Loại Trung Quốc, quyết định chọn công nghệ Nhật Bản cho dự án đường sắt cao tốc 780.000 tỷ

Ưu tiên chất lượng, công nghệ giá rẻ từ Trung Quốc bị loại

Dự án đường sắt cao tốc Texas Central, dài 380km và chi phí dự kiến 30 tỷ USD (tương đương khoảng 780.000 tỷ đồng Việt Nam), nối hai thành phố lớn Dallas và Houston, được kỳ vọng sẽ thay đổi hoàn toàn cách người dân bang Texas di chuyển. Hiện nay, đoạn đường này mất hơn 3 giờ 30 phút bằng ô tô. Khi tuyến đường sắt đi vào hoạt động, thời gian sẽ rút xuống còn 90 phút, nhờ tốc độ chạy cao và hạ tầng chuyên biệt.

Ngay từ đầu, Mỹ đã đứng trước nhiều lựa chọn công nghệ tàu cao tốc đến từ Đức, Pháp và đặc biệt là Trung Quốc – vốn nổi tiếng với chi phí xây dựng rẻ, chỉ khoảng 17–21 triệu USD/km. Tuy nhiên, Amtrak – tập đoàn đường sắt quốc gia Mỹ – và đối tác Texas Central đã chọn hướng đi khác: hợp tác với Nhật Bản để sử dụng hệ thống tàu cao tốc Shinkansen N700S Series.

Đây là công nghệ mới nhất được triển khai tại Nhật từ năm 2020, với ưu điểm nổi bật về độ an toàn, độ chính xác gần như tuyệt đối và thiết kế khí động học tối ưu. Tàu có thể tự động giảm tốc, duy trì khoảng cách an toàn, cảnh báo sớm địa chấn và vận hành với độ trễ trung bình chưa đến 1 phút – điều hiếm có trong lĩnh vực đường sắt toàn cầu.

Việc lựa chọn Shinkansen cho thấy Mỹ ưu tiên chất lượng, độ tin cậy và tính bền vững dài hạn, dù chi phí đầu tư cao hơn so với các công nghệ khác. Đây được xem là bước khởi đầu quan trọng nếu Mỹ muốn từng bước mở rộng mạng lưới đường sắt cao tốc quốc gia trong tương lai.

Mất tài trợ nhưng chưa dừng bước: Tư nhân cam kết theo đuổi dự án

Dự án Texas Central từng nhận được sự hậu thuẫn ban đầu từ chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, đến tháng 4/2025, Bộ Giao thông Vận tải Mỹ bất ngờ rút lại khoản tài trợ 63,9 triệu USD, khiến dư luận lo ngại dự án sẽ “đắp chiếu”. Nguyên nhân là chi phí có thể đội lên hơn 40 tỷ USD.

Mặc dù vậy, đại diện Amtrak và nhà đầu tư Texas Central Partners khẳng định không từ bỏ. Họ cho biết nguồn vốn tư nhân vẫn tiếp tục được huy động, và các công đoạn khảo sát, chuẩn bị mặt bằng vẫn đang diễn ra. Một số quỹ đầu tư tại Texas cũng cam kết đồng hành với dự án vì tin rằng tuyến Dallas – Houston có tiềm năng thương mại rất lớn.

Bên cạnh yếu tố kinh tế, dự án còn được đánh giá cao ở khía cạnh giảm tải giao thông đường bộ, hạn chế khí thải carbon và tạo hàng ngàn việc làm trong giai đoạn thi công lẫn vận hành. Chính quyền các thành phố dọc tuyến cũng đang tích cực phối hợp để hoàn tất quy hoạch nhà ga và các khu chức năng hỗ trợ.

Giới chuyên gia nhận định, dù gặp khó khăn về tài chính, dự án Texas Central vẫn là một mô hình đáng theo đuổi nếu Mỹ muốn tạo ra bước đột phá về giao thông liên vùng. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa và nhu cầu di chuyển tăng cao, đường sắt cao tốc là xu hướng tất yếu – và Texas có thể là nơi đặt nền móng đầu tiên cho sự thay đổi đó.