Máy bay cất cánh không tiếng động, khóa mục tiêu từ khoảng cách 200km, tung đòn siêu vượt âm đánh nát mục tiêu
Đây là chiếc máy bay do Trung Quốc sản xuất, là chiến đấu cơ thế hệ 5 đầu tiên ngoài NATO được triển khai hàng loạt.
Tuyên bố chủ quyền trên bầu trời bằng công nghệ nội địa
Chiếc máy bay chiến đấu J-20 Mighty Dragon lần đầu ra mắt công chúng tại Triển lãm Hàng không Chu Hải năm 2016 đã đánh dấu bước chuyển mình quan trọng của Trung Quốc trong lĩnh vực hàng không quân sự. Không còn là một bản thử nghiệm, J-20 đã trở thành chiến đấu cơ tàng hình thế hệ thứ 5 đầu tiên ngoài khối NATO và Nga được sản xuất hàng loạt, chính thức đi vào biên chế của Không quân Trung Quốc (PLAAF) từ năm 2017.
Được phát triển bởi Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Thành Đô (Chengdu Aerospace Corporation), J-20 được Trung Quốc kỳ vọng là đối trọng tiềm năng của các dòng máy bay như F-22 Raptor hay F-35 Lightning II của Mỹ. Với triết lý thiết kế kết hợp giữa công nghệ tàng hình, cảm biến điện tử và khả năng mang vũ khí tầm xa, J-20 trở thành một trong những biểu tượng quân sự tiêu biểu của tham vọng hiện đại hóa lực lượng vũ trang Trung Quốc.
Thiết kế tàng hình, cảm biến hiện đại và vũ khí nội địa
J-20 sở hữu thiết kế cánh tam giác (delta) kết hợp cánh mũi (canard), giúp tối ưu hóa độ cơ động mà vẫn giữ tiết diện phản xạ radar thấp. Hệ thống hút gió DSI (diverterless supersonic inlet) giúp giảm trọng lượng, tiết kiệm không gian và hạn chế tín hiệu radar – công nghệ này từng được Mỹ thử nghiệm nhưng không sản xuất đại trà.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định rằng khả năng tàng hình của J-20 chưa đạt đến mức của các dòng máy bay Mỹ, đặc biệt là ở góc nhìn ngang và phía sau do thiết kế ống xả chưa tối ưu. Dù vậy, việc Trung Quốc tự sản xuất được máy bay chiến đấu tàng hình là một bước tiến vượt bậc về kỹ thuật quân sự.
Về hệ thống điện tử, J-20 được trang bị radar AESA do Trung Quốc tự phát triển, cùng các hệ thống cảm biến quang học như IRST (theo dõi hồng ngoại) và EO-DAS (quan sát 360 độ quanh máy bay). Dù chưa rõ khả năng tổng hợp dữ liệu cảm biến (sensor fusion) của J-20 đã đạt đến mức nào, nhưng đây là một trong những lĩnh vực Trung Quốc đang đầu tư nâng cấp mạnh mẽ.
Động cơ, vũ khí và chiến lược triển khai
Trong giai đoạn đầu, J-20 sử dụng động cơ AL-31FM2 nhập khẩu từ Nga, nhưng thiếu khả năng siêu hành trình (supercruise). Từ năm 2021, dòng J-20 mới chuyển sang dùng động cơ nội địa WS-10C, với lực đẩy tốt hơn. Trung Quốc hiện đang hoàn thiện WS-15 – động cơ thế hệ mới dự kiến đưa vào sử dụng từ 2025–2026, hứa hẹn đưa J-20 tiệm cận các dòng máy bay hàng đầu thế giới về hiệu năng.
Điểm nổi bật của J-20 là khả năng mang theo tên lửa không đối không tầm xa PL-15, được cho là có tầm bắn trên 200 km – vượt qua cả AIM-120D của Mỹ. Ngoài ra, J-20 còn sử dụng PL-10 (tầm ngắn, điều khiển bằng mũ phi công) và PL-12 (tầm trung). Trong tương lai, J-20 có thể được trang bị thêm tên lửa hành trình và vũ khí siêu vượt âm.
Tính đến đầu năm 2025, Trung Quốc đã triển khai hơn 200 chiếc J-20, chủ yếu tại các căn cứ quân sự thuộc Quân khu miền Đông và miền Nam – gần các điểm nóng như eo biển Đài Loan, Biển Đông và Biển Hoa Đông. Ngoài phiên bản một chỗ ngồi, Trung Quốc đang phát triển thêm phiên bản J-20 hai chỗ, có thể sử dụng làm máy bay điều phối UAV, chiến tranh điện tử hoặc tấn công thông minh.
Đánh giá khách quan và xu hướng trong tương lai
So với các dòng máy bay cùng thế hệ của Mỹ, J-20 vẫn còn một số điểm hạn chế như tàng hình chưa toàn diện, sensor fusion chưa hoàn thiện và mạng cảm biến chưa đồng bộ hóa. Tuy nhiên, sự phát triển của J-20 cho thấy Trung Quốc đã tự chủ đáng kể trong công nghệ hàng không quân sự – lĩnh vực từng được coi là “độc quyền” của phương Tây.
Các nhà quan sát quốc tế cho rằng nếu J-20 tiếp tục được nâng cấp về động cơ, cảm biến và tích hợp hệ thống vũ khí hiện đại, nó sẽ là đối trọng tiềm năng trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ – Trung ngày càng gia tăng.
Trong dài hạn, J-20 có thể không chỉ là biểu tượng cho khả năng quân sự, mà còn là minh chứng cho tham vọng công nghiệp quốc phòng nội địa của Trung Quốc, đặt nền móng cho các thế hệ máy bay không người lái, tàng hình và tác chiến đa nhiệm trong tương lai.