Máy bay phá nát mục tiêu từ 250km, có tốc độ hủy diệt, tấn công đồng loạt 6 kẻ địch chỉ trong một lần quét
Đây là máy bay chiến đấu cơ thế hệ 4++ được phát triển từ MiG-29, kỳ vọng trở thành lựa chọn thay thế trong phân khúc máy bay chiến đấu tầm trung.
Kế thừa MiG-29 và định vị trong thời đại mới
MiG-29 là một trong những dòng máy bay tiêm kích nổi tiếng của Liên Xô trong giai đoạn cuối thế kỷ 20, được thiết kế với khả năng cơ động cao, phục vụ chủ yếu cho tác chiến tầm gần. Tuy nhiên, khi công nghệ hàng không quân sự bước sang thời kỳ số hóa, đòi hỏi sự tích hợp cao về cảm biến, vũ khí thông minh và tác chiến đa nhiệm, MiG-29 dần bộc lộ nhiều điểm hạn chế.
Đáp ứng nhu cầu đổi mới, hãng Mikoyan thuộc Tập đoàn United Aircraft Corporation (UAC) đã phát triển MiG-35, một phiên bản nâng cấp sâu rộng từ khung thân của MiG-29K – biến thể hải quân. MiG-35 được định vị là dòng máy bay chiến đấu thế hệ 4++, có khả năng cạnh tranh trong phân khúc trung cấp với các mẫu máy bay như F-16 của Mỹ, Rafale của Pháp hay Gripen của Thụy Điển.
MiG-35 lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 2007 và đến năm 2016–2017 mới có phiên bản sản xuất thử nghiệm. Tuy vậy, số lượng được trang bị cho lực lượng không quân Nga cho đến nay vẫn còn khiêm tốn, và chưa có các hợp đồng xuất khẩu đáng kể.
Những cải tiến kỹ thuật đáng chú ý
MiG-35 được thiết kế nhằm đáp ứng các tiêu chí hiện đại của chiến tranh không quân ngày nay, nổi bật ở hệ thống điện tử, cảm biến và khả năng tác chiến đa nhiệm.
Đầu tiên là radar Zhuk-AE, một hệ thống mảng pha chủ động (AESA) có khả năng theo dõi cùng lúc 30 mục tiêu và tấn công 6 mục tiêu. Tầm phát hiện máy bay thông thường đạt 250 km, hỗ trợ tốt trong môi trường tác chiến điện tử.
Cảm biến hồng ngoại IRST OLS-UEM cho phép MiG-35 phát hiện máy bay mà không cần bật radar, phù hợp với chiến lược “tàng hình điện tử”. Đây là tính năng được đánh giá có lợi thế trong việc chống lại các chiến đấu cơ sử dụng công nghệ giảm tiết diện radar.
Buồng lái cũng được số hóa toàn diện với màn hình đa chức năng (MFD), hệ thống HUD kích thước lớn và AI hỗ trợ phi công điều khiển trong tác chiến hỗn hợp. Điều này giúp giảm khối lượng công việc cho phi công và tăng cường khả năng phản ứng trong môi trường chiến sự biến động.
MiG-35 có thể mang theo đa dạng vũ khí gồm tên lửa không đối không (R-73, R-77), tên lửa đối đất và đối hạm (Kh-29, Kh-31, Kh-59MK2), cùng các loại bom điều khiển thông minh như KAB-500. Máy bay sử dụng động cơ RD-33MK, cho phép đạt tốc độ hơn Mach 2.2, trần bay 17.500 m và tầm bay hơn 3.000 km nếu sử dụng thùng nhiên liệu phụ.
Cơ hội và thách thức của MiG-35 trong thị trường máy bay quân sự
Dù có nhiều cải tiến, MiG-35 chưa được triển khai rộng rãi ngay cả tại Nga. Ước tính đến năm 2024, lực lượng không quân Nga mới tiếp nhận khoảng 6–8 chiếc, chủ yếu do một số nguyên nhân sau:
Thứ nhất, MiG-35 không tạo ra sự khác biệt đủ lớn so với các dòng máy bay tiêm kích hiện có như Su-30SM hoặc Su-35. Đây là những mẫu chiến đấu cơ tầm xa mạnh hơn và đã được sản xuất hàng loạt.
Thứ hai, thị trường máy bay chiến đấu toàn cầu đang cạnh tranh gay gắt. Các đối thủ như F-16V, JF-17 hay Gripen E có lợi thế về giá, hệ sinh thái bảo trì và chính sách hậu mãi linh hoạt, khiến việc thâm nhập thị trường của MiG-35 gặp khó khăn.
Thứ ba, lịch sử vận hành của MiG-29 – với chi phí bảo dưỡng cao và thời gian hoạt động hạn chế tạo ra tâm lý dè dặt với các khách hàng tiềm năng khi cân nhắc nâng cấp lên MiG-35.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng một số quốc gia từng sử dụng MiG-29 như Việt Nam, Ấn Độ, Serbia, Algeria hay Cuba vẫn là các thị trường có thể được tiếp cận. Việc đã quen với cấu hình kỹ thuật, phụ tùng, đào tạo phi công và cơ sở bảo trì có thể giúp MiG-35 trở thành phương án thay thế ngắn hạn mà không cần đầu tư cơ sở hạ tầng mới.