Loại quả mọc dại ở Việt Nam nhưng lại được Trung Quốc săn đón với giá tiền triệu: Công dụng đáng ngờ ít người biết tới
Là loại quả mọc hoang quen thuộc của người Việt, nay thành dược liệu quý giá ở Trung Quốc, ẩn chứa bí quyết chăm sóc sức khỏe tự nhiên hiệu quả.
Trên những triền đồi, bờ rào, gốc cây hay thậm chí là các khu đất hoang ở nhiều tỉnh miền Bắc như Hải Phòng, Quảng Ninh, Hà Nam, Thanh Hóa, Nghệ An…, bồ kết vẫn âm thầm sinh trưởng. Là loài cây mọc hoang, không cần chăm sóc cầu kỳ nhưng cây bồ kết lại sở hữu những giá trị vượt xa hình dáng mộc mạc của nó. Từ lâu, quả bồ kết khô đã là nguyên liệu gội đầu truyền thống giúp mái tóc suôn mượt, óng ả.
Ngày nay, bồ kết không chỉ được trồng rộng rãi trong nước mà còn vươn tầm ra thị trường quốc tế, đặc biệt là Trung Quốc. Tại đây, loại quả tưởng như đơn giản này lại được xem là dược liệu quý, có thời điểm giá bán lên tới 600 nhân dân tệ mỗi kg (tương đương khoảng 2,1 triệu đồng). Trong khi đó, tại Việt Nam, giá chỉ khoảng 150.000 – 170.000 đồng/kg. Một khoảng cách đáng kinh ngạc cho thấy giá trị tiềm ẩn của thứ quả quê mùa này.
Tại đảo Cát Bà (Hải Phòng), nơi từng được xem là thủ phủ của cây bồ kết, hiện có khoảng 40.000 cây được trồng. Mỗi năm, sản lượng thu hoạch lên tới 40 tấn quả khô, không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn phục vụ cho xuất khẩu.
Vì sao bồ kết lại được ưa chuộng đến vậy?
Điểm đặc biệt khiến bồ kết trở thành “báu vật tự nhiên” chính là nhờ hàm lượng saponin – một hợp chất có khả năng tạo bọt nhẹ tự nhiên. Saponin có tính kháng khuẩn, làm sạch sâu mà không gây khô da hay kích ứng mạnh, rất phù hợp để sử dụng lâu dài. Trong dân gian, bồ kết thường được nướng lên cho thơm, rồi đun lấy nước gội đầu. Mùi thơm ngào ngạt, hơi nồng ấm, hòa quyện cùng làn nước nhẹ làm sạch tóc và da đầu mà không cần đến hóa chất công nghiệp.
Ở Trung Quốc, công dụng của bồ kết được mở rộng hơn nhiều. Không chỉ dừng lại ở việc làm sạch tóc, nước bồ kết còn được dùng để tắm toàn thân, ngâm chân như một phương pháp thư giãn và trị liệu tự nhiên. Theo Đông y, nước bồ kết giúp thanh lọc cơ thể, làm dịu các triệu chứng mẩn ngứa, viêm da, rôm sảy, hỗ trợ lưu thông máu và mang lại cảm giác dễ chịu sau một ngày làm việc căng thẳng.
Ngoài ra, bồ kết còn được cho là có khả năng:
Giảm đau nhức cơ thể khi ngâm mình trong nước nóng pha bồ kết.
Làm sạch chân, khử mùi, giảm nấm và cải thiện tuần hoàn khi dùng để ngâm chân vào buổi tối.
Làm mềm da, dưỡng da nhẹ nhàng, đồng thời kháng khuẩn tự nhiên.
Những công dụng này giúp bồ kết trở thành một phần không thể thiếu trong các liệu trình chăm sóc sức khỏe tại gia, đặc biệt trong giai đoạn xu hướng sống xanh, dùng thảo mộc và tránh hóa chất đang lên ngôi.
Mẹo dùng bồ kết hiệu quả ngay tại nhà
Việc sử dụng bồ kết không đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hay thiết bị cầu kỳ. Dưới đây là một số cách ứng dụng đơn giản nhưng hiệu quả:
1. Gội đầu với bồ kết truyền thống:
Nướng sơ 3–5 quả bồ kết khô cho thơm, sau đó đun với 2–3 lít nước trong 15–20 phút. Có thể kết hợp với vỏ bưởi, sả, hương nhu để tăng hiệu quả dưỡng tóc.
Dùng nước ấm gội đầu, nhẹ nhàng massage da đầu giúp làm sạch gàu, giảm rụng tóc.
2. Tắm bằng nước bồ kết: Nước bồ kết giúp làm dịu da, loại bỏ mồ hôi, bụi bẩn, chống viêm nhẹ. Thích hợp cho trẻ nhỏ vào mùa hè để ngừa rôm sảy, người lớn dùng để làm sạch cơ thể sau một ngày đi nắng hoặc tiếp xúc khói bụi.
3. Ngâm chân thư giãn: Đun nước bồ kết rồi để ấm vừa, ngâm chân 15–20 phút. Có thể kết hợp muối hạt hoặc gừng để tăng hiệu quả thư giãn, giúp ngủ ngon hơn.
Những điều cần lưu ý khi dùng bồ kết
Dù là sản phẩm tự nhiên nhưng khi sử dụng bồ kết cũng cần lưu ý:
Với làn da nhạy cảm, nên thử trước với một lượng nhỏ để kiểm tra phản ứng.
Không để nước bồ kết tiếp xúc trực tiếp với mắt vì có thể gây cay, tổn thương.
Phụ nữ mang thai cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt là tránh hít mùi khói bồ kết nướng đậm đặc.
Luôn lọc nước kỹ sau khi đun để loại bỏ cặn bã.
Trong nhịp sống hiện đại, khi con người dần quay về với tự nhiên, bồ kết lại trở thành biểu tượng của sự mộc mạc và an toàn. Việc khai thác, trồng trọt và phát triển sản phẩm từ bồ kết không chỉ giúp bảo tồn tri thức y học cổ truyền mà còn tạo ra sinh kế bền vững cho người dân.
Hãy thử một lần trải nghiệm nước gội đầu từ bồ kết, một nồi nước ngâm chân ấm hay một lần tắm bằng hương bồ kết thơm dịu, bạn sẽ cảm nhận rõ nét vẻ đẹp tinh khiết mà thiên nhiên Việt Nam dành tặng.