cần đến 150-160 nhân công. Điều này giúp tiết kiệm đến 27% chi phí lao động.

Bên cạnh đó, hệ thống vận chuyển tự động trong các tòa nhà giúp rút ngắn thời gian di chuyển heo giữa các phân khu. Đại diện BAF cho biết, thay vì mất cả ngày để di chuyển một lứa heo trong trang trại truyền thống, với mô hình cao tầng, nhân viên chỉ cần dùng thang máy chuyên dụng, giúp quá trình này diễn ra nhanh chóng như trong một chung cư.

Tuy nhiên, đi kèm với những lợi ích này là chi phí đầu tư ban đầu rất lớn. Một trang trại nuôi heo cao tầng có chi phí xây dựng cao hơn 45-50% so với trại truyền thống, chủ yếu do hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, công nghệ tự động hóa và thiết bị kiểm soát dịch bệnh. Dù vậy, BAF tin rằng chi phí này sẽ được bù đắp trong dài hạn nhờ việc giảm nhân công, tiết kiệm diện tích và hạn chế tổn thất do dịch bệnh.

Một trong những rủi ro khác của mô hình này là tính phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam. Trung Quốc đã ứng dụng thành công mô hình này, nhưng việc triển khai tại Việt Nam cần có những điều chỉnh phù hợp. Đặc biệt, khả năng xử lý chất thải và kiểm soát môi trường trong một không gian chăn nuôi khép kín vẫn là thách thức lớn.

BAF có tham vọng gì với mô hình này?

Không chỉ dừng lại ở Tây Ninh, BAF đang nghiên cứu mở rộng mô hình chăn nuôi cao tầng sang các khu vực khác như miền Nam, Tây Nguyên và miền Bắc, nơi có diện tích đất hạn chế hơn. Theo kế hoạch, doanh nghiệp này đặt mục tiêu 75.000 heo nái và 800.000 heo thương phẩm trong năm 2024, hướng tới con số 450.000 heo nái và 10 triệu heo thịt vào năm 2030.

Mặc dù chi phí đầu tư cao, nhưng nếu vận hành hiệu quả, mô hình này có thể mang lại lợi ích lớn cho ngành chăn nuôi Việt Nam. Trong bối cảnh dịch tả heo châu Phi (ASF) vẫn đang đe dọa, khả năng kiểm soát dịch bệnh tốt hơn chính là yếu tố quyết định giúp doanh nghiệp duy trì nguồn cung ổn định, tránh biến động giá cả.

Việc áp dụng mô hình nuôi heo cao tầng tại Việt Nam vẫn còn là một thách thức lớn, nhưng rõ ràng đây là một xu hướng đầy tiềm năng. Với những lợi thế như giảm diện tích đất, tối ưu nhân công, hạn chế dịch bệnh, mô hình này có thể là lời giải cho bài toán phát triển bền vững của ngành chăn nuôi.